Nominatie ARC22: Huis Vaneker, Enschede - Groothuijse de Boer architecten

De kern van de opgave voor het vrijstaande levensloopbestendige huis rust in de landschappelijke inpassing van het hoofdzakelijk grondgebonden programma. Het maakt onderdeel uit van de verkaveling van het voormalige militaire terrein van vliegveld Zuidkamp in Enschede. Tussen bestaande historische kazernegebouwen, ligt het kavel dat wordt gekenmerkt door grote, bestaande bomen die de overgang van de straat naar het perceel markeren. Een klein water begrenst het kavel aan de achterkant.

Toelichting Groothuijse de Boer architecten | Beeld Max Hart Nibbrig

Met een compact L-vormige huis wordt een voorhof gemaakt waar het binnengaan is georganiseerd onder uitkragende luifels. Binnen staat de keuken met loggia in diagonale relatie tot de woonkamer met ensuite slaapkamer. Hier richt het uitzicht zich, onder een genereus zadeldak, op de tuin met het daarachterliggende water. Op de verdieping biedt een grote, multifunctionele overloop toegang tot twee kamers, die elk een ander uitzicht terug op het landschap bieden.

Beeld Max Hart Nibbrig

Zowel de specificiteit van het ontwerp, haar details en het geprefabriceerde karakter van de bouwmethode leunen op een multidisciplinaire aanpak waarbij de directe uitwisseling tussen adviseurs, leveranciers, aannemer en architect onmisbaar was. Dit heeft ertoe geleidt dat het uitgevoerde ontwerp recht doet aan de initiële ontwerpintenties, maar die juist ook zijn doorontwikkeld door het samenbrengen van expertises die de som van de delen overstijgt.

In contrast met de massieve kazernegebouwen van ‘t Vaneker, die zijn uitgevoerd in 60 centimeter dikke baksteenwanden, zoekt het huis in haar detaillering naar een lichtheid die past bij het programma van wonen en in lijn ligt met de lichte hybride constructiemethode van staal en hout. De compacte typologie van het huis vraagt om een heldere detaillering die de eenvoudige figuur van het huis niet in de weg staat.

Fundamenteel in het traject om dit huis met experimentele details te realiseren, is het vertrouwen en begrip van de opdrachtgever om mee te gaan in deze manier van architectuur maken en het ondersteunen van de uitgangspunten voor het ontwerp. Deze in vroeg stadium verworven ideeën hebben tot en met de oplevering een kader geboden waarbinnen de dialoog over principes en praktische uitvoering constructief gevoerd konden worden.

In haar details heeft de geventileerde stucgevel met aluminium kozijnen een tektonische opbouw. De lichtheid van het volume en de messcherpe dilatatie van de gevels wordt in contrast met de uitkragende betonnen luifels geaccentueerd. Het dak voegt zich in dit spel, dat bij de loggia rust op een ter plaatse gestorte kolom. Ook in het interieur maken beklede oppervlakken af en toe plaats voor constructieve elementen, waardoor de geprefabriceerde rationaliteit van het gebouw wordt verrijkt.

Beeld Max Hart Nibbrig

Duurzaamheid komt in de details terug in de ademende gelaagde gevelopbouw. Het vergemakkelijkt onderhoud en vervanging van onderdelen naar gelang hun levensduur. Het zorgt daarbij voor aangenaam binnenklimaat. Daarnaast is de hybride constructie demonteerbaar, waarbij de verschillende bouwmaterialen gemakkelijk gescheiden kunnen worden bij sloop, wat een reductie milieubelasting ten goede komt.

Beeld Max Hart Nibbrig

Voor dit project hebben we gekeken naar Zweedse villa’s van Asplund en Lewerentz. De combinatie van een lichte draagstructuur; zichtbaar in de vlakke detaillering van de kozijnen in de dunne houten wanden, en de interieurs met een eenvoudige opeenvolging van karaktervolle ruimtes hebben wij vertaald naar een detaillering aansluitend bij huidige standaarden. Voor ons is dit een manier om hedendaagse architectuur te maken die een historische continuïteit waarborgd.