Toelichting Studio Architectuur MAKEN | Beeld Stijn Poelstra
De Nieuwe Herdgang refereert naar de historische driehoekige weides, die het beginpunt waren van nieuwe nederzettingen. Verwijzend naar deze eerste menselijke ingrepen in het landschap, is de uitzichttoren vormgegeven als een sculpturale driehoek. Met De Nieuwe Herdgang worden de drie omliggende landschappen Moerenburg, Koningshoeven en de Oisterwijkse Bossen met elkaar verbonden. Tegelijkertijd vormt de driehoek een symbolische toegangspoort vanuit het landschap naar de stad Tilburg.
Studio Architectuur MAKEN was ‘hoofdaannemer’ van de architectuur-, constructie- en bouwkostencalculatie-opdracht. Samen met constructeur en opdrachtgever nam de studio een sturende rol ten aanzien van de realisatie, waarbij het BIM model de leidraad was. Zij controleerde regelmatig op de bouw of het ontwerp conform dit model werd gerealiseerd en dacht met de aannemer mee over de realisatie. Met een ecoloog en landschapsontwerper van Eelerwoude is gewerkt aan de heuvel en de omliggende ruimte.
De uitzichttoren is zowel een herkenningspunt dat je vanaf elk punt op de snelweg anders beleeft, en een driehoek die drie landschappen mentaal met elkaar verbindt. Je ervaart de driehoek als poort of als wijzende punt van buitenaf, en als je de driehoek beklimt of afdaalt ervaar je de drie richtingen van de drie landschappen de ze “aanwijst”. De sculptuur moest daarom leesbaar en scherp gedetailleerd worden, gesloten vanwege de veiligheid maar open vanwege het uitzicht.
De grootste uitdaging was het realiseren van veilige en goed beloopbare trappen binnen de driehoek, de 25 meter hoogte halen en tegelijkertijd te zorgen dat de schuine lijnen in scherpe punten uitkomen. Bovendien was er voor dit project een beperkt bouwbudget (275.000 euro, inclusief honoraria). Studio Architectuur MAKEN beheerde een BIM model, in nauwe samenwerking met de leveranciers en constructeur Rutger Snoek.
Voor een leesbare hoofdvorm is een uniforme afwerking gekozen. De kleur van het verzinkte staal sluit aan bij de houten delen die zullen vergrijzen. De omlijsting van de toegang is gemaakt van dezelfde geperforeerde plaat als de traptreden.
Houten delen zijn op 8 cm afstand van elkaar bevestigd op zo’n manier dat ze goed geventileerd zijn, veiligheid gegarandeerd kon worden en er tussen de latten een glimp van het uitzicht te zien is. In de hoeken vormen afgeschuinde delen een scherpe punt.
De staalconstructie heeft een zo lang mogelijke levensduur, ze is ondanks haar fragiele voorkomen robuust, in de details is extra aandacht uitgegaan naar voorkomen van corrosie. De bekleding is biobased: houten delen zijn losmaakbaar en goed geventileerd bevestigd. De hout- en staalleverancier zijn lokaal, beide gevestigd op 15 min rijafstand van de locatie.
Landschap en mens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Nieuwe Herdgang maakt dit expliciet en het landschap toegankelijker.
De uitzichttoren gaat een extra sterke relatie aan met het landschap door de heuvel waar ze op gebouwd is. De heuvel trekt het landschap als het ware omhoog en ondersteunt de uitzichttoren. Ook zorgt de heuvel voor verschillende soorten ondergrond (nat en droog) en dat versterkt de biodiversiteit. Samen met een ecoloog en landschapsontwerper van Eelerwoude werkte StAM aan de inrichting van de omliggende ruimte, waarbij de natuur zoveel mogelijk haar eigen gang mag gaan.
