Aan het begin van de negentiende eeuw gaf Napoleon Bonaparte de opdracht om in Den Helder de grootste marinebasis met werf van het land te bouwen. Deze maakt onderdeel uit van de Stelling Den Helder, een gordel van fortificaties om de strategische landtong te beschermen. In 1822 waren de eerste bouwwerken klaar, ruim veertig jaar later volgde Dok II en in de eerste helft van de twintigste eeuw kwam daar nog een nieuwe reeks aan gebouwen bij.
Tegenwoordig is het terrein niet meer in gebruik door de marine en heeft het volledige complex een de status van Rijksmonument gekregen. De gemeente heeft veel van de monumentale gebouwen en waterbouwkundige werken gerestaureerd en deze hebben een culturele en recreatieve invulling gekregen. Bezoekers kunnen er nu terecht voor een bezoek aan het theater, museumhaven, horeca, een bioscoop, casino en de kunstuitleen.
Transformatie tot stadhuis
En straks komt daar het nieuwe stadhuis van Den Helder bij. Office Winhov en Van Hoogevest Architecten werken aan een ontwerp voor de transformatie van de Mastenloods (gebouw 66) en de voormalige werkplaats van de takelaars en zeilmakers (gebouw 72) tot het nieuwe huis van de stad. Aan het einde van dit jaar moet het definitieve ontwerp rond zijn.
Plan is om niet een volkspaleis, maar een echt werkgebouw te realiseren op de plek waar iedereen de historische en culturele geschiedenis van de stad kan voelen. Deze plek moet de grote verbondenheid met de scheepvaart benadrukken en tegelijkertijd de mentaliteit van handen uit de mouwen benadrukken.
Stadhuis in twee gebouwen
Office Winhov en Van Hoogevest Architecten willen in gebouw 66, een karakteristiek laag gebouw uit de begintijd van de Rijkswerf, alle publieksfuncties van het nieuwe stadhuis onderbrengen. In gebouw 72, een hoger industrieel gebouw uit het 1949, komen juist de kantoren terecht.
De twee gebouwen blijven geheel los van elkaar staan. In gebouw 66 komt wel een binnenstraat als nieuwe verbinding tussen de zuidelijke kade en de centrale ruimte rond het dok van Willemsoord. Deze binnenstraat fungeert bovendien als ontvangst- en evenementenruimte waaraan de stadsbalies, raadzaal, commissiekamers en het werkcafé zijn gelegen.
Bewuste ingrepen
Ook aan de twee gebouwen zullen de nodige veranderingen plaatsvinden. Bij gebouw 66 betreft dat vooral het herstel van de monumentale gevel. Daarnaast worden op een aantal plaatsen daklichten toegevoegd om het daglicht tot diep in het gebouw naar binnen te halen. De volledige hoogte blijft zo veel mogelijk behouden om de houten standvink-constructie in het zicht te laten.
Bij gebouw 72 komen de architecten met ingrijpendere ingrepen. De betonstructuur aan de noordzijde en de zuidzijde krijgt een nieuwe, transparante invulling. Dat moet het nieuwe publieke karakter van het ensemble benadrukken. Toch blijft tegelijkertijd het oorspronkelijke karakter in stand.
Monografie Stadhuizen
Het stadhuis is een eeuwenoude typologie die in de loop van de tijd telkens is aangepast. In deze monografie bespreken we actuele projecten in Nederland en België.
