Toelichting Gemeente Zaanstad - De gebieden waarin nieuwbouw wordt gerealiseerd moeten daarnaast ook aantrekkelijker worden gemaakt. In het programma MAAK.Zaanstad wordt richting gegeven aan deze kwaliteitslag en de groei in combinatie met cultuur, sport, horeca, onderwijs en ondernemen. De openbare ruimte wordt aan de plannen aangepast net zoals de infrastructurele voorzieningen. Voorwaarde voor de ontwikkeling is aandacht voor duurzaamheid.
Vier gebieden
MAAK.Zaanstad bestaat uit vier gebieden: Noord, Midden, Centrum en Zuid. Het Centrum-gebied is opgesplitst in de deelgebieden: Centrum Oost, Stationsgebied, Centrum West, Russische buurt/Houthavenkade). In het stationsgebied (Inverdan, masterplan Sjoerd Soeters) en het westen van het centrum zijn de ontwikkelingen al gaande. Voor het oostelijk deel van het centrum wordt nu een perspectief vastgesteld.
Centrum Oost
In het Perspectief Centrum Oost zijn de plannen samengevat voor het oostelijk deel van het stadscentrum. Het bevat enerzijds de uitgangspunten voor de ruimtelijke inrichting en de verschillende deelgebieden, zoals de Peperstraat, de Burcht, de Klauwershoek, de Prins Hendrikkade en het waterfront langs de Zaan, de Zuiddijk en de Touwslagerstraat. Anderzijds bevat het perspectief uitgangspunten voor verschillende thema’s zoals wonen, verkeer, openbare ruimte en groen, duurzaamheid, gezondheid, onderwijs en sport.
Plannen deelgebieden Centrum Oost:
- Peperstraat: Langs de Peperstraat is in 2040 veel nieuwe bebouwing, waaronder woningbouw, opgeleverd. Een levendige stadsstraat zorgt voor de verbinding naar het centrum via OV (via het nieuwe knooppunt aan de oostkant van de Zaan) of de fiets.
- de Burcht: In de toekomst wordt dit gebied het bruisende hart van de oostkant van de Zaan. De geparkeerde auto’s hebben plaatst gemaakt voor een levendig plein met ruimte voor kleinschalige evenementen. De nieuwe bebouwing kan plaats bieden aan nieuwe bewoners, maar ook aan ondernemers. In optie is een openbaar toegankelijk dak(terras) met zicht op de Zaan.
- Klauwershoek: hier liggen de wortels van Zaandam. In het straatbeeld is het scheepvaartverleden van de Zaanstreek duidelijk te herkennen. Horeca en kleinschalige, ambachtelijke detail is hier te vinden. De Oostzijderkerk krijgt een publieke functie zodat bezoekers, naast een gezellig kerkplein, ook de binnenkant van de kerk kunnen ontdekken.
- Waterfront: Dit gebied van de Fabriek tot voorbij de Burcht moet bezoekers van Zaandam naar de overkant van de Zaan lokken. Over de bruggen komen fiets- en looproutes. De oever van de Zaan wordt in dit plan opgezet als boulevard. In het gebied komt veel groen voor de opvang van regenwater. Daarnaast zorgt het voor schaduwrijke plekken.
- Zuiddijk: De Zuiddijk wordt in 2040 weer herkenbaar als dijk. In de plannen wordt de karakteristieke bebouwing zoveel mogelijk behouden. In de plinten op de route vanaf de Burcht tot aan de Schubertstraat komen winkels, horeca of maatschappelijke organisaties met daarboven plek om te wonen.
- Touwslagerstraat/buurt: Dit deelgebied is vooral aangemerkt om te wonen. De auto’s worden in een parkeergebouw geplaatst waardoor ruimte ontstaat voor een openbare ruimte.
In het centrumplan Oost worden de oevers van de Zaan en de cultuurhistorische kwaliteiten van het gebied in de toekomst beter benut. Om de kwaliteit van het gebied te vergroten worden ongeveer 800 woningen toegevoegd worden in een divers aanbod. Dit zorgt voor een beter evenwicht tussen duurdere en goedkopere woningen wat het gebied versterkt. In de plinten van de nieuwbouw aan de waterkant komt ruimte voor aantrekkelijke functies die de levendigheid en de verblijfskwaliteit van het gebied vergroten.
