Toelichting hub | Beeld Stijn Bollaert, Georges De Kinder, Pieterjan Franck en Marge
Het gerechtsgebouw in Britselei werd opgetrokken van 1871 tot 1874 in eclectische stijl met neorenaissance-inslag. Het oorspronkelijk ontwerp is van de hand van L. Baeckelmans en werd na diens dood verder voltooid onder leiding van F.Baeckelmans. Silhouet en decoratie is geïnspireerd op het Louvre in Parijs. In 1911, 1923-1933 is het gebouw vergroot met bijgebouwen, een derde bouwlaag. en een dakverdieping naar ontwerp van F. en H. van Dijk. Daarbij werd telkens grote aandacht besteed aan de uniformiteit van het geheel. Hierdoor zijn de verschillende fases moeilijk te onderscheiden.
Restauratie
Door de talrijke aanpassingen en toevoegingen is de oorspronkelijke ruimtelijke en functionele logica daarentegen binnen het gebouw vertroebeld geraakt. Latere, niet waardevolle toevoegingen zijn zoveel mogelijk verwijderd om zo de ruimtelijke kwaliteit in ere te herstellen. Een belangrijk element is de verwijdering van de koepel boven de griffie uit de jaren ‘30. Zo wordt er opnieuw een volwaardige buitenruimte gecreëerd en kan het daglicht de onderste bouwlagen terug bereiken. Deze herstelde buitenruimte is tevens een nieuwe en belangrijke publieke circulatie-as in het gebouw.
Hier tegenover staat dat waardevolle bestaande elementen optimaal zijn hergebruikt. Historische niet meer gebruikte kanalen en roosters zijn ingezet voor nieuwe technieken. Gedemonteerde binnendeuren en afwerkingen zijn waar mogelijk gerecupereerd. Ongebruikt meubilair kreeg een tweede leven op een andere plek binnen het gebouw. Maar ook materialen die niet geschikt zijn voor hergebruik, zoals beschadigde natuursteen tegels, zijn verwerkt als granulaten in de nieuwe vloerafwerkingen. Naast deze aspecten van circulariteit is ook bijzonder veel aandacht besteed aan de integratie van duurzame technieken, waardoor de energie-efficiëntie gevoelig toeneemt.
De assisenzaal is herbestemd tot een meer polyvalente plechtige zittingszaal. Een nieuw hedendaags meubel dat zich op een volwaardige manier integreert in de authentieke ruimte maakt deze transformatie mogelijk. Het gebouw wordt bovendien van het maaiveld tot de nok benut: zo zijn ook de zolders heringericht tot kantoorruimte. De daartoe noodzakelijke uitbreiding bevindt zich aan de zijde van de binnenkoeren en blijft onzichtbaar van de buitenzijde.
Fragmenten uit een kleurrijk verleden
De interieurs waren oorspronkelijk zeer kleurrijk uitgevoerd. Met de jaren zijn deze afwerklagen grotendeels verdwenen, door overschildering of beschadiging door structurele aanpassingen. Tijdens de restauratie werden onverwacht meerdere historische muurschilderingen aangetroffen die nog in uitstekende staat bleken te zijn. Deze originele kleurpatronen zijn gerestaureerd en zichtbaar gemaakt
voor alle gebruikers, als getuigen van het kleurrijke oorspronkelijke ontwerp. Zo werd een volledige travee langs de zuidelijke wand in de wandelzaal vrij gelegd en werden historische patroonschilderingen in rechteroverleglokalen op de eerste verdieping zorgvuldig gerestaureerd. Dit door middel van reiniging en lichte retouche, lokaal werd er bijgewerkt door middel van reconstructie. Op verschillende locaties werden sporen van marmer-, eikenhout- en blauwsteenimitatie gevonden onder dikke verflagen of behangpapier. Deze werden zoveel mogelijk bewaard, geretoucheerd of plaatselijk gereconstrueerd.
Isolatie
Aan de hand van simulaties van de warmtevraag zijn de schil- en techniekenmaatregelen bepaald. Zo zijn zowel de bestaande als de nieuwe daken beter geïsoleerd dan het huidige prestatieniveau. Meer dan 2.000m² van de nieuwe daken werd hiernaast uitgerust als groen dak. De nieuwe schildelen zijn naar
de huidige eisen geïsoleerd en ook de bestaande geveldelen van de derde verdieping zijn aan de binnenzijde geïsoleerd. Het nieuwe schrijnwerk is hoog performant hedendaags schrijnwerk, het bestaande schrijnwerk werd vervangen door nieuw schrijnwerk naar historisch model, of werd voorzien van nieuwe dubbele beglazing in de bestaande profielen.
Akoestiek
In een aantal ruimtes zijn specifieke maatregelen genomen om de ruimteakoestiek te verbeteren. Zo zijn in de bestaande assisenzaal alle maatregelen genomen die mogelijk waren binnen de erfgoedkundige randvoorwaarden: het plafond is voorzien van absorptie achter de gestoffeerde vlakken, de nieuwe borstweringen uitgevoerd in absorberende afwerking achter een geperforeerde metaalbekleding, de nieuwe zittingen uitgevoerd in hoog-performant absorberend materiaal en de vloer is voorzien van een hoogwaardig absorberend tapijt. De nagalmtijd ligt zo voldoende laag om, samen met de geluidsinstallatie, voor een goede spraakverstaanbaarheid te zorgen
Voor de integratie van de technieken, waarbij de ventilatiekanalen de grootste uitdaging vormen, zijn maximaal gebaseerd op de historische ruimtelijke hiërarchie in het gebouw. Het functionele gelijkvloers en de centrale circulatieassen werken als de hoofverdelers, terwijl alle kleinere lokalen van daaruit bereikt worden via kleinere tracés. Hierdoor is de impact van de technische installaties in de historische interieurs en de nieuwe architectuur zo beperkt mogelijk gehouden.
