ARC22: Nationaal Holocaust Namenmonument, Amsterdam - Studio Libeskind & Rijnboutt

Toelichting Rijnboutt | Beeld Kees Hummel

In opdracht van het Nederlands Auschwitz Comité is Studio Libeskind verantwoordelijk voor het ontwerp. Met kennis van de lokale bouwpraktijk vervulde Rijnboutt de rol van coördinerend en uitvoerend architect en was daarmee de verbindende factor tussen Studio Libeskind, het Nederlands Auschwitz Comité, de gemeente Amsterdam en alle adviseurs en specialisten die een bijdrage hebben geleverd. Een vruchtbare en intensieve samenwerking van ruim vijf jaar met een bijzonder monument als resultaat.

Rijnboutt heeft het inrichtingsplan voor de openbare ruimte gemaakt. Doel van het plan was een zorgvuldige inpassing in de omgeving en een inrichting met duurzame, kwalitatieve materialen die het monument zo goed mogelijk tot zijn recht laten komen. Door goed overleg tussen alle betrokken partijen mag het eindresultaat er zijn: het monument als confronterend en sterk statement en het landschapsontwerp met een parkachtige uitstraling en dienstbaar groen.

Het ontwerp beslaat een niet-lineair labyrint van muren, gebouwd met 102.163 unieke bakstenen. Elke steen staat voor een individu, waarmee het monument als geheel een idee geeft van de omvang van het aantal slachtoffers van de Holocaust. Het monument draagt vier objecten van spiegelend roestvast staal; Hebreeuwse letters לזכר die samen het woord ‘in memoriam’ weergeven. Dat de omgeving en zelfs de reflectie van de omgeving wordt gereflecteerd, zorgt voor een caleidoscopisch effect.

Met het natuurlijke duurzame materiaal halfverharding is een mooie vlakke vloer gemaakt die volledig tot aan de stammen van de bomen doorloopt en zorgt voor een goede afwatering. Eventuele werkzaamheden aan kabels of leidingen kunnen zonder zichtbare gevolgen naadloos worden hersteld. Ook de hertengeweibomen zijn zorgvuldig gekozen. Los van de bijzondere verschijning zijn deze bomen goed bestand tegen het stadsklimaat van de toekomst en weinig gevoelig voor luchtverontreiniging.

Na jaren van onderzoek naar de juiste locatie is het monument - niet zonder slag of stoot - gerealiseerd in het voormalig Weesperplantsoen, tussen de Weesperstraat en de Hoftuin van de Protestantse Diaconie. Een logische locatie, middenin het Joodse kwartier. Met zijn parkachtige sfeer past het monument naadloos in het omliggende landschap en sluit het goed aan bij de groene Hoftuin. Door het landschapsontwerp sober te houden gaat alle aandacht naar het monument.

Het Nationaal Holocaust Namenmonument nodigt bezoekers, omwonenden of toevallige voorbijgangers uit tot dwalen door het labyrint van muren. Het Nationaal Holocaust Namenmonument is hiermee niet alleen een bijzondere plek voor nabestaanden om te herdenken, maar ook een toegankelijke plek voor iedereen – jong en oud – om te verblijven, te reflecteren op de tragedie in onze geschiedenis en te beseffen dat de dreiging nog altijd bestaat.