Voorzieningen
De nieuwe woningen die in het gebied komen moeten zoveel mogelijk energieleverend zijn. Het perspectief Oost geeft ruimte aan maatschappelijke voorzieningen die passen en die het gebied nodig heeft, zoals buurthuizen, scholen, huisartsen, fysiotherapeuten of kinderdagverblijven. Tot slot wordt er flink wat groen toegevoegd om ervoor te zorgen dat het een prettige plek is om te verblijven en de klimaatbestendigheid te vergroten.
Centrumgebied Houthavenkade
Een project dat op stapel staat is de ontwikkeling van de Houthavenkade. Hier komt in de komende jaren een nieuwe woonwijk met circa 700 woningen. Ook een kleine jachthaven in combinatie met horeca krijgt een plek. Hiervoor wordt binnenkort een overeenkomst getekend met de ontwikkelaar, Porten Development.
Het woonprogramma is gevarieerd en telt 30 procent sociale huurwoningen, waarvan een deel niet duurder mag zijn dan 417 euro per maand. Daarnaast gaat het om 20 procent middeldure huurwoningen (maximaal 971 euro per maand) en 50 procent woningen in de vrije sector. Voor de middeldure huurwoningen zijn ook afspraken gemaakt over maximale huurstijging en verkoop om er voor te zorgen gemaakt dat de woningen ook op langere termijn betaalbaar zijn voor mensen met een modaal inkomen. De bouw begint naar verwachting in de eerste helft van 2020.
Centrum West
Dit westelijk centrumgebied van Zaandam is het gebied tussen de Saentoren en de grens van het centrum met de Zaan. Geplande projecten zijn de Rozengrachttoren met maximaal 40 appartementen, met 14 verdiepingen en wordt 54 meter hoog. De begane grond is bedoeld voor winkels, horeca en bedrijven. De bouw start naar verwachting eind 2019. Ook onderdeel van Centrum West zijn de Overtuinen, een gebied van 400 meter ten noorden van station Zaandam.
Behouden Haven is eveneens onderdeel van de plannen Centrum West. Hier wil het college van de gemeente Zaanstad aan de slag om het gebied aantrekkelijk te maken. Een van de voorstellen voor het opknappen van de buurt is de aanleg van een nieuwe basisschool. De huidige scholen in Oud West zijn niet groot genoeg om aan alle schoolgaande kinderen in het centrumgebied een plek te bieden. Daarom is de gemeente op zoek gegaan naar een locatie in OudWest die geschikt is om een schoolgebouw neer te zetten. De Behouden Haven kwam uit onderzoek als meest kansrijke locatie.
Russische buurt
De Russische buurt is een gevarieerd gebied met een rijke geschiedenis. In de plannen wordt de kwaliteit in de wijk en de verbinding tussen deze en andere wijken verbetert. Hiervoor zijn plannen om de openbare ruimte te verbeteren. Maar ook om te ondersteunen bij de aanpak van mooie historische gebouwen in de buurt.
Stationsgebied
In het stationsgebied ten westen van station Zaandam wordt de nieuwe woonwijk Zaans Hout gerealiseerd met ruimte voor 800 woningen. Op het Stationsplein wordt gewerkt aan een viersterren hotel (Zaanhotel) en er komt nieuwbouw op de locatie van het oude Achmeakantoor.
Over station Zaandam komt een spooroverbouwing, een ontwerp van Nunc Architecten die het centrum verbindt met de westzijde. Het stations zelf krijgt ook een opknapbeurt. Het fietspad De Slinger verbindt straks het Stadhuisplein, via de nieuwe spooroverbouwing met de Houtveldweg. In het gebied wordt momenteel gebouwd aan de Romanov-toren, een ontwerp van Boparai Associates Architekten.
Geplande woningbouw
In de plannen voor het centrumgebied zijn onlangs handtekeningen gezet voor de bouw van het nieuwbouwproject De Zaanse Helden, circa 600 woningen naar een ontwerp van Havermans Hielkema Architecten. Binnenkort volgen nog overeenkomsten voor de projecten De Tijdgeest (306 woningen) en Houthavenkade (700 woningen). De projecten zijn onderdeel van Zaans Hout.
De Zaanse Helden komt vlakbij het stadscentrum aan het Mahoniehout. De naam verwijst naar de rijke geschiedenis van Zaandam met de vele verschillende molens. Elke woontoren krijgt de naam van één van de molens uit het gebied. De enige houtzaagmolen die nog op zijn originele plek staat, de Held Jozua, is aangekocht door de ontwikkelcombinatie Stebru Ontwikkeling/Impact Vastgoed en wordt door een brugverbinding over de Houtveldweg bij de plannen betrokken.
