ARC22: Agrotopia, Roeselare - van Bergen Kolpa Architecten & META architectuurbureau

De ontwerp- en realisatieopgave bestond uit een 9500m2 grote onderzoeksserre voor het Vlaams onderzoeksinstituut voor land- en tuinbouw Inagro. In de duurzame en innovatieve serre zijn tevens kantoor-, onderwijs- en ontvangstruimten voor kennisuitwisseling, voorlichting en educatie te voorzien. Het gebouw moet toegankelijk zijn voor een breed publiek en worden gerealiseerd op het dak van de bestaande kistenloods van REO Groenteveiling te Roeselare België.

Toelichting van Bergen Kolpa Architecten | Beeld Filip Dujardin en Fillipo Rossi (luchtfoto)

Onze ontwerpaanpak van Dakserre Agrotopia heeft geleid tot het grootste publieke gebouw voor onderzoek naar stedelijke voedselproductie van Europa. Met zijn gefacetteerde glazen gevels, monumentale entreetrap en stapeling van functies geeft Agrotopia een markant, architecturaal gezicht aan tuinbouw op de daken van de stad. In het gebouw bevinden zich hoogtechnologische onderzoeksfaciliteiten voor de teelt van vrucht- en bladgroente omringd door een educatieve looproute voor het brede publiek.

Voor de opgave hebben we een multidisciplinair en internationaal ontwerpteam samengesteld bestaande uit specialisten op het gebied van Architectuur voor Voedsel (van Bergen Kolpa Architecten NL), publieke gebouwen (Meta Architectuurbureau BE), teelttechnieken en glastuinbouw (Wageningen University & Research NL), kassenbouw (Smiemans projecten NL), klimaathuishouding en constructie (Tractebel Engineering BE).

Agrotopia. Beeld Fillipo Rossi
Agrotopia. Beeld Fillipo Rossi

Agrotopia is een trotse, transparante sculptuur van staal en glas, die zowel zijn agrarische als zijn publieke functie benadrukt. Daarvoor is de architectuur opgebouwd uit een ranke kasconstructie die zich aftekent tegen de hemel en rust op de betonnen sokkel van de kistenloods. Het hele gebouw bestaat uit één standaardkas van het type Venlo met diffuus glas. De kas op de twee uitkragende gebouwkoppen oogt bijzonder door de expressieve, gefacetteerde gevels in transparant glas.

Door de almaar groter wordende urgentie van duurzaam, maar ook efficiënt en economisch ruimtegebruik kent het activeren van de restruimte in de stad voor stadslandbouw een opmars. In Agrotopia komen twee werelden - architectuur en landbouw - samen tot één gebouw voor stadslandbouw. Het gebouw bewijst hoe op duurzame wijze, met korte voedselketens de stad gevoed kan worden.

Agrotopia. Beeld Filip Dujardin
Agrotopia. Beeld Filip Dujardin

Met innovatieve waterrecuperatie en hergebruik van stedelijke restwarmte gaat Agrotopia een circulaire symbiose aan met de stad. In het gebouw gaat geen druppel water verloren. Al het hemelwater dat wordt opgevangen met het dak wordt gebruikt voor het irrigeren van de planten waarna het restwater wordt gereinigd en hergebruikt. De naastgelegen afvalverbrandingsoven Mirom zorgt met zijn restwarmte voor de verwarming van de kas en de benodigde CO2 voor de plantengroei.

Agrotopia is de plek waar de nieuwe generatie van stadstuinbouwers van de toekomst worden opgeleid. De toekomstige stadstuinbouwer leert er niet enkel bladgroenten en vruchtgroenten kweken, maar zal er ook leren hoe met nieuwe (glas)tuinbouw technologieën en groene businessmodellen te werken.