Transformatie Baumannkerk - Rotterdam - HOYT Architecten

In Rotterdam heeft de voormalige kerk 'Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand' een nieuwe functie gekregen. Het oorspronkelijke ontwerp uit 1953 van J.P.L Hendriks van het bureau Hendriks, Van der Sluys en Van de Bosch is door HOYT Architecten getransformeerd tot woongebouw en is voorzien van 33 appartementen (duplex, loft, etc), een winkel en een café.

Toelichting Hoyt Architecten | Beeld Ossip van Duivenbode

De laatste jaren werd de wederopbouw kerk steeds minder bezocht en het bisdom Rotterdam was genoodzaakt de kerk te verkopen. Het Rotterdams Ontwikkel Kollectief (Ro-ok) heeft de kerk in 2018 verworven en in samenspraak met bisdom en gemeente ontwikkeld. Doel was levendigheid terugbrengen in de Burgemeester Baumannlaan door toevoeging van appartementen en twee publieksfuncties. Het Rotterdamse architectenbureau HOYT werd geselecteerd om het ontwerp te maken.

Beeld Ossip van Duivenbode

Alles wat bewaart kan worden wordt bewaard. Los van of een
onderdeel monumentale waarde heeft worden alle verwijzingen naar het bestaande gebouw in de appartementen behouden. Sommige appartementen hebben een stukje betegelde kolom of een metselwerk boog in hun huis, andere hebben een balkon op een biechthokje. Ook in de openbare delen van het gebouw zijn de oorspronkelijke houten deuren bewaard gebleven net zoals de hoogte van de kerkzaal van 9 meter. Vanuit de centrale verkeersruimte heb je daarom altijd zicht op het monumentale rozetraam in de voorgevel.

Met een café en een winkel dragen we bij aan stimulering van de
levendigheid aan de Baumannlaan, een belangrijke winkelstraat in
Overschie.

Het gebouw van de kerk is leidend, niet het gewenste woonprogramma. Dit betekent dat we naar geschikte appartementen hebben gezocht voor bepaalde ruimtes. Slechts spaarzaam hebben zijn bijvoorbeeld nieuwe ramen geplaatst en waar nodig hebben we deze terughoudend vorm gegeven.

Aan het gebouw zijn extra woningen toegevoegd in een afwijkende moderne stijl. Deze dakopbouw met 8 penthouses is zo ontworpen
dat deze een beetje lijkt te zweven boven het bestaande gebouw.

Beeld Ossip van Duivenbode

Constructie

Constructief waren er ook uitdagingen voor HOYT Architecten. De oorspronkelijke fundering was niet berekend op het gewicht van 33 appartementen. Het bureau wilden graag de nieuwe dragende wanden op de plaats van de huidige fundering hebben, dit om de eerder genoemde structuur van het gebouw als leidraad voor het nieuwe ontwerp te laten gelden.

Om dit te realiseren kon de bestaande constructie niet worden aangetast, dit om te voorkomen dat er een hybride draagstructuur zou ontstaan waarbij de bestaande fundering extra belast werd. Wel wilde het bureau op de plaats van de huidige funderingsbalken nieuwe balken maken. Hiervoor zijn portalen bedacht van heipalen aan weerszijde van de bestaande fundering met daartussen een soort brugconstructie. Op deze bruggen werden op
de oorspronkelijke assen van de kerk de nieuwe woningscheidende
wanden gebouwd. Deze wanden van 25 cm kalkzandsteen moesten
sterk genoeg zijn om de 5 nieuwe woonlagen te dragen.

Vanwege het te behouden kerkinterieur en de soms grillige vorm van het gebouw zijn er ook een aantal bijzondere appartementen bedacht. Zo zijn er appartementen met een vide achter een 6 m hoog boograam, is er een appartement met een gebrandschilderd rozetraam en heeft de loft boven het altaar een gigantische baksteen boog dwars door de ruimte lopen. Eén van de meest bijzonder appartementen is de torenkamer, drie kleine verdiepingen boven elkaar met als kers op de taart een dakterras.

Het gebouw is in het voorjaar van 2022 opgeleverd en alle
appartementen zijn inmiddels bewoond.