Toelichting OMA
Kaufhaus des Westens (KaDeWe) behoort tot een geconsolideerde traditie van historische Europese stedelijke warenhuizen zoals Galeries Lafayette in Parijs, Selfridges in Londen of La Rinascente in Milaan. Warenhuizen zijn van oudsher een van de pijlers van de vroegmoderne detailhandel en fungeerden als broedplaats voor geavanceerde ambachten, sociale uitwisseling en uitdagende experimenten in diensten.
Sinds de opening in 1907 heeft KaDeWe altijd voorop gelopen bij de product selectie, terwijl het ook nieuwe normen heeft gesteld voor klantenservice. Door zijn unieke omvang – het grootste warenhuis van continentaal Europa – lijkt het op een stad: een driedimensionaal netwerk van paden, pleinen, buurten, activiteiten en uitzichten ontvouwt zich door de grote uitbreidingen en biedt mogelijkheden voor commerciële, sociale en culturele ontmoetingen. De evolutie ervan weerspiegelt de moderne geschiedenis van Duitsland: vanaf de oorsprong in het begin van de 20e eeuw, via de verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende wedergeboorte in de jaren vijftig, toen het een symbool werd van de wederopbouw en het economische succes van het land na de oorlog.
Aanpassingen aan het eind van de 20e eeuw, versnellende wereldwijde economische verschuivingen en de uitdagingen van de digitale revolutie hebben de huidige opzet van KaDeWe veranderd in een achterhaald model. Er moet nu een alternatief voor het gevestigde retailmodel worden onderzocht – een model dat in staat is om de relatie van het warenhuis met zowel zijn klanten als met zijn fysieke en stedelijke omgevingen opnieuw te definiëren.
Ons voorstel voor de transformatie van KaDeWe is tactisch.
In plaats van het bestaande gebouw als een enkele massa te behandelen, verdeelt het project het in vier kwadranten, elk met verschillende architecturale en commerciële kwaliteiten, gericht op verschillende doelgroepen: klassiek, experimenteel, jong, generiek. De vier warenhuizen onder één dak fragmenteren de oorspronkelijke massa in kleinere, gemakkelijk toegankelijke en bevaarbare componenten - vergelijkbaar met afzonderlijke stedelijke sectoren ingebed in een verenigend stadsweefsel.
Elk kwadrant adresseert een andere straatingang en is georganiseerd rond de kernleegte die zowel fungeert als een centraal atrium als een primaire verticale distributieruimte. Door middel van een proces dat meer lijkt op cureren dan op ontwerpen, wordt elke leegte specifiek ontwikkeld om vier verschillende soorten ruimtelijke ervaringen en vier efficiënte organisatiemodellen te bieden. Over de negen niveaus van het gebouw transformeren de vides in grootte en uitbreiding, waardoor herhaling wordt vermeden en elke verdieping uniek wordt: ze verdwijnen op de begane grond, veranderen door de commerciële ruimtes en bereiken - in slechts één geval - het nieuwe dak.
Een kruisvormig organisatiesysteem versterkt de aanwezigheid van kwadranten op elke commerciële verdieping, regelt het gebruik van de ruimtes, het algemene circulatiesysteem, de overgang tussen het ene kwadrant en het andere, de relatie tussen merken en gecureerde ruimtes, terwijl er tegelijkertijd onverwachte programma's kunnen worden geïnjecteerd etc. Het werkt als een infrastructuur die meerdere voorwaarden en toepassingen mogelijk maakt.
Het originele gewelfde dak wordt een compact glazen volume dat zich organisch uitstrekt vanuit het profiel van het bestaande gebouw. De reis door een van de vides eindigt met een laatste roltrap die de bezoekers hierheen brengt voor een weids uitzicht over Berlijn. De configuratie van het nieuwe dak creëert een binnenplaats in de open lucht tussen de nieuwe architecturale inzet en de rest van het gebouw. De binnenplaats, onregelmatig van vorm, biedt ruimte voor buitenprogramma's en onthult tegelijkertijd de meest opwindende en toch meest geheime ruimtes van KaDeWe: de voedsellaboratoria.
