Monumentale locatie | De gemeente Leeuwarden besloot begin 2004 om een nieuwe beweegbare verkeersbrug aan te leggen over de Zuiderstadsgracht bij de oude gevangenis 'De Blokhuispoort'. De locatie kent een lange geschiedenis. Leeuwarden lag tot in de negentiende eeuw verscholen achter een stadswal en was toegankelijk via ophaalbruggen en stadspoorten. Deze verdwenen stadswal wordt nu weer zichtbaar gemaakt door een moderne ophaalbrug in de vorm van een poort. De brug markeert hiermee de begrenzing tussen de middeleeuwse stad en de latere uitbreidingen van Leeuwarden. De beweegbare brug is gebouwd volgens een oud-Hollands brugtype: de ophaalbrug. Dit eeuwenoude principe is echter op een futuristische wijze vormgegeven met drie elegante curven. De PoortBrug is zo een landmark voor waterstad Leeuwarden die oude tijden op moderne wijze laat herleven. Op een monumentale locatie in de stad is nu expressieve brug met de gewenste uitstraling van een futuristisch landmark gerealiseerd. Zo laat de PoortBrug in Leeuwarden de oude tijden op op moderne wijze herleven.
Futuristische brug met dynamisch lijnenspel | De brug heeft een futuristische vormgeving die het krachtenspel van de ophaalbrug duidelijk laat zien: de hameipoort staat stevig in het water en draagt de balans met contragewicht, het brugdek springt van oever naar oever. Het dynamische lijnenspel dat hierdoor ontstaat, verbeeldt ook de symbolische functie van de brug in de stedelijke ruimte. De brug heeft een elegante en organische vorm met drie soepele curven: De verticale curve, de hamei, verbeeldt de poort naar de oude binnenstad. Deze hameipoort staat met twee poten in het water: de poten hebben een driehoekige doorsnede, verjongen naar boven toe en ontmoeten elkaar met een boog in de top. De hameipoort heeft een stevige blauwpaarse kleur waardoor hij goed zichtbaar is. De horizontale curve, de balans, lijkt op twee geopende armen die de bezoeker verwelkomen in het stadshart. De balans heeft de vorm van een waterdruppel die vloeiend overgaat in de balanspriem, eveneens met een driehoekige doorsnede. De balans heeft een lavendelwitte kleur die subtiel aansluit bij de kleurschakeringen van de Hollandse luchten. De derde curve wordt gevormd door het brugdek die soepel van kade naar kade springt, als een tijger door de hoepel. De vormgeving van de rand van de brug en het hekwerk in roestvast staal benadrukt de elegantie en rankheid van de brug. De brug wordt inmiddels in de volksmond de Dolfijn genoemd vanwege de fraaie curves.
Technisch ontwerp | De Poortbrug is een combinatie van een betonnen onderbouw in de vorm van pijlers en aanbruggen en een stalen bovenbouw die gevormd wordt door het beweegbare brugdek, de hameipoort en de balans. De beide aanbruggen zijn uitgevoerd in ter plaatse gestort gewapend beton en volgen de bochtstraal van de kruising. De dubbel gekromde roestvast stalen leuning op de aanbruggen is geïntegreerd in een ‘onzichtbaar’ bevestigde RVS brugrand. Ter plaatse van de kades zijn de aanbruggen opgelegd op gewapend betonnen landhoofden die de te handhaven oude kademuurconstructies ontlasten. Aan de noordzijde is dit landhoofd geïntegreerd met een nieuwe kelder t.b.v. de elektrische en hydraulische installaties. Het val (het beweegbare brugdeel) is vervaardigd van hoogwaardig staal en uitgevoerd als orthotroop stalen dek. Door de vormgeving van de beide betonnen middenpijlers zijn de draaipunten en opleggingen van het val hierbij geïntegreerd met de opleggingen van de aanbruggen. De doorlopende vorm van de hameipoort beperkt de openingshoek van het val. Om toch een onbeperkte doorvaarthoogte te creëren over de volledige doorvaartbreedte, is het val verlengd en wordt de scheepvaart middels een remming- en geleiderwerk ‘op afstand gehouden’ van het openstaande val. In verband met deze (vrijdraaiings-)problematiek en de esthetische afwerkingeisen is tijdens de engineering en de uitvoering veel aandacht besteed aan de bevestiging en vormgeving van het draaipunt van de balans aan de hameipoort, de daaraan gerelateerde zwaartepuntlijnen en de afmetingen van het ballastgewicht. De brug wordt elektrisch hydraulisch aangedreven door een enkele hydraulische cilinder die staat opgesteld onder het val tussen de beide draaipunten. De elektrische en hydraulische installatie is bereikbaar via een wandelpromenade onder de brug en de verlaagde kade. De brugbediening is volledig voorbereid op afstandsbediening vanuit een nog te realiseren centrale bedienpost.
