Toelichting Zantman Architecten - Op de grens van stad en het Natura 2000-gebied De Grote Wielen, is een karakteristieke stelpboerderij verbouwd tot een dubbel woonhuis voor twee gezinnen. Beide families delen het erf dat ooit behoorde bij boerderij De Merriedobbe, dat tot 1995 vier generaties lang dienst heeft gedaan als veehouderij.
Merriedobbe
De naam De Merriedobbe verwijst naar een oude, uitgeveende plas ten westen van het dorp Tytsjerk. Het achterland was, voor de herverkaveling, oorspronkelijk een uitgestrekt veenlandschap van poelen en plassen, door uitvening ontstaan. Een ideaal jachtgebied voor de grote heren uit Leeuwarden, die er hun buitens hadden.
Later is dit gebied ingepolderd waardoor het geschikt werd gemaakt voor veeteelt. Dit hield op in 1995, toen de gemeente van de weilanden een natuurgebied wilde maken. De dobbe is kunstmatig uitgediept en het gebied rondom is tot natuurgebied verklaard. De boerderij zou gesloopt worden maar de voormalige familie heeft dit weten te voorkomen.
Herinnering aan het verleden
De boerderij kijkt nu met de stalzijde uit op dit natuurgebied. Voor de bewoners reden om aan de achterzijde de leefruimten te situeren. De nieuwe woning aan de achterzijde is in de voormalige met riet gedekte stal gebouwd. Deze stal is aan de oostzijde volledig opengewerkt voor licht en zicht. Alle woonvertrekken zijn geschakeld langs de buitengevels en in een U-vorm georganiseerd rondom de voormalige hooi-opslag, dat nu als open binnenplaats fungeert. Hier is de voormalige stal nog volledig intact gelaten. Daarbij is het originele bintwerk, de houten sporen en het riet in het zicht gelaten.
Deze herinnering aan het verleden is zichtbaar en voelbaar vanuit alle vertrekken van het huis, door hoge raampartijen. Overdag is de woning naar buiten gericht, 's avonds keert de woning naar binnen en wordt de verlichte stalruimte van binnenuit beleefbaar; een contraruimte, waarin alles kan; het vormt een plek om te ontspannen, te spelen en voor feesten en partijen. In de zomer koelt de lucht hier af en in de winter wordt de ventilatielucht voorverwarmd door de ruimte. De binnengevels van de stal zijn volledig met onbehandeld lokaal eiken planken omzoomd en bestraat met originele geeltjes.
Originele details
Het voorhuis en de stalwoning worden gescheiden door een brandmuur, in originele hergebruikte steen opgemetseld. Achter deze muur loopt de stal nog een travee door in het voorhuis. Daarmee volgt het plan de originele plattegrond. De familie die hier nu woonachtig is, heeft juist gekozen voor een verwarmde patio met trappartijen en vides, ook weer bestraat met originele geeltjes. De patio vormt hier de spil rond alle leefruimten. Hoge dakvensters brengen natuurlijk licht diep in de woonvertrekken.
Originele details zijn in ere hersteld. Leefruimtes smelten samen tot een gecombineerde ruimte van zithoeken, speelhoek, eethoek, ontspanningsruimte en woonvertrekken, door op bepaalde plekken wanden te verwijderen. De gang liep vroeger dwars door de gehele woning en knipte de vertrekken en de stal op in delen. Deze is nu bij de woonruimten getrokken en rijgt de vertrekken aaneen, maar wel zodanig dat ze nog steeds afleesbaar is. Voormalige bedstedes doen nu dienst als ruimte-scheidende kern, midden in de woonruimte.
Beide woningen zijn volledig energieneutraal gemaakt. Warmtepompen worden gevoed door landschappelijk ingepaste zonnepanelen die in het open veld staan, waardoor het rieten dak wordt ontzien.
