Nominatie ARC24 Stedenbouw: Celsius, Eindhoven - Tarra Architectuur en Stedenbouw en BURO LUBBERS Landschapsarchitectuur en Stedenbouw

Celsius was een buurt met een hardnekkige sociaaleconomische achterstand, verouderde woningen en versteende straten. Opdrachtgever Woningstichting Trudo streefde naar een hippe, kleurrijke wijk met een bloeiend straatleven, zelfredzaamheid en ontmoeting. Hiertoe moesten 400 woningen vervangen worden door nieuwe woningen en een levendige, groene openbare ruimte. Bedrijfsruimten voor de creatieve en eigentijdse ondernemers uit de buurt moesten onderdeel van het plan worden.

Toelichting BURO LUBBERS | Beeld Norbert van Onna, BURO LUBBERS, Tarra, Igor Vermeer, Erik Zonneveld

Het stedenbouwkundig plan op vier schaalniveaus – wijk, buurt, woonkwartier en woning – geeft handvatten voor de gebieds- en gebouwontwikkeling. De structuur van Celsius wordt gevormd door een centrale stedelijke as met daarop dwarsassen en groene scheggen. Het ontwerp bestaat uit vier kwartieren en vier deelfases. Voor de detailuitwerking is de estafettevorm bedacht. Met hetzelfde team is de estafette doorlopen en als leerproces gebruikt om in iedere fase o.a. duurzaamheid en ambities aan te scherpen.

Tarra Architectuur & Stedenbouw en BURO LUBBERS hebben gezamenlijk het stedenbouwkundig plan opgesteld. Tarra heeft het ruimtelijk verkavelingsplan en de uitwerking van de architectuur op zich genomen, BURO LUBBERS de inrichting van de buitenruimte. Hurks is de aannemer van de bebouwing. RA+ deed de civieltechnische uitwerking van de buitenruimte. Trudo was opdrachtgever, maar de buitenruimte is uiteindelijk wel aan de gemeente overgedragen, die in een toetsende rol bij het plan betrokken was.

Beeld Norbert van Onna, BURO LUBBERS, Tarra, Igor Vermeer, Erik Zonneveld
Beeld Norbert van Onna, BURO LUBBERS, Tarra, Igor Vermeer, Erik Zonneveld

Het watersysteem van de wijk is onderdeel van een groter systeem dat door BURO LUBBERS over drie Eindhovense wijken heen is ontworpen. Afwatering is een integraal en zichtbaar onderdeel van de (landschaps)architectuur in de vorm van goten als onderdeel van gevelarchitectuur en wadi’s als onderdeel van de groenstructuur. In de estafettevorm zijn de duurzaamheidambities steeds verder aangescherpt, met uiteindelijk in fase 3 een aansluiting op de stadsverwarming.

In Woensel-West wordt veel in de voortuin geleefd. In het ontwerp is rekening gehouden met het volkse karakter van de wijk. Zo worden veranda’s als verblijfplek gebruikt. De levendige voortuinen die al decennia een kenmerk zijn voor Woensel-West, komen hier op een nieuwe manier terug. De kleurige gevels en beplanting vormen samen een woonbuurt die de kleurrijke samenstelling van de bewoners weerspiegelt. Van achterstandswijk naar gewilde, door VVV aangeprezen woonbuurt.

Beeld Norbert van Onna, BURO LUBBERS, Tarra, Igor Vermeer, Erik Zonneveld
Beeld Norbert van Onna, BURO LUBBERS, Tarra, Igor Vermeer, Erik Zonneveld

De buurt is getransformeerd van een gesloten straatjesgebied naar een toegankelijk gebied met collectieve openbare ruimtes, met de Edisonstraat als heldere ruggengraat, opgebouwd uit drie- tot vierlaags appartementengebouwen. Bewoners wonen aan het groen en parkeren is uit het zicht gesitueerd in de verschillende bouwblokken. Planelementen worden in de verschillende fases herhaald met archetypische stedenbouwkundige elementen zoals een poort, de gesloten hoek en het bouwblok.

De inrichting van de openbare ruimte creëert een zo groen mogelijk beeld. Groene zones zijn biodivers beplant met vlinder-, bij- en vogellokkende vegetatie, diverse soorten bomen zodat er in alle seizoenen kleur in de openbare ruimte is, en het plaatsen van ingebouwde nestkasten. Een groene uitstraling door gevels en erfafscheidingen te laten begroeien met klimplanten. En door de aanleg van grasrijke buitenruimtes waar bewoners kunnen zitten, picknicken en informeel sporten.

Het plan kenmerkt zich door een slim bouwsysteem; met een beperkt aantal ingrediënten een maximaal effect realiseren. Slechts drie standaard woonmodules leiden door de stedenbouwkundige verkaveling tot bijzondere planoplossingen. Het gebruik van de bijzondere felle gevelkleuring ontregelt de afleesbare beukmaatrepetitie, zodat een gevarieerd wijkbeeld ontstaat. Thematische schilderingen samen met de architectonische specials in de gevel zorgen voor een hip, levendig en kleurrijk straatbeeld.