Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
Duurzame gebouwen kosten doorgaans tien tot vijftien procent meer. Architecten moeten hun werkwijze veranderen om ze ook mooi en baanbrekend te maken.
Afgelopen zaterdag vonden in verschillende steden demonstraties plaats tegen de voorgenomen bezuinigingen op cultuur. Een dag later waarschuwde in het televisieprogramma Buitenhof SER-voorzitter Rinnooy Kan dat Nederland te weinig geld steekt in de kenniseconomie.
Door de afname van het aantal aanbestedingen wordt het voor opdrachtgevers en de hun begeleidende managementbureaus steeds lastiger om op een goede manier te komen tot een architectenkeuze. Waren de selecterende partijen een paar jaar geleden nog blij als zich tien kandidaten meldden, bij recente selectie dienen zich soms zeventig partijen aan. Dan worden onderscheidende selectiecriteria steeds lastiger, schreef de architect Syb van Breda me vlak voor de Kerst.
Hoe absurd kan het leven zijn? Voor een aanbesteding van een lagere school in Weesp worden architecten gezocht die in de afgelopen twee jaar twee lagere scholen in baksteen hebben gebouwd. Ik werd gewezen op deze aanbesteding door een architect die zijn sporen ruimschoots in de baksteenarchitectuur heeft verdiend. Zijn naam doet er in dit verband niet toe, wel het gegeven dat hij in deze periode op virtuoze wijze wel tien baksteengebouwen heeft opgeleverd waarvan slechts één school en dat hij om deze reden is afgewezen.
Afgelopen week ontstond in Engeland de nodige ophef over uitspraken van onderwijsminister Michael Grove. Hij had gezegd voortaan geen architecten die prijzen hadden gewonnen te vragen een school te ontwerpen. De minister noemde in zijn aanval de gelauwerde architect Richard Rogers expliciet bij naam en beschuldigde de professie ervan rijk te worden op kosten van de belastingbetaler.
De crisis is nu zo'n twee jaar aan de gang en het einde is nog lang niet in zicht. Toch denken velen dat na afloop van de crisis alles weer wordt zoals het was en dat het een kwestie van uitzitten is. De kans dat straks veel, zo niet alles, anders is, is echter groter. Zo is het altijd gegaan en zo zal het ook nu gaan. Afgelopen vrijdag werd bijvoorbeeld bekend dat de laatste erfenis van de jaren zeventig dreigt te verdwijnen. Deze tijd werd gekleurd door disco, Watergate, autovrije zondagen en carpooling. Van al dit fraais is niet veel meer over. En als we de New York Times van afgelopen vrijdag mogen geloven, is nu ook carpooling in hoog tempo een relict uit het verleden aan het worden.
Ondanks optimistische berichten die op het tegendeel wijzen, gaat het opnieuw slechter met de branche. Uit CBS cijfers die het blad Vastgoedmarkt afgelopen vrijdag publiceerde, blijkt dat de totale bouwsom van nieuwe ontwerpopdrachten voor architecten in het derde kwartaal van 2010 opnieuw flink is gekelderd.
Wethouder Adri Duivestijn die vertrekt uit Almere; jonge architecten die een jaar zijn verwend in het Onderzoekslab van Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol, maar nu alsnog met lege handen staan; corporaties die onder druk staan en vaker neen verkopen; projectontwikkelaars die zijn omgevallen; gemeenten die financieel in het nauw zitten: het heeft er veel van weg dat ontwikkelend Nederland stagneert en dat de stedelijke vernieuwing tot stilstand is gekomen.
Als iets is geweest wat afgelopen jaar een onuitwisbare indruk heeft gemaakt, is dat zeker het project van Junya Ishigami geweest op de Architectuur Biënnale van Venetië.
Architectuur moet nadenken over de manier waarop ze in de toekomst diensten gaat verlenen. Ze kan daarbij niet wachten tot de economie weer aantrekt. Dat betekent ook dat de huidige apathie in architectenland moet worden doorbroken. De komende tijd bezoek ik enkele sleutelfiguren die hiermee druk bezig zijn.
