Alles over Nieuw Erfgoed

Guardianenhof in Den Bosch door Wilco Meeuwis. Links vlak na oplevering in 1999. Beeld Bouwhuijsen. Rechts huidige situatie. Beeld Arjan den Boer

De sprookjesarchitectuur van het Guardianenhof in Den Bosch door Wilco Meeuwis

De kwalificatie 'Efteling-bouwsel' was lange tijd het grootste verwijt dat een architect kon krijgen. Toch schiep het postmodernisme, dat pas in de jaren negentig doorbrak in Nederland, ruimte voor meer fantasie in de bouw. Een eigenzinnige architect die daarvan profiteerde was Wilco Meeuwis. Zijn Efteling Hotel uit 1992 was nog pure pretparkarchitectuur, maar de Guardianenhof (1999) staat in de echte wereld en past perfect bij de warmte en kleinschaligheid van de Bossche binnenstad.

Spaceframe en loopbrug boven de Romeinse thermen. Beeld Klaas Vermaas

Het Thermenmuseum in Heerlen van Fritz Peutz was spraakmakend en zijn tijd ver vooruit

'Oost-Europese zwembadhal', zo schijnen de inwoners van Heerlen het Thermenmuseum te noemen. Prins Claus opende het museum in 1977 na een decennialange strijd waarin de Heerlense architect Frits Peutz een hoofdrol speelde. Terwijl verder in de stad zijn bouwwerken worden gekoesterd, en elders in het land Post 65-erfgoed een monumentenstatus krijgt, gaat het Thermenmuseum onherkenbaar op de schop. Het destijds innovatieve 'spaceframe' blijft alleen om praktische redenen behouden.

Station Utrecht Overvecht in 2022. Beeld Arjan den Boer

Het postmoderne Station Utrecht Overvecht door Caroline Laboyrie doorstaat de tand des tijds

Is Overvecht saai? De wijk heeft in ieder geval een van de opmerkelijkste stations van Nederland. Architect Laboyrie schuwde het grote gebaar niet en gaf het een monumentale entree. Het is een amfitheater met colonnade, gebaseerd op klassieke vormen maar uitgevoerd met moderne materialen in felle kleuren. De gemeente Utrecht eert het postmoderne NS-station uit 1995 als 'jong monument'.

FBA State in Leeuwarden (1978) door Abe Bonnema. Beeld Geja Kuiken

Ook in zijn ontwerp voor de FBA State in Leeuwarden verbeeldde Abe Bonnema de tijdgeest haarscherp

Abe Bonnema (1926-2001) staat bekend om zijn strakke kantoortorens en om de naar hem genoemde architectuurprijs. Met de FBA State, een voor hem atypisch gebouw aan de Museumhaven in Leeuwarden - een soort apenrots -, liet hij zien dat hij telkens met de tijdgeest meebewoog. Het gebouw is inmiddels voorbeeldig getransformeerd.

Eengezinswoningen aan de Kemal Atatürkstraat in Utrecht-Voordorp. Beeld BONAS Archiwijzer

Het Utrechtse Voordorp: een 'zeer geslaagd' jong voorbeeld van post 65-erfgoed

In het Utrechtse wijkje Voordorp uit 1991 combineerde Theo Bosch (1940-1994) stedelijk en landelijk wonen. Hij greep voor zijn ontwerp terug op zowel zijn leermeester Aldo van Eyck als op de Kiefhoek van J.J.P. Oud uit 1930. De gemeente Utrecht nomineerde het complex onlangs voor een monumentenstatus. In september al werd Bosch' woon-winkelcomplex Pentagon in de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt aangewezen als gemeentelijk monument. De aandacht voor het werk van Bosch past in de trend van de herwaardering van het post 65-erfgoed.

Het centrale trappenhuis van de Algemene Rekenkamer in Den Haag. Ontwerp Aldo van Eyck. Beeld Francis Strauven

Rijksbouwmeester spreekt zich uit over het embargo op het ontwerp voor de Rekenkamer

De Algemene Rekenkamer zit sinds de negentiende eeuw in verschillende panden aan de Lange Voorhout in Den Haag. Eind twintigste eeuw ontwierp Aldo van Eyck een nieuw gedeelte achter de oude gevel. Van Eyck bestudeerde daarvoor uitvoering de werkwijze en de processen van de Rekenkamer. Nu die processen veranderd zijn door digitalisering en thuiswerken, dient zich de vraag aan: mag het gebouw van de Rekenkamer opnieuw transformeren? Of is hier sprake van uniek erfgoed dat integraal behouden moet blijven?

Woonhuis Parpart. Beeld Bart van Hoek

Woonhuis Parpart is de enige vrijstaande woning van béton brut in Nederland

Woonhuis Parpart in de Limburgse heuvels bij Geleen is het meest uitgesproken voorbeeld van een vrijstaande woning in brutalistische stijl in ons land. Zowel het exterieur als interieur zijn opgetrokken uit béton brut en de vormen en volumes zijn sculpturaal te noemen. Uniek is ook dat de oorspronkelijke opdrachtgevers er na meer dan een halve eeuw nog wonen.

De hal met vide. Beeld Sjors Smink

Nieuw erfgoed te koop: unieke twee-onder-een-kapwoning door Leo Heijdenrijk

Tussen de alledaagse rijtjeshuizen in Amersfoort Schothorst vallen twee splitlevelwoningen op door hun bijzondere rood-zwarte houten pui met 'patrijspoorten'. Beide zijn ontworpen door Leo Heijdenrijk (1932-1999). Het opvallende kleurenpalet is binnen in het linker huis ook gehandhaafd, zo bleek toen het in maart j.l. op Funda verscheen.

Beeld Historische Kring Leusden

Nieuw erfgoed: Europarkstad Rozendaal in Leusden door Henk Klunder

Een idealistisch woonproject uit de jaren zeventig dat nog functioneert zoals ontworpen, bestaat dat? Jawel: 'woonpark' Rozendaal in Leusden uit 1972. Hier beheren bewoners zelf het groen, de pleinen en de eigen sportvoorzieningen. Ook conformeren vrijwel alle woningeigenaren zich aan de kleurstelling en wordt er niet verbouwd. Van buiten lijken de woningen van Henk Klunder identiek, van binnen is er vrijwel geen hetzelfde.

Recent verschenen

 

Bekijk magazine #4 van 2024

  1. Vacatures

  2. Gemeente Haarlem

    Stadsarchitect

    Gemeente Haarlem logo

Bekijk vacatures