De nieuwe contouren van de universiteitscampus de Uithof tekenen zich langzaam af. Het stedenbouwkundige ontwerp van OMA en Art Zaaijer stelt eenvoudige, maar scherpe randvoorwaarden: waar in de jaren ’60 van de vorige eeuw ‘losse’ hoogbouw in het poldergroen werd geplaatst, vormen de bestaande gebouwen en nieuwbouw nu welhaast grootstedelijke bouwblokken. NL Architects heeft daaraan een bijzondere bijdrage geleverd. De westzijde van het Van Unnikgebouw, met zijn 21 verdiepingen het boegbeeld van de Uithof, heeft als het ware een nieuwe plint gekregen.
Het nu ontstane stedelijke interieur voegt zich zo vanzelfsprekend in de omgeving, dat je bijna zou vergeten dat er een architect aan te pas is gekomen. Terwijl het juist de architectonische interventies zijn die de nieuwe ruimte bepalen.
De opgave was eenvoudig. De campus als geheel ontbeerde een sociaal trefpunt: een bij voorkeur bruin grand café. Bovendien had boekhandel Broese, die al jaren op de begane grond van het Van Unnikgebouw is gevestigd, behoefte aan uitbreiding.
Een grand café vraagt om een ruime verdiepingshoogte. Deze is hier bereikt door de vloer te verlagen, in plaats van het plafond te verhogen. Dat geeft de mogelijkheid de bestaande luifel uit te breiden tot, en zelfs voorbij, de voorgeschreven rooilijnen: een hommage aan de architectuur van Lucas en Niemeijer. Omdat het immense dakvlak erom vraagt gebruikt te worden is het idee ontstaan er een basketbalveld op te voorzien.
De uitbreiding naar het zuiden is gereserveerd voor het café. De entree op het straatniveau geeft de bezoeker een goed overzicht over de bar en de aanwezigen. De 1,20 meter hoge vensterbank-bar creëert een intieme sfeer, terwijl aan alle voorwaarden van daglicht, uitzicht en hoge ruimte is voldaan. ’s Avonds verandert het grote transparante glasvlak in een lantaarn van buitenaf en een spiegel van binnenuit. De gepolijste roestvrijstalen kozijnen versterken dit effect. Deze raamwerken zijn samengesteld uit standaard houten kozijnen en stalen dragende kolommen, ingepakt in roestvrijstalen afdekplaten. In het verlengde van de trap die de boekwinkel met het café verbindt, staat een grote leestafel.
Het café moet ook toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Aan deze eis is speels tegemoetgekomen door een helder oranje amfitheater, een skatebaan en een hangplek voor jongeren met een directe toegang tot het café. Daardoor is ook buiten de aangename hoogte van het café-interieur te ervaren.
(O) Op het dek van de BasketBar is het basketbalveld gesitueerd.
Beeld Jeroen Musch
Het basketbalveld op het dak ligt op een dergelijke hoogte dat de spelers niet worden afgeleid door de directe omgeving, terwijl zij zelf vanaf het straatniveau goed zichtbaar zijn. Ook de iets hoger gelegen voetgangersbruggen die de diverse universiteitsgebouwen met elkaar verbinden, bieden zicht op het speelveld. De middencirkel van beloopbaar glas verbindt het café en het basketbalveld visueel met elkaar. Het zorgvuldig opgebouwde dakpakket, inclusief de verjonging van de draagconstructie, de plafondafwerking die van binnen naar buiten in één vlak ligt en het afschot voor de hemelwaterafvoer, zijn afgewerkt met bolidrain, een kunststof die het regenwater goed opneemt en de juiste stroefheid geeft om op te sporten. Het spel met de rooilijnen is hier mooi uitgebuit: terwijl de gevel van het café de rooilijn volgt, steken de luifel en de basketbalkooi uit. De overgedimensioneerde, holle kolommen van de kooi zijn met een horizontale buis aan elkaar verbonden. Hierin is de luchtafvoer van keuken en café-restaurant opgenomen.
De ongeveer 60 meter lange westgevel is een krachtige stedelijke wand waarin de hoofdentree van het café, een geldautomaat en de etalage van de boekhandel zijn opgenomen. Het terras aan de westzijde wordt omsloten door 1,20 meter hoge wanden van hout en groen - een verwijzing naar de maatvoering en sfeer van het café-interieur. Aan de noordkant is een nieuwe personeelsentree van de boekhandel gemaakt en een aan het zicht onttrokken parkeerhof voor leveranciers. Op subtiele wijze zijn in het bestaande gebouw extra ramen gemaakt en toont de noordgevel van de nieuwbouw zich zonder overstekend dak.
Alles bij elkaar is sprake van een zeer hedendaags ontwerp, met respect en bewondering voor de ruimtelijke organisatie van het bestaande gebouw. Hopelijk krijgt NL Architects de opdracht om ook de rest van het gebouw te verbouwen, inclusief de loopbrug naar de in aanbouw zijnde bibliotheek van Wiel Arets.
