Winnaar ARC22: Campus Cadix, Antwerpen - Korteknie Stuhlmacher Architecten

Bij het ontwerp van de grote scholencampus Campus Cadix op het Eiland in Antwerpen stond de samenhang tussen oud en nieuw, tussen lokale context en nieuwbouw en de verschillende gebouwen onderling centraal. Tegelijkertijd ging het erom de eigenschappen en karakterverschillen van de bestaande gebouwen maximaal te benutten en met de nieuwbouw kwaliteiten en ruimtes toe te voegen die niet in de oudbouw pasten. Hierbij staan huiselijke kwaliteiten naast ruwe werkplaatsen, ateliers naast sfeervolle zolders en generieke klaslokalen naast open leerlandschappen.

Toelichting Korteknie Stuhlmacher Architecten | Beeld Karin Borghouts, Luuk Kramer, Maurice Tjon en Leon Verhoeven

Campus Cadix is een complexe ontwerpopgave waarbij een kunstzinnige en een technische middelbare school zijn samengevoegd. De campus bestaat uit een groot nieuwbouwblok, een monumentaal schoolgebouw en enkele havenloodsen die zijn gerenoveerd, gerestaureerd, verbouwd en uitgebreid. De bestaande gebouwen zijn het werk van Emiel van Averbeke uit 1927 resp. 1938. Het masterplan omvat naast de school ook woningen die door derden zijn gerealiseerd.

Het project kwam in intensieve samenwerking met de stadsbouwmeester, stedenbouw, de opdrachtgever, de gebruikers en hun verschillende vakdisciplines, monumentenzorg en de aannemer binnen het DBFM-programma ‘Scholen van Morgen’ tot stand. Als ‘total engineer’ hadden we de leiding over een compleet ontwerpteam (constructie, installaties, architectuur, restauratietechnisch advies en groen). Interieur, architectuur en restauratie vormen hierbij één geïntegreerd geheel.

Campus Cadix. Beeld Karin Borghouts, Luuk Kramer, Maurice Tjon en Leon Verhoeven
Campus Cadix. Beeld Karin Borghouts, Luuk Kramer, Maurice Tjon en Leon Verhoeven

In het ontwerp gaan aspecten als duurzaamheid, flexibiliteit, aanpasbaarheid en monumentenzorg hand in hand. De nieuwbouw is opgevat als een fabrieksgebouw met betonskelet en kappen van akoestische houten kanaalplaten, die in andere gedaante ook in de oudbouw terugkomen. In de oudbouw is de bestaande constructie opgewaardeerd en hergebruikt. De nieuwe toegepaste materialen zoals massief hout en keramisch tegelwerk in verschillende patronen spelen een beeldbepalende rol in interieur en exterieur.

Het gehele project gaat naast een duurzame installatie en het hergebruik van vele ruimtes, constructie-elementen en materialen uit van het principe ‘duurzaam is dierbaar’. Het gehele project is met veel zorg technisch duurzaam ontworpen conform de zeer hoge standaards van ‘Scholen van Morgen’ en voldoet tegelijkertijd aan de hoogste esthetische eisen. Mede door de onderhoudsverplichting van 30 jaar door de aannemer (TCO) zijn materialen met een zeer lange levensduur.

Campus Cadix. Beeld Leon Verhoeven
Campus Cadix. Beeld Leon Verhoeven

Het gehele project is op verschillende manieren ruimtelijk, conceptueel, praktisch en technisch ingebed in de hoogstedelijke, zeer dichtbebouwde context van Antwerpen Noord. Het door KSA ontworpen masterplan gaat letterlijk uit van een vervlechting van woningbouw (door derden ontworpen) en de school. Hierbij zetten de bestaande monumentale gebouwen de toon. De nieuwbouw refereert zichtbaar aan de kenmerkende kapvormen van de bestaande havenloodsen en de typische 'schippersarchitectuur' in geel.

Binnen de beperkende randvoorwaarde van een zeer groot en zeer divers scholenbouwproject voor standaard budgetten binnen een DBFM-contract is ingezet op maximale specificiteit en hoogwaardigheid. Hierbij gaat het om zowel de samenhang van de gebouwen onderling als campus (door middel van terugkerend materiaalgebruik, ornament, motieven, kapvormen als om het vieren van karakterverschillen binnen het project. Als geheel brengt het project een ode aan de lokale charme van de Cadixwijk.