Met behulp van een historische vergelijking verheldert partner en projectarchitect Noud Paes de ideeën achter ‘Het Nieuwe Studeren’. Waar studeren vroeger vooral eenrichtingsverkeer was, van docent tot een groep studenten, is tegenwoordig een veel grotere diversiteit aan onderwijsvormen ontstaan. In plaats van enkel colleges te volgen of te studeren op de studentenkamer, werken studenten tegenwoordig veel samen in werkgroepjes of in kleinere klassen met een docent. Daarbij heeft de universiteit graag dat studenten op de campus studeren. Hierdoor is behoefte ontstaan aan een nieuw type gebouw, een soort bibliotheek waar de boeken niet worden gebruikt, maar wel de ruimten en de studieplekken.
Divers studielandschap
Het interieur van het Polak-gebouw is vormgegeven als een groot open studielandschap dat zich uitstrekt van de eerste tot de vijfde verdieping. In dit landschap zijn verschillende typen studieplekken gerealiseerd, van informele plekken op de bank en aan hoge tafels met krukken tot klassieke bureaus en lange werktafels. Verspreid liggen tevens 26 groepsruimten, van collegezalen tot kleine lokalen.
Het gebouw heeft een heldere opzet met verschillende gradaties van reuring tot rust. Op de transparante begane grond zitten diverse winkels en publieke functies. De reuring van de plaza, de levendige as boven een parkeergarage, loopt via een luifel direct door in een groot atrium dat zich bevindt in het hart van het gebouw. Een eikenhouten podiumtrap nodigt uit tot de eerste verdieping, de liften en facilitaire kern liggen hierachter verstopt. Deze met licht overgoten ruimte doet denken aan een Escher-tekening. Twee witte stalen trappen slingeren langs de vide omhoog, waarin ze op elke verdieping een kwartslag draaien. Naast de verticale circulatie is hier plek op de balkons om te kletsen of te telefoneren. Voor de akoestiek zijn de wanden bekleed met vilt van gerecyclede pet- flessen. De plantenbakken en eikenhouten vloeren geven het atrium een natuurlijke, warme kleur.
Lees ook: Business School Hogeschool Rotterdam – Paul de Ruiter Architects
Licht, transparant en rustig
Doordat de vide zich naar boven toe verwijdt en de brandwerende eikenhouten puien zeer transparant zijn, wordt het studielandschap via twee zijden van daglicht voorzien. Op de verdiepingen is de eerste ring rond het hart ingericht met informele studieplekken. Ook de drankautomaten en printers zijn in grote meubels in deze zone geplaatst. Via deze ring waarbinnen de horizontale circulatie plaatsvindt, zijn de ruimten aan de gevel te bereiken. Projectarchitect Marlous Vriethoff, verantwoordelijk voor het interieur en de uitvoering van het project, verklaart de logica van de indeling. Zowel van beneden naar boven als van binnen naar buiten wordt het steeds rustiger in het gebouw. De zalen bevinden zich vooral op de lagere verdiepingen, terwijl naar boven toe het studielandschap de overhand krijgt. Rustige ruimten liggen vooral aan de gevel, reuring en ontmoeting vinden plaats in en rond het hart.
Lees ook: ARC18: Hogeschool Rotterdam Business School – Paul de Ruiter Architects
Vriethoff benadrukt dat het bureau erg blij is dat het naast het casco ook het interieur heeft mogen ontwerpen, om het concept van het studielandschap volledig door te voeren. Er is sterk ingezet op transparantie, waardoor het gebouw overzichtelijk is en er op veel plekken doorzichten ontstaan. De zalen zijn gevormd met glazen scheidingswanden, iets wat voor de concentratie niet altijd wenselijk is. Een folie met stippenpatroon dat eerst elders op de campus is getest, zorgt wel voor enige privacy. Veel van de bestaande campusgebouwen zijn gesloten en opgedeeld in hokjes, meldt Paes. Omdat daglicht en transparantie belangrijke uitgangspunten waren, is dat hier met succes voorkomen. Eikenhouten kastenwanden waarin alle moderne presentatiemiddelen zijn opgenomen scheiden de zalen van elkaar, waardoor deze open en overzichtelijk blijven. Het beton en hout hebben hun natuurlijke kleur behouden. Verder is met kleur bewust terughoudend omgegaan, zodat het gebouw een rustig decor is voor de drukte en activiteit die de gebruikers met zich meebrengen. Alleen in het losse meubilair en de verlichting is kleur toegepast. Deze zijn het makkelijkst vervangbaar als je erop uitgekeken raakt, aldus Vriethoff.
Duurzaam en gezond klimaat
Vanaf het begin is ingezet op een zeer duurzaam gebouw met een gezond klimaat. De witte klimaatplafonds zijn aangesloten op een warmtekoude- opslaginstallatie. Tussen de plafonds en de bubbledeckvloeren zijn de leidingen zichtbaar. De gevel is van binnenuit ontworpen. Door de drielaagse beglazing van vloer tot plafond valt veel daglicht. De verticale lamellen met specifieke diepten per windrichting zorgen voor zonwering. Achter deze geperforeerde aluminium lamellen kunnen luiken worden geopend, waardoor ook bij harde wind en regen natuurlijke ventilatie mogelijk is. De verspringing van de lamellen zorgt voor speelsheid en geleding in het gevelbeeld. De campusontwikkeling in Rotterdam is nog niet afgerond. Voor de Hogeschool Rotterdam zal in 2017 tevens een onderwijsgebouw van Paul de Ruiter Architects voltooid worden. Vanuit de universiteit kwam laatst de vraag of het bureau iets aan de voortdurend drukke bezetting van het Polak-gebouw kan doen. Dat ‘Het Nieuwe Studeren’ een succes is, is hiermee voldoende aangetoond.
