Ruimtelijk wonen op minder m²
Toelichting door Van Bergen Architectura - Pakhuis Amsterdam geeft ruimtelijke oplossingen voor klein wonen met hoge kwaliteit. Dit kan een sleutel zijn voor actuele vraagstukken rondom sociale woningbouw, gezien deze steeds meer moeten inboeten op hun vierkante meters.
Ruimtelijke beleving vergroten
Ruimte wordt optimaal gebruikt. Het thuiskomen begint bij de centrale voordeur en het trappenhuis zo is ontworpen dat het onderdeel is van de woning. In de woning van 63m2 bevindt zich een centraal houten blok die zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant geprogrammeerd is. Het blok bedient alle naastgelegen ruimtes van haar functies en deze ruimtes zijn door ingenieuze openingen met elkaar verbonden. Door wanden in en uit het blok te schuiven kunnen verschillende plattegronden worden gecreëerd, waardoor verkeersruimte onderdeel wordt van de leefruimte.
Scriptwriting als ontwerpmethode
Het ontwerpen begint met een dialoog met de gebruiker over de gewenste functies van de ruimte. Voortbordurend op deze functies, hebben we mogelijke scenario’s geschreven om een programma te ontwerpen dat meer biedt dan basisfuncties. Door een dergelijke techniek als script writing toe te passen op het ontwerpproces, wordt de beleving van ruimte inzichtelijker. Tenslotte hebben we elementen aan de ruimte toegevoegd, om de beleving veelzijdiger en betekenisvoller te maken. Een mooi voorbeeld hiervan is het verfijnde handschoenenkastje, waarin je bij binnenkomst je sleutel en werktelefoon opbergt, om echt thuis te zijn.
Functie, materiaal en vorm
Het interieur is opgebouwd uit losse objecten, welke samen de ruimte bepalen. De beleving van ruimte komt voort uit functie, vorm en materiaal. Vier jaar lang, in nauwe samenwerking met verschillende ambachtslieden (steenhouwer, smid, meubelmaker, glasblazer, brandschilder, leermaker), hebben we voor elk object deze drie elementen kunnen bestuderen, om de beleving ervan te optimaliseren. In een later stadium hebben we met een moderne elektricien deze objecten versterkt met licht. Ter voorbeeld:
Trap: De functie van een trap is a met b verticaal verbinden. Dit vraagt energie, wat wordt versterkt door de vaak dwingende lineaire vorm en repetitie van monotone treden. Bij Pakhuis Amsterdam wilden we een trap ontwerpen die energie geeft. We hebben daarom de lineaire vorm doorbroken en de route in vieren gedeeld. Voor het materiaal is een massieve eikenboom gekozen. Door met de hele boom te werken, hebben we de machinale verwerking van een boom als beleving kunnen uitleggen in de route naar boven. Zo hebben we de treden gevormd uit, eerst, kwartiers hout en later grillig dosse hout. Het kenmerkende witte spint-hout hebben we ingezet voor een meanderende lijn naar boven. De verlichting is gemaakt van marmeren reststukken die voor verbinding met de garderobe zorgen; als hanglampen tot naast het verfijnde handschoenenkastje.
Van architectenlab naar sociale woningbouw
Aandacht voor de beleving van (kleine) ruimtes is essentieel, zeker voor doelgroepen waarvan de kwaliteit van leven onder druk staat door de inperkingen op vierkante meters. In Pakhuis Amsterdam speelt de beleving van ruimte een grotere rol dan de vierkante meters. We hebben deze beleving centraal gezet met een innovatieve ontwerp-methodiek en oog voor functie, vorm en verantwoorde inzet van materialen. Het gedachtegoed, ontstaan in het ‘laboratorium’ Pakhuis Amsterdam, biedt bovendien kansen voor nauwere samenwerking tussen architectuur, ambacht en industrie. We hopen met dit project nieuwe inzichten te bieden voor actuele en toekomstige uitdagingen in de stedelijke (sociale) woningbouw.
