Toelichting Braaksma en Roos Architectenbureau | Beeld Arjen Veldt
Het landgoed Broekhuizen in Leersum heeft integraal nieuw leven gekregen als verwelkomende plek voor luxe hospitality in het groen. Al eerder werden het hoofdhuis en koetshuis herontwikkeld tot evenementenlocatie, luxe boutiquehotel en culinair geprezen restaurant. De transformatie van de boerderij tot Bistro LOF volgde in 2020, en deze zomer is ook de orangerie getransformeerd tot kantoorruimte, boutiquehotel en opleidingsinstituut.
Van vergane glorie is het landgoed in z’n geheel getransformeerd tot een warme en gastvrije plek voor bezoekers en voorziet het in een unieke beleving. De huidige aanleg en verschijningsvorm van het hoofdhuis, de bijgebouwen en het landschap dateert uit het einde van de 18e eeuw. Landschap en gebouwen zijn duidelijk als één concept ontworpen. Vanuit het hoofdhuis lopen lange zichtlijnen die doorkijkjes bieden op het landgoed en de bijgebouwen. Gebouwd in de landschapsstijl werd een goede relatie tussen huis en omgeving, binnen en buiten als getuige van goede smaak beschouwd. In dat gedachtegoed zijn in de periode van 2015 tot 2023 achtereenvolgens het Hoofdhuis, het Koetshuis, de Boerderij en de Oranjerie – het complete landgoed als één geheel - gerestaureerd en getransformeerd. Het nieuwe programma is zorgvuldig gekozen – een optimale balans tussen een duurzame, kansrijke exploitatie en de kernwaarden van het monument.
Gefaseerde transformatie tot Parc Broekhuizen
Vanaf de millenniumwisseling stond Broekhuizen leeg. Pas in 2011 werd het landgoed aangekocht door een particulier, die vastbesloten was om het landgoed weer tot een stralend middelpunt van de regio te maken. Na onderzoek bleek de combinatie van een hoogwaardige feest- en vergaderlocatie, boutiquehotel en horeca het beste scenario om de kwaliteiten van het landgoed zo goed mogelijk te verzilveren. Voor de herontwikkeling waren de statige architectuur, indeling en stijlkamers met neo-Lodewijk XVI interieurs van het hoofdhuis nog geheel intact. De nieuwe gecombineerde functie kon vrijwel naadloos aansluiten op de bestaande structuur en hiërarchie van het gebouw. Zo is bijvoorbeeld het restaurant ondergebracht in de oorspronkelijke representatieve ruimte op de begane grond, en zijn de vergaderruimten geplaatst in oude de stijlkamers op de beletage. De rijk afgewerkte houten trap, die oorspronkelijk slechts leidde van beletage tot tweede verdieping, is zorgvuldig geconstrueerd en doorgezet tot de nieuwe hotelkamers in de kapverdieping. In het schalmgat is een compacte maatwerk lift gerealiseerd, waardoor het gebouw ook toegankelijk is voor mindervaliden.
Na de transformatie van het hoofdhuis volgden de herontwikkeling van het koetshuis en de boerderij. Het koetshuis was oorspronkelijk een stalling voor rijtuigen en paarden, met een tuigkamer en koetsierswoning. Later werd deze al gebruikt als kantoor en nu zijn er vergaderzalen en 8 boutiquehotelkamers in het gebouw ondergebracht.
De boerderij was een van de oudste gebouwen van het landgoed en dateert vermoedelijk uit de vijftiende eeuw. De boerderij had van oudsher een sterke link met de moestuin en de vijver, die met de transformatie tot horeca nog eens is versterkt; restaurant LOF is zelfvoorzienend en serveert wat er in eigen tuin groeit.
Herontwikkeling van de oranjerie
Na de restauratie en herbestemming van het hoofdhuis, boerderij en koetshuis heeft nu ook de oranjerie een nieuwe bestemming. De oranjerie is een gebouw met twee gezichten. Enerzijds presenteert het zich trots naar het hoofdhuis. Vormgegeven in neoclassicistische stijl bevindt de entree zich aan deze zijde via een aangelegde groene heuvel op de eerste verdieping. De andere zijde van het gebouw is sober uit baksteen gehouden en richt zich naar de boerderij. De oorspronkelijke indeling van het gebouw is zo veel mogelijk teruggebracht wat goed past bij de nieuwe functie. De vijf originele wandschilderingen van de 18e eeuwse kunstenaar Laguy zijn verplaatst, en nu te bewonderen in het hoofdhuis van het landgoed.
Binnen zijn ten behoeve van fijne werkplekken nieuwe daklichten gemaakt op de tweede verdieping. Nieuwe stalen deuren contrasteren op eigentijdse manier met de monumentale structuur en sluiten aan bij het gebruik van staal in de andere gebouwen op het landgoed. De verfijning en hoogwaardige afwerking van de deuren past bij de taal van het monument. De nieuwe installaties zijn zorgvuldig weggewerkt en in combinatie met het isoleren van het dak en nieuwe vacuüm beglazing zorgen ze voor een aanzienlijke verbetering van het energieverbruik.
Installatiepuzzel
Het inpassen van de nieuwe horeca- en evenementenfunctie in de gebouwen, met name het rijksmonumentale hoofdhuis, was een grote uitdaging. De gestelde technische eisen waren zeer hoog, en de hoeveelheid installaties die in het hoofdhuis uit het zicht zijn verwerkt is dan ook onvoorstelbaar - geen leiding legt een rechte weg door het gebouw af. Waar het mogelijk was werd gebruik gemaakt van de bestaande structuur, en waar dat niet kon zijn de stijlkamers zorgvuldig gedemonteerd. Na het plaatsen van de nieuwe techniek en isolatie zijn wandafwerkingen, wandschilderingen, lijsten en deuren met rijkgedecoreerde bovendeurstukken vakkundig teruggeplaatst en gerestaureerd.
Weelderig groen landgoed
De gebouwen op het landgoed worden als parels aan elkaar geregen door een weelderig groen landschap. De formele tuin in de Engelse landschapsstijl, naar ontwerpen van tuinarchitecten J.G. Michael en J.D. Zocher, is dan ook onlosmakelijk onderdeel van de beleving van het landgoed en volledig gerestaureerd. De oorspronkelijke paden zijn zo veel mogelijk hersteld en ook de originele sierhaag direct voor het hoofdhuis heeft een nieuw leven gekregen naar oorspronkelijk ontwerp. Achter de oranjerie en naast de boerderij bevond zich vroeger een grote ommuurde moestuin met een ronde vijver. De ronde vijver heeft plaats gemaakt voor een zacht bed van groen met daar omheen diverse eetbare gewassen die worden gebruikt in de restaurantkeukens van het landgoed. Vanuit de tuinkamer van Bistro Lof is er prachtig zicht op dit groen.
Samen met de landschapsarchitect is veel aandacht besteed aan het verbeteren van de bereikbaarheid, routing over het terrein en parkeergelegenheid. Ten behoeve van parkeren is er een nieuwe verbindingsweg gerealiseerd. Tussen de auto’s op het nieuwe parkeerterrein, ter plaatse van de oorspronkelijke boomgaard, zijn nieuwe bomen aangeplant zodat hier in de toekomst weer mooie grote bomen groeien.
