Op één van de hoekkavels staat Loft House 1, ontworpen door het Amsterdamse bureau Marc Koehler Architects. Dit is het eerste in een serie experimentele ‘town houses’ die het bureau momenteel realiseert. De beide dragende zijwanden en het dak liggen vast. Daarbinnen bevindt zich een continue open ruimte waar vloeren, splitlevels of vides in kunnen komen, geheel naar de wensen van de bewoners. Ook de volledig glazen voorgevel is vrij indeelbaar. Door de dragende wanden en de vrije indeelbaarheid lijkt het systeem nogal op de klassieke Hollandse stadshuizen. Dit bouwsysteem maakte oneindig veel varianten mogelijk. In de woning in Amsterdam-Noord hebben de eigenaren vanwege het uitzicht over de haven gekozen om boven te wonen en beneden te werken en te slapen. Het huis heeft een centrale vide over de gehele hoogte, waar een reeks schuin omhoog lopende trappen een spiralende ‘route architecturale’ vormt, die situaties verknoopt en zichtlijnen naar alle kanten biedt. De panoramaramen bieden nauwkeurig uitgekozen zichten op de omgeving en wolkenlucht, en vormen in combinatie met de verschillende vloervelden en trappen een geënsceneerde route door het huis. De slaapvertrekken zijn ontworpen als huisjes binnen het huis – een thema dat vaker voorkomt in het werk van Koehler – met ieder een eigen voordeur en ramen die uitzien over de vide met de trappen.
Lees ook: Loft House I door Marc Koehler Architects
Door de geschakelde splitlevels ontstaan zachte overgangen en visuele verbindingen tussen de slaap- en open woonruimten. De positionering en invulling van de verschillende vloervelden is ontworpen op basis van gesprekken met de bewoners over hun leefstijl en de dagelijkse gang van zaken in het gezin. Het huis lijkt ontworpen als een filmscript; de verschillende niveaus vormen de ‘stagesets’ voor de opeenvolgende momenten op een dag.
Houtskeletbouw
Het huis is in prefab houtskeletbouw uitgevoerd, met afgetimmerde I-profielen van Finnjoist en in de zichtbare vloeren gelamineerde Kerto balken van Metsäwood. De keuze voor houtskeletbouw komt voort uit de noodzaak om op de zelfbouwkavels huizen aan te bieden die gemakkelijk aanpasbaar zijn aan de individuele wensen van de bewoners, om de bouwtijd te verkorten tot zes maanden en de kosten te verlagen. Daarom maakt Marc Koehler Architects de ontwerpen in BIM, waarbij het bureau uiteindelijk streeft naar een directe koppeling van een 3d-model met het productieproces in de fabriek om relatief eenvoudig originele en complexe constructies en plattegronden te maken. Technische standaardisatie in hout biedt veel meer ruimtelijke en architectonische vrijheid dan de klassieke betonbouw en is ook in een later stadium, als er bijvoorbeeld wanden, kabels en leidingen verplaatst moeten worden, veel gemakkelijker aanpasbaar.
Houtskeletbouw is een manier om tegemoet te komen aan de grote ambities op het gebied van duurzaamheid die in het kader van Circulair Buiksloterham zijn geformuleerd. Het gaat om de toekomst- en restwaarde van een gebouw als het gebruik verandert of afloopt. Dan moet het huis zijn aan te passen aan nieuw gebruik, bijvoorbeeld door de bouw van een lift gericht op senioren, of door de begane grond te transformeren tot een bedrijfsruimte of Airbnb-studio. Een ander aspect is de materialencyclus. Lijmvrij hout is eenvoudig te demonteren, zodat het kan worden hergebruikt, bijvoorbeeld via online materialenbanken. In het Loft House in Amsterdam-Noord is geen lijm gebruikt, maar het skelet is in elkaar geschroefd. Bovendien is hout licht, zodat niet alleen de transportkosten maar ook de co2-uitstoot sterk omlaaggaan. Daarnaast kan de betonnen fundering lichter uitgevoerd worden. Doordat hout een lage thermische massa heeft en goed isoleert, blijven de stookkosten laag. Ook is de vocht- en temperatuurbalans in houtbouw beter en werkt het akoestisch beter dan beton. In het Loft House is voor de buitenkant gebruikgemaakt van thermisch verduurzaamd hout van Nobelwood. Dat heeft de eigenschappen van hardhout en hoeft niet te worden gelakt of gebeitst, maar wordt milieuvriendelijk geproduceerd door verhitting van vurenhout. Er zijn ook houten kozijnen toegepast. Door een dik isolatiepakket en een combinatie van stadsverwarming, zonnepanelen en vloerverwarming heeft de woning een EPC van 0,3.
Rauw maar subtiel
De gevels hebben een minimalistische uitstraling waarbij ieder onnodig detail lijkt te zijn vermeden. Deze eindigen in de lucht door de afwezigheid van zelfs maar de geringste daktrim, zodat het materiaal spreekt. Door zijn vorm en materialisering lijkt het huis van een afstand een zekere rauwheid te hebben, maar van dichtbij krijgt het gevelmateriaal een subtiele gelaagdheid en nuance. Zo neemt de nieuwbouw in Amsterdam-Noord niet alleen in de ruimtelijke opzet maar ook in zijn architectonische vormgeving de eigenschappen aan van de industriële omgeving waar het is ontstaan. De restanten van het industriële verleden zijn en blijven bepalend voor het karakter van de Buiksloterham.
