NPS-VARA Gebouw in Hilversum door HASKONING en Trude Hooykaas

Terwijl de Villa VPRO van MVRDV juist het specifieke en het provocerende karakter van deze omroep weerspiegelt, hebben VARA en NPS voor een meer neutraal en zakelijk gebouw gekozen. Met nog iets van de oude animositeit stellen VARA en NPS in het programma van eisen, dat de omroepen zich niet onderscheiden door hun gebouw, maar door hun programma’s. Bovendien wil men met een ‘behoudend’ ontwerp de problemen met akoestiek en privacy die de VPRO in haar nieuwe behuizing ondervindt, proberen te voorkomen.
Het volume van het NPS/VARA gebouw, een ontwerp van HASKONING, is ingegeven door een stedebouwkundige studie van MVRDV voor het gehele NET3 terrein. Zowel de rooilijnen als de hoogte stonden vast. Om het programma te kunnen onderbrengen zijn daarom enkele verdiepingen in een kuil, onder het maaiveld gesitueerd. Daarnaast maakte de ongebruikelijke diepte van het doosvormige gebouw meerdere vides noodzakelijk. Deze vormen de kernen van het gebouw waaromheen de twee omroepen gehuisvest zijn.

Het Entreegebouw is door MVRDV vormgegeven als een terminal. Vanuit deze gezamenlijke entree voeren twee transparante loopbruggen naar de toegang tot de VARA kern op de derde en die van de NPS op de tweede verdieping. Het entreegebouw ontsluit tevens de Villa VPRO. Ze vormt niet alleen het begin van een toekomstige route naar de RVU elders op het terrein, maar huisvest ook gedeelde faciliteiten als documentatie en huishoudelijke zaken. De organisatie van het NPS/VARA gebouw wordt gedicteerd door de wisselende samenstelling van programmateams hetgeen resulteert in een flexibele indeling. Het omroepbedrijf is een bedrijfstak die haar organisatie met grote regelmaat verandert. Met dit complexe programma als uitgangspunt is het gebouw van binnen naar buiten ontworpen.
Daartoe is nauw samengewerkt tussen de architect HASKONING en de in een vroeg stadium aan het ontwerpteam toegevoegde interieurarchitect Trude Hooykaas. Ook de opdrachtgever was intensief bij het proces betrokken en beschikte om de communicatie te vereenvoudigen, over een tweede werkmaquette. Illustratief voor deze werkwijze is het gezamelijk door Hooykaas en HASKONING ontwikkelde idee voor de houten buitengevels, dat vervolgens door de laatste is uitgewerkt. Nadat eerdere gevelontwerpen bij de welstand op weerstand stuitten, ontstond een ‘brise soleil’ met lamellen in red cedar, voorzien van glas, die het sobere uiterlijk van het gebouw bepalen.
In het interieur is het resultaat van de samenwerking een georganiseerde chaos van ruimtes. Naast de vides is per verdieping steeds een gang over de volle lengte van het gebouw opgenomen. Tussen deze gang en de meest dichtbijgelegen gevel bevinden zich klassieke kantoorruimtes met flexibele wanden. Aan de andere zijde zijn grotere open werkruimtes voor programmateams te vinden. De niveauverschillen en verspringende begrenzingen, mede ingegeven door de brandcompartimentering, definiëren het grillige verloop van de ‘grens’ tussen NPS en VARA. Deze doolhof ligt ingeklemd tussen de afwijkende bovenste en onderste verdiepingen waar respectievelijk een penthouse met flexibele vergaderruimtes en een Tv-studio met faciliteiten gesitueerd zijn.

Met de keuze voor een menging van relatief kleine, gesloten en grotere open ruimtes is gezorgd voor voldoende privacy. Om het andere VPRO probleem, dat van de akoestiek, te ondervangen, heeft de interieurarchitect in de vides en open werkruimte gebruik gemaakt van tapijt en wandbekleding in Canadese esdoorn. De laatste is op verschillende plekken in het gebouw van perforaties voorzien. De bekleding kent, evenals de rest van het interieur, een stramien van 1.20 meter dat in de plattegrond is gebruikt om de kolommen van de betonconstructie als losstaande elementen in gangen en ruimtes op te nemen.
Naast het gebruik van houten wandpanelen zijn in het interieur meer verwijzingen te vinden naar de villa’s waarin de omroepen oorspronkelijk waren gehuisvest. De vlakke ‘gestucte’ klimaatplafonds, vrij ongebruikelijk in een kantoorgebouw, versterken de huiselijke atmosfeer. Alleen in de vides en de gangen zijn verlichtingselementen opgenomen. Verder is gebruik gemaakt van speciaal ontworpen, staande of aan de wand bevestigde armaturen die minder weerschijn in de computerschermen veroorzaken.
Hiermee is de schijn van een orthodox kantoorgebouw vermeden. Door het concept van een doosvormig volume met een op maat gesneden ruimtelijke organisatie voor steeds wisselende programmateams is het een echt omroepgebouw geworden. Daarnaast symboliseert het contrast tussen het ingehouden NPS/VARA gebouw en de individualistische Villa VPRO de evolutie van het Nederlandse omroepbestel. Terwijl samenwerking de norm is, steken verschillen in ‘bloedgroep’ toch zo nu en dan de kop weer op. In ieder geval levert dit de VARA en NPS vooralsnog een praktischer gebouw op.