Toelichting Gaaga | Beeld Max Hart Nibbrig
Architectuur en landschap
Shinrin-yoku
We hebben het ontwerp geïnspireerd op het Japanse gebruik Shinrin-yoku, waarbij je jezelf met al je zintuigen ‘onderdompelt’ in het bos om zo je lichaam en hoofd tot rust brengen. Met een evenwichtige vormgeving geïnspireerd op Japanse esthetica, natuurlijk materiaalgebruik, mens- en milieu vriendelijke duurzaamheidsprincipes en bovenal een sterke verbinding tussen bewoner, gebouw en het bomenrijke landschap maken wij van ‘Het Bosbad’ een modern woongebouw in harmonie met zijn natuurlijke omgeving.
Een bospad
Het vierkante gebouw ligt in een glooiend landschap op een open plek tussen de bomen. Parallel aan de Esplanade voert een doorgang midden door het gebouw heen als een bospad door een bos. Wandelroutes vanuit het park sluiten aan op deze groene passage, waar de bodem bedekt is met varens en hemelwater in een beekje richting wadi stroomt. Het licht wordt gefilterd door bloeiende en geurende klimplanten die de hoogte inschieten en de bruggen van het op de ‘street in the sky’ gebaseerde ontsluitingssysteem.
De trap, lift en voordeuren komen allemaal uit op deze luchtige binnenstraat die uitzicht biedt op het gras, de wolken en de bomen rondom het gebouw. Hier kunnen bewoners elkaar ontmoeten, de woningen geventileerd worden via de koele en beschutte buitenruimte en flora en fauna een plek in het gebouw krijgen.
Dragende boomstam kolommen
Een kraag van balkons gedragen door een colonnade van boomstammen omvatten het gebouw. De balkons en colonnade benadrukken de alzijdige opzet van het gebouw; alle zijden zijn gelijk vormgegeven en even sterk op het landschap georiënteerd. Het beeld van de boomstamkolommen raakt vervlochten met het beeld van de bomen in het park. Door te kiezen voor echte boomstammen als kolommen ervaar je de natuur vanaf je eigen buitenruimte, het gebouw leeft.
De geborgen ligging van de woningen achter deze kraag zorgt voor een comfortabele afstand tussen de parkbezoekers en de bewoners. De colonnade en balkons benadrukken ook de grens tussen het openbare park en de collectieve binnenstraat waar bezoekers welkom zijn, maar wel met respect voor de privacy van bewoners. Kortom, een geleidelijke maar heldere overgang tussen privé en openbaar zorgt ervoor dat het gebruik van de ruimte in en rond het gebouw voor iedereen begrijpelijk en aangenaam is.
Water en biodiversiteit
We gaan zuinig om met de natuur en het water op het terrein en geven die waar mogelijk een impuls. In het park en in het gebouw introduceren we elementen die de biodiversiteit bevorderen en die zorgen voor een evenwichtige waterhuishouding. Kortom, het gebouw wordt onderdeel van het lokale eco-systeem.
Biodiversiteit
Op de locatie staan zomereiken, berken, enkele zoete kersen en een schietwilg. Nieuwe bomen sluiten aan bij deze soorten en richting het zuiden komen een aantal dennen. Ook worden een aantal laagvertakte, meerstammigen toegevoegd als lijsterbes en meidoorn. De open plek in het bos bestaat, dankzij de hoogteverschillen, uit natte en droge delen waardoor de beplanting zeer divers is en uitnodigend voor bijvoorbeeld vlinders, bijen, vogels, libellen en amfibieën.
De groene passage bestaat uit grote groepen varens afgewisseld met diverse andere bos- en schaduwplanten. Bloeiende en geurende klimplanten klimmen langs kabels omhoog. Aan de boomstamkolommen zullen nestkastjes worden opgenomen voor vogels en vleermuizen.
Water
Water op het deels groene dak wordt opgevangen en loopt via de waterkettingen naar beneden de passage in. Het overtollige water loopt aan de noordzijde van het gebouw de passage uit en wordt opgevangen in een wadi. Zo ook wordt het water van de balkons via waterkettingen geleid naar wadi. Door de compacte footprint van het gebouw is er veel onverharde, zachte grond met natuur voor waterinfiltratie en buffering. Het vele groen wat het gebouw om- en doordringt werkt verkoelend op de warme zomerdagen en beperkt de hittestress.
Materiaal en open building
Voor de toegepaste materialen in het Bosbad zijn verschillende duurzame principes aangehouden. Zo is ten minste 85% van het gewicht aan materiaal circulair, wat betekent dat het of nagroeibaar of recyclebaar of geschikt is voor direct hergebruik. Ook is ten minste 80% van het gewicht aan toegepaste materialen milieuvriendelijk (NIBE milieuklasse 1 of 2).
Materiaal besparing
Niet alleen zijn de materialen veelal circulair en milieuvriendelijk, ze zijn ook efficiënter gedimensioneerd waardoor materiaal is bespaard. Dikke betonvloeren zijn vermeden door leidingen voor riolering, ventilatie en water niet in te storten. Deze ‘vervuiling’ met installaties zorgt in standaard woningbouw voor constructief onnodig dikke vloeren. In plaats daarvan is gewerkt met voorgespannen betonelementen (balkons) en met ‘groene’ kanaalplaten (woningen). Hierdoor konden de vloeren een stuk dunner worden uitgevoerd en is het project met ten minste 45% materiaalbesparing gerealiseerd t.o.v. insitu (breedplaat) oplossingen.
Demontabele structuur
Een bijzonder kenmerk van het gebouw is het demontabele karakter. Zo is de betonnen hoofddraagconstructie, verantwoordelijk voor het overgrote deel van het totale gewicht, uitgevoerd in prefab onderdelen met demontabele verbindingen. Ook de gevel met oude, gebruikte Azobe damwanden is volledig demontabel. Dankzij de demontabele bouwwijze is een groot deel van de verwerkte materialen in de toekomst opnieuw beschikbaar en bruikbaar.
Open building
Naar de principes van Stewart Brand is het gebouw zo ontworpen en uitgevoerd dat de sneller roulerende ‘lagen’ in het gebouw, zoals installaties en inrichting, aanpasbaar zijn zonder de ‘langzamere’ lagen, zoals constructie en gevel, aan te tasten. Leidingen worden bijvoorbeeld niet ingestort in de constructieve vloer maar verwerkt in bereikbare verlaagde plafonds, woningscheidende wanden en gevelafwerking zijn niet constructief en kunnen weggenomen worden zonder de constructie aan te tasten. In plaats van het hele gebouw te moeten slopen, kan alleen de noodzakelijke laag worden opgeknapt, opnieuw worden gemaakt of - als dat niet anders kan - worden vervangen. Verder biedt de gekozen basisstructuur van kolommen, grote open vloervelden, hoge plafonds en strategisch geplaatste leidingschachten verschillende indelingsmogelijkheden. Deze ingebouwde flexibiliteit vergroot de mogelijkheden voor ander gebruik in de toekomst. Aanpasbaarheid zit in het DNA van het gebouw.
