In de zwembaden die vanaf de laatste decennia van de negentiende eeuw in de Europese industriële metropolen verrezen, lag de nadruk op collectieve representatie gecombineerd met opvoedkundige idealen. In de laatste twee decennia is deze logica verlaten. Zwembaden zijn nu commerciële bedrijven geworden met een uitgebreid aanbod aan voorzieningen. In de tropische landschappen van baden met verschillende temperaturen, jacuzzi’s, whirlpools, sauna’s en zonnebanken worden consumenten op hun hedonistische verlangens aangesproken.
Het vermogen van het badhuis om sociale verschillen buiten werking te stellen en een tijdelijke ervaring van gemeenschappelijkheid te realiseren kan van betekenis zijn voor moderne stedelijke samenlevingen die worstelen met grote culturele tegenstellingen. Voor politici is deze functie van zwembaden een reden om ze in stand te houden en te vernieuwen. Tegen zo’n achtergrond kan men ook het nieuwe zwembad van Ton Venhoeven in de Baarsjes in Amsterdam-West zien, dat aan de rand van de Mercatorbuurt en het Rembrandtpark, pal naast de Ringweg, is gerealiseerd. Het Sportplaza Mercator omvat naast een reeks baden voor recreatie en zwemonderwijs ook een reumabad, sauna’s en een fitnesscentrum. In een afgescheiden gedeelte opent later dit jaar een grand café met feestzalen en enigszins verscholen in een aanbouw serveert Kentucky Fried Chicken allerhande kipproducten.
Het volledige artikel verscheen eerder in de Architect, nummer 11, 2006, p58-63.
