Renovatie Van Maerlantlyceum, Eindhoven - Cepezed

Het Van Maerlantlyceum is bijna 75-jaar oud en heeft sinds 2010 de status van rijksmonument. Na uitbreidingen en aanpassingen in 1957, 1978 en 1994, was de opgave in 2015 een ingrijpende verduurzaming en een betere afstemming op eigentijds onderwijs. Vaklokalen behoefden verbetering, net als het comfort en de routing. Ook was er vraag naar meer vierkante meters, grotere lokalen en een grotere variatie aan werkplekken. Om dit te bereiken mochten later toegevoegde bouwdelen worden gesloopt.

(Beoogde) aanpak

De naoorlogse ornamenten en compositie van bouwblokken bepalen de esthetiek van het bestaande gebouw. Uitgangspunten voor het renovatieontwerp zijn dan ook: zo min mogelijk slopen en het interieur opschonen. Oude en nieuwe bouwdelen vormen een verfijnd, elegant, nieuw geheel, met vrij gesloten oude en open nieuwe volumes. De routing verbetert door de bestaande binnenplaats te overdekken en hier de entree en een atrium te situeren, maar ook door strategische geplaatste, nieuwe trappen en gangen.

Samenwerking met andere disciplines

In samenwerking met de constructeurs en andere adviseurs konden akoestische panelen, verlichting, overstroomvoorzieningen en kanalen voor water, elektra e.d. heel precies, uit het zicht worden ingepast. Zo valt het hoogteverschil van het akoestische plafond in de oude hal bijvoorbeeld weg in een ledlijn en hoefden plafonds van lokalen met een karakteristieke ribbenstructuur, niet te worden verlaagd. Kleuranalyses van de kunstwerken zijn als accent benut voor het kleurenplan van de renovatie.

Duurzaamheid

Het bestaande gebouw is qua comfort nu gelijkwaardig aan de nieuwe delen. Door de pv-panelen voldoet de nieuwbouw aan de BENG-normering. De school heeft een groendak en is toekomstbestendig door de adaptieve plattegronden van lokalen (in oud- en nieuwbouw). De nieuwe constructie bleef in het zicht wat materiaalgebruik beperkte. De nadruk op behoud hield ook in dat bij bestaande ramen in kaart is gebracht of en wat er precies vervangen moest worden in plaats van rücksichtslos alles te vernieuwen.

Materiaal en techniek

Nieuw materiaal is terughoudend, zodat het monument er mooi tegen afsteekt. Voor nieuwe openingen zijn bestaande kozijnen en deuren benut en soms vergroot. Waar alleen bestaande gevels zijn behouden, zoals bij de gymlokalen, kwam hier een moderne bouwstructuur achter te staan. Van hout dat elders in het gebouw beschikbaar kwam zijn nieuwe zitelementen voor de hal gemaakt. Bij het herinrichten van de stoep zijn stoeptegels hergebruikt en grasdoorgroeitegels gebruikt (boven waterretentiekratten).

Maatschappelijke impact

Zo min mogelijk slopen heeft te maken met duurzaamheid en economisch waarde, maar ook met maatschappelijke waarde. Het renovatieontwerp is breed gedragen, het kwam tot stand in overleg met erfgoedorganisaties in Eindhoven (Henri van Abbe Stichting, Stichting Wederopbouw Eindhoven) en ook de RCE was betrokken. Het gerenoveerde en uitgebreide Van Maerlant is veeleer een volgend hoofdstuk dan een nieuw verhaal. De herinneringen die verbonden zijn aan de school zijn niet uitgewist, maar gehighlight.

Fysieke impact

De renovatie benadrukt de bijzondere ligging van de school in het Dommelpark. Het groen loopt nu tot aan de gevels en het nieuwe volume aan de Dommelzijde kreeg grote ramen en directie toegang tot het park. Aan de kant van de aangrenzende woonwijk blijft het profiel laag, om de relatie tussen de wijk en het park niet te verstoren. Fietsen verhuisden van de stoep naar de kelder en de stoep voor de school is vergroend. Enkele bakstenen in de gevel zijn subtiel vervangen door vleermuiskastjes.

Verfijning en ritmiek

Het oude Van Maerlant is een halschool met ornamenten in metselverbanden, betonkadrering van ramen, siersmeedwerk en bewerkte dakranden, glas-in-loodramen en wand- en plafondschilderingen. In de nieuwbouw is gezocht naar eenzelfde verfijning en ritmiek, zij het in andere materialen en vormen. De renovatie benadrukt de monumentale rijkdom en de diversiteit aan plekken: onderwijs als ontdekkingsreis. Het lichtplan draagt hieraan bij door sequenties van ruimtes haast theatraal aan te lichten.