Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
De op 29 september 2024 op 86-jarige leeftijd overleden architect Herman Zeinstra was een eigenzinnige en onnavolgbare ontwerper. Hij was wat de Engelsen 'an architect's architect' noemen, geliefder bij zijn collega's dan bij het grote publiek waar hij ten onrechte veel minder bekend was. Zeinstra was bescheiden over zijn werk, tegelijkertijd was hij zich bewust van de grote complexiteit ervan en sprak hij vaak over de gedrevenheid die nodig is om dit vak goed te kunnen uitoefenen.
Wat kan architectuur betekenen voor de woningbouw? Langs welke lijnen kan ze bijdragen aan de huidige opgave? Deze vragen komen allereerst aan de orde in de meest recente uitgave van het 'Jaarboek Architectuur in Nederland' waarin de redactie architecten oproept om zich nadrukkelijker te mengen in het politieke debat over woningbouw. Ook schreef Kirsten Hannema in een commentaar in de Volkskrant over de uitreiking van het 'Beste Gebouw Van Het Jaar' dat juryvoorzitter Ed Nijpels architecten mist in het politieke debat.
Aan de noordzijde van de Maastrichtse binnenstad transformeert sinds eind vorige eeuw een voormalig industrieterrein tot een volwaardig stadsdeel. Tijdens de kredietcrisis stelde de gemeente haar stedenbouwkundige ambities bij met veelal generieke bouwblokken als resultaat. Een daarvan namen Floris Hund en Marlies Rohmer onder handen. Dankzij ontwerpingrepen als een groen binnengebied, bloktredes en betonnen baksteenframes rekten ze de standaard op en creëerden een onderscheidende woonomgeving.
Sinds architect Wim van den Bergh Frits Peutz tot 'local hero' verklaarde, heeft het raadhuis van Heerlen uit 1942 een onaantastbare status. Voor Francine Houben die haar vroege jeugd in Heerlen doorbracht, vormde het ontwerp van het stadskantoor en de renovatie van het raadhuis een emotionele opdracht. Het resultaat is geen breuk met de architectuur van Peutz maar een geslaagde voortzetting ervan.
De voorgenomen sloop van 'zijn' Van Beuningen De Vrieze paviljoen van Museum Boijmans van Beuningen zit Hubert-Jan Henket niet lekker. Dat zijn 'goede vriendin Francine Houben' voorstelde het gebouw dan maar te verplaatsen misschien nog wel minder. Een gesprek met Henket over het luisteren naar bestaande gebouwen als eerste stap naar hergebruik of herbestemming. En over de omgang met zijn creatie in Rotterdam: 'Soms moet je gewoon zeggen: I don't take no for an answer.'
'Als ik er niet meer ben mogen ze me vergeten.' Dit heeft de vorige week overleden architect Jan Brouwer wel eens gezegd. De kans dat dít gebeurt, lijkt mij niet bijzonder groot, gelet op de enorme invloed die hij heeft gehad op de architectuur en de kwaliteit van de stedelijke ruimte. Tijdens dezelfde gelegenheid zei hij ook: 'Zolang niemand me tegenhoudt ga ik door'. Daarin heeft hij wel gelijk gekregen. Tot op hoge leeftijd bleef hij actief.
Nu de bouwopgave stagneert en de woningproductie stokt, pleiten veel adviseurs ervoor de functie van de stad dan maar elders te zoeken. Geheel ten onrechte, betoogt Harm Tilman. Een stad dient de samenleving ten goede te komen en mag deze niet uitputten.
Grootschalige projecten als De Kop van Zuid, de Spoorzone in Tilburg en Spinx-Céramique in Maastricht leveren een bijzondere bijdrage aan de vernieuwing van de stad. Helaas hebben ze in de regel weinig betekenis voor de omliggende wijken. Experimenten die een woonbuurt inclusiever maken, zoals het bouwconcept van KAW voor meerdere inbreidingslocaties in de wijk Crooswijk, Rotterdam, verdienen dan ook navolging.
Op 17 maart 2023 overleed Adri Duivesteijn (1950-2023). Ondanks dat hij al lange tijd ziek was, kwam het onverwachts. De dag ervoor had hij op sociale media nog een woningbouwproject in Delft gedeeld. Duivesteijn behoorde tot een generatie van socialistische wethouders met onder andere Jan Schaefer in Amsterdam, Ypke Gietema in Groningen, John Wevers in Maastricht en Fons Asselbergs in Amersfoort. Hij was een van de weinige politici die een opvatting had over de ontwikkeling van de stad en de rol die architectuur daarin kan spelen.
Prijsvragen en aanbestedingen worden steeds vaker beslist op grond van 'scores' op gebieden als duurzaamheid, welzijn en biodiversiteit. Voor de antwoorden die architectuur en stedenbouw zelf op deze belangrijke thematieken bieden, is zelden aandacht. Een pleidooi voor architectonische ervaring als leidraad.
