Nu 15 jaar geleden ontwierp Walter Gropius een nieuw gebouw voor het documentatiecentrum annex museum over het Bauhaus, het zogenaamde 'Bauhausarchief'. 7 oktober jl. werd het voor Darmstadt geplande gebouw in Berlijn geopend. Het nu alsnog gerealiseerde gebouw was één van de laatste ontwerpen van Gropius, zelf oprichter van het Bauhaus, voor zijn overlijden in '69.
In Darmstadt werd in 1960 op initiatief van de huidige directeur, H. M. Wingler, met de inrichting van het Bauhaus-archief begonnen. Geen gewoon archief, maar meer een soort instantie die behalve documentatie over het Bauhaus ook haar oorspronkelijke producten, ontwerpen en tekeningen verzamelt, tentoonstelt en toegankelijk maakt. Hierbij groeide de collectie van het archief zo snel dat Gropius reeds 4 jaar na de oprichting een ontwerp maakte voor een nieuwe, grotere, behuizing. Nadat de realisering hiervan in Darmstadt verscheidene jaren achtereen was vertraagd en uitgesteld bood de stad Berlijn aan het ontwerp alsnog te verwezenlijken. Het zodoende met 15 jaar vertraging tot stand gekomen bouwwerk bestaat uit 2 parallelle vleugels, één voor het museum, de ander voor de documentatieafdeling, bibliotheek en personeelsruimten. Beide vleugels zijn verbonden door een tussenstuk dat ofwel voor speciale exposities wordt gebruikt of bij het gewone museumgedeelte wordt gevoegd. Het uiterlijk van het gebouw wordt nogal sterk bepaald door het gebruikte bouwmateriaal, beton en glas, en de over de hele breedte van de vleugels lopende half ronde, half verticale, lichtstraten welke bij alle buitenlicht omstandigheden gedempt en gelijkmatig verdeeld licht binnenlaten.
Naar aanleiding van de opening van het nieuwe gebouw en het feit dat het Bauhaus precies 60 jaar geleden werd opgericht had het Duitse blad 'Neue Heimat' een interview met de directeur van het archief. Hans Wingler (nr. 8-'79). Volgens Wingler zou Gropius zich in zijn ontwikkeling geleidelijk aan onttrokken hebben aan de dogmatische, puriteinse, opvattingen en invloeden uit de 20-jaren en zo het tot in het extreme doorgevoerde functionalisme hebben overwonnen. Dit zou geresulteerd hebben in een architectuur die vorm , inhoud en uiterlijk weer tot een eenheid maakt en toch niet a-functioneel is. In het betreffende artikel wordt verder nog gesuggereerd dat dit late werk van Gropius door de vrije interpretatie van het functionalisme in de toekomst wel eens als één van de eerste werken van rationele architectuur in Duitsland beschouwd zou kunnen worden. Niet gering, maar ook de in het gebouw huizen de onder zijn leiding staande instantie zou volgens Wingler het nodige in zijn mars hebben. Het archief zou zich bijvoorbeeld beslist niet beperken tot het historische Bauhaus uit de periode 1919-1933. Ook de ontwikkelingen die geleid hebben tot het ontstaan van het Bauhaus en nog meer de invloeden en ontwikkelingen komend vanuit het Bauhaus zouden de aandacht hebben. Men denkt momenteel bijvoorbeeld aan een tentoonstelling over nieuwe ontwikkelingen in Amerika die gebaseerd zijn op het Bauhaus. Het exposeren en analyseren van
het historische Bauhaus zou dienen om er inzichten en ideeën voor het heden mee te ontwikkelen. Deze inzichten zouden niet persé met de visie van het toenmalige Bauhaus overeen hoeven te komen. Alles bij elkaar een misschien wat pretentieuze taakopvatting, maar in ieder geval wel één die verder gaat dan het verzamelen en conserveren van gegevens en objecten om historie historie te laten zonder enig verband met de huidige tijd te leggen.
Om de geschiedenis van het Bauhaus en haar invloed op het heden te kunnen aanschouwen hoeft U echter niet naar Berlijn. Even geduld is voldoende want van 22 januari tot en met 15 maart zal het Bouwcentrum Rotterdam een tentoonstelling hebben over het Bauhaus en haar betekenis. Deze tentoonstelling, die half Europa doorgaat, is wel samengesteld met medewerking van het Bauhaus-archief uit Berlijn.
