Toelichting wUrck | Beeld Aiste Rakauskaite
Wielwijk is een naoorlogse uitbreidingswijk aan de toenmalige zuidrand van Dordrecht. De wijk is opgezet in lijn met de modernistische ‘wijkgedachte’ van die tijd: ‘gestempelde’ woonbuurten rond een centraal voorzieningencentrum. Nadien is de stad verder gegroeid en de voormalige stadsrand getransformeerd in het Wielwijkpark dat een ruime groene long vormt tussen de wijk en de latere stadsuitbreidingen. Het vernieuwen en diversifiëren van de woningvoorraad waardoor er meer doorstroming in de wijk mogelijk is aanleiding voor de ontwikkeling van Tromptuinen. De nadruk bij de ingrepen ligt op het realiseren van ruimere eengezinswoningen.
De vernieuwing van de wijk wordt door de gemeente aangegrepen om de stedenbouwkundige structuur te verbeteren en de wijk als geheel aantrekkelijker te maken. Een van de belangrijkste ingrepen daarbij is het omleggen van de zuidelijke ontsluitingsroute van de wijk. Deze wordt verplaatst naar een nieuwe tracé parallel aan de rijksweg A16.
De huidige Trompweg wordt daarmee ‘vrijgespeeld’ en is als royale, autovrije groene loper ingericht. Zo ontstaat een aantrekkelijke parkachtige verbinding, de Tromptuinen, tussen het centrum van de wijk en het Wielwijkpark die fungeert als belangrijke langzaamverkeersroute, maar ook als centrale verblijfs- en ontmoetingsplek voor de omliggende buurten. De hoofdstructuur van de wijk blijft behouden maar wordt tegelijk voorzien van een geheel nieuwe kwaliteit.
Woon- en wijkkwaliteit
De oorspronkelijke bebouwing langs de Trompweg – vierlaagse portiekblokken met kleine etagewoningen was geheel versleten en sloot niet meer aan bij de huidige woningvraag. Deze blokken zijn circulair gesloopt om plaats te maken voor ruime eengezinswoningen. De opgave was derhalve om met grondgebonden woningen vorm te geven aan de nieuwe openbare parkruimte van de Tromptuinen.
Samen met Heijmans Vastgoed heeft wUrck het winnende plan ontwikkeld voor de nieuwe bebouwing. Met als motto ‘wonen in de Tromptuinen’ zijn eengezinswoningen ontworpen die zich met ruime veranda’s en serres nadrukkelijk oriënteren op de prachtige centrale groene ruimte. De enigszins opgetilde situering zorgt daarbij voor een subtiele articulatie van de overgang openbaar-privé. Op deze wijze profiteren de woningen niet alleen optimaal van de kwaliteit van de locatie maar worden de Tromptuinen tevens voorzien van ‘ogen op straat’.
Om recht te doen aan de maat en schaal van de openbare ruimte zijn de woningen voorzien van hoge, drielaagse gevels in baksteen met een stevige ritmiek op blokniveau en pregnante