ARC22: Koperen kozijnen herbestemming Walburgiskerk, Arnhem - Atelier Blik

In de Arnhemse binnenstad staat de Walburgiskerk opgericht in 1315 in gebruik genomen rond 1369. Met zijn middeleeuwse tweetorenfront is het rijksmonument een prominente verschijning. De torens zijn herbestemd en hier zijn zes residenties in gerealiseerd. Het daglicht wordt gecreëerd door een zestal nieuwe koperen ramen die prachtig kleuren bij het metselwerk en als een sieraad aan de toren hangen. Een verdiepte zwarte rand om het kozijn zorgt dat het vrij 'hangt' in de oude kerkmuur. De oude gevel maakt ruimte voor het nieuwe.

Toelichting Atelier Blik | Beeld Marije Weijers

Door open de mogelijkheden en twijfels te presenteren en de discussie aan te gaan met Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE), de gemeente en de opdrachtgever zijn er keuzes gemaakt die veel stoerder zijn dan dat we hadden durven dromen. De nieuwe ramen zijn toegevoegd in de gevels die gedeeltelijk zijn ingestort (1945) en herbouwd (1951). De voorgevel hebben we uitgesloten van toevoegingen. De historische waarde is gewaarborgd door een mooie samenwerking met de RCE en de gemeente. 

De nieuwe kozijnen:
-  Uitgevoerd in een klassiek bouwmateriaal: koper en behandeld waardoor het zijn glans behoudt. De kopertint kleurt prachtig bij de oude gevelstenen.
– Verhouding: Het wil niet aansluiten bij de door de constructie gedicteerde ritme van de toren en zoekt de ruimte door de schuine negge voor de constructie langs. Hierdoor is het raam meer in verhouding met de toren.
– Zweven: Door de zwarte terugliggende schaduwrand lijken ze te zweven in de muur
– Hedendaagse toevoeging: vervaagt, vervangt of kopieert oude oorspronkelijke openingen niet

Beeld Marije Weijers

De originele spleten sluiten eigenwijs aan op de nieuwe ramen; ze overlappen elkaar. Je voegt iets toe uit deze tijd, als een sieraad. Het is afleesbaar wat er later aan toegevoegd is, zonder het oude te vervagen, kopiëren of vervangen. Door de zwarte terugliggende rand om het kozijn lijken de kozijnen te zweven in de gevel. De oude gevel maakt ruimte voor het nieuwe. Een ogenschijnlijk klein detail maar enorm belangrijk voor het beeld. Er is letterlijk geen botsing tussen oud en nieuw, maar het geheel werkt mooi samen in kleur en detaillering.

Bij Walburgis Residenties staat duurzaamheid hoog op de agenda. Er is naar gestreefd om het hele kerkgebouw nú al van het aardgas af te halen. De residenties in de torens zijn om die reden voorzien van een all-electric warmtepomp. Het schip, een ruimte van duizend vierkante meter, wordt aangesloten op het warmtenet van Vattenfall.

Beeld Marije Weijers

Het was een eer om als jong en klein bureau voor de kerk een ontwerp te mogen maken, maar ook spannend om het gewaagde ontwerp met zijn 4,5m hoge glimmende koperen kozijnen te zien voltooien achter de steigers. Hoe zou de reactie zijn van de Arnhemmer? Mening van collega’s? De media? Het is namelijk een ontwerp die de Arnhemmer niet zal ontgaan. De reacties zijn fantastisch; ik krijg regelmatig foto’s van mensen die erlangs fietsen en iedere keer kleuren de kozijnen op een andere manier.

Toen Atelier Blik begon met schetsen zei iedereen dat dit nooit ging lukken: Oud roze wandafwerking tot aan de gewelven in het middenschip en 4,5m hoge koperen kozijnen in de torens van de oudste kerk van Arnhem. Op papier inderdaad heel gewaagd, maar in de werkelijkheid mooi in balans. 

  • Herbestemming-Rijksmonumentale-Walburgiskerk-Details-kozijn-1

    Download
  • Herbestemming-Rijksmonumentale-Walburgiskerk-Geveltekening

    Download