De Tijdgeest
Later dit voorjaar volgt een overeenkomst met ontwikkelaar Roodvoet voor het nabijgelegen project De Tijdgeest aan het Ebbehout. Het ontwerp van het bouwproject waarin het voormalige kantoor van Achmea wordt gesloopt is van Strategie Architecten. Hier komen zo’n 306 vrije sector huurwoningen, waarvan 75 procent in het middeldure segment met huurprijzen tussen 720 en 971 euro per maand. Het plan De Tijdgeest, als verwijzing naar de Houtmeelfabriek De Tijdgeest, weerspiegelt het industriële karakter van de Zaanstreek en wordt maximaal negen lagen hoog. De woningen worden gasloos gerealiseerd. Naar verwachting kan de bouw al in 2019 beginnen.
Binnenkort volgt nog een overeenkomst voor een project aan de Houthavenkade (700 woningen). De projecten zijn onderdeel van Zaans Hout, net zoals de nieuwe buurt De Zaag met 34 eengezinswoningen en 38 appartementen, een ontwerp van Lauey Architecture & Environment.
NUON-terrein
Op het terrein was tot 1952 de lokale gasfabriek gevestigd. Dat heeft vervuiling veroorzaakt, die begin deze eeuw is opgeruimd. Daardoor is nu weer woningbouw mogelijk, met als voorwaarde dat op het noordelijk deel van het terrein alleen appartementen gebouwd men worden.
Op het voormalige bedrijfsterrein zijn 124 woningen gepland, in diverse woningtypes, voor verschillende doelgroepen. Er komt een appartementengebouw met 100 woningen en twee penthouses, een complex met 16 appartementen, zeven herenhuizen en twee grondgebonden woningen.
Meneba-terrein Wormerveer
De locatie Meneba in Wormerveer is een voormalig voormalig distributiecentrum voor graanproducten dat tot het einde van dit jaar nog zeer beperkt in gebruik is, De locatie wordt door mecanoo getransformeerd tot woongebied met ongeveer 500 woningen en circa 13.000 m2 aan voorzieningen. Voor de herontwikkeling heeft de gemeente een intentieovereenkomst getekend met de ontwikkelaar. De komende periode wordt de haalbaarheid verder onderzocht. In de overeenkomst spreken de partijen af om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren en wie daarin een rol heeft. Tijdens deze fase worden ook stakeholders, zoals bedrijven in de omgeving betrokken. Naar verwachting is het onderzoek in juli afgerond.
Eindproduct van de haalbaarheidsfase is een anterieure overeenkomst waar partijen vastleggen onder welke condities de gemeente meewerkt aan de feitelijke herontwikkeling van de locatie. Daarin staat ook welk woningbouwprogramma er komt en hoe dat er op stedenbouwkundig uitziet.
Op hoofdlijnen is al afgesproken dat het woningbouwprogramma moet bestaan uit woningen en voorzieningen, kantoren, lichte bedrijvigheid en culturele voorzieningen, horeca en mogelijk een hotel. Het industrieel erfgoed blijft daarbij waar mogelijk behouden waarbij voor de karakteristieke meelsilo’s Amerika (de beeldbepalende, hoge witte cilindervormige silo’s) een nieuwe bestemming gezocht wordt.
Bebouwing voormalig BAM bedrijventerein
Aan de Provincialeweg vlakbij het Volkspark worden 67 appartementen in Zaans industriele stijl gebouwd. Het ontwerp komt van Bureau FKG architecten aan de zaan. Het complex komt op het voormalige BAM bedrijventerrein ter hoogte van de Mauritsstraat en bestaat uit vier geschakelde 'woonfabrieken' en een 'loods'.
Architect Patriek Duisdecker van FKG: "De fabriekspanden van Verkade uit de nabije omgeving zijn een belangrijke drager en inspiratiebron. Zo sluiten we aan op het rijke verleden, maar transformeren de plek in een geheel eigen karakter. Op een eigentijdse wijze worden fraai gemetselde bakstenen, grote verticale gevelopeningen, beton, staal, ritmiek en industriële elementen zoals laaddeuren en hijsbalken, vertaald naar een nieuwe architectuur."
Lees ook:
