'Retail is een verleidingsspel geworden', constateert architect Ellen van Loon. Of het nu gaat om een shop-in-shopconcepten voor modemerk Jacquemus of het grootste warenhuis van Europa: Van Loon houdt zich bij OMA steeds vaker bezig met de ultieme winkelervaring. 'Het ontwerpen van een groot warenhuis is bijna een stedenbouwkundig opgave - een infrastructuur waaraan iedere retailer zijn eigen shop toevoegt.'

'Sommige mensen vragen zich af waarom het pand niet wordt afgebroken. Het zou te lelijk zijn.' Dit schreef ik twaalf jaar geleden over Galerie Modernes (1957). Ik woonde toen nog boven de Surinaamse broodjeszaak aan de Hoogstraat in Rotterdam en keek uit op een ware Van den Broek & Bakema.

Winkelen doen we tegenwoordig vooral online en in unieke brandstores. Leeglopende winkelcentra worden intussen getransformeerd tot woongebieden. Tegelijkertijd verrommelt ons landschap dankzij anonieme logistieke hallen langs de snelweg en staan onze steden vol met bestelbusjes en elektrische fietsen van bezorgdiensten. Hoe kunnen we het best antwoord geven op het veranderende winkellandschap? In het magazine #1 2023 onderzoeken we deze vraag via projectbesprekingen, essays en interviews.

De aanleg van grootschalige bedrijventerreinen met logistieke centra veroorzaakt verrommeling en verdozing van het landschap. Tegelijkertijd komen er dagelijks veel mensen in deze gebieden die daarmee een vitaal onderdeel van onze leefomgeving zijn. Thijs van Spaandonk pleit ervoor dat ruimtelijk ontwerpers deze opgave serieus gaan nemen.

'Middenin de stad kunnen we distributiecentra vermengen met andere functies door te stapelen, maar op industrieterreinen moet het ineens allemaal tweedimensionaal.' Nefs vertelt in de podcast 'Merel en Tracy praten door' hoe het distributielandschap wél ingericht zou moeten worden. Goed voorbeeld vindt hij Chapelle International. 'Je ziet de hal bijna niet liggen, alleen vanaf het spoor.'

Het speelveld van architecten is vaak beperkt, zeker bij het ontwerpen van enorme logistieke centra en productiehallen. Dan voeren draaicirkels, goederenstromen en productieprocessen de boventoon in plaats van de mensen die er werken, het landschap en de passanten. Het Belgische architectenbureau wilma wastiau laat zien dat het ook allebei kan. Het ontwerp voor de vestiging van Soprema in Tongeren is een staaltje architectuur om serieus te nemen.

'Industriële architectuur wordt vaak niet gezien als architectuur', vertelt Marie Wastiau, architect en medeoprichter van wilma wastiau. In een nieuwe aflevering van 'Merel en Tracy praten door' bespreekt ze onder andere de vestiging van Soprema in Tongeren en de Koninklijke Munt in Houten. Het ontwerpen van een 'doos' langs de snelweg wordt vaak niet als een architectonische opgave gezien, maar Wastiau denkt daar anders over: 'We funk industrial architecture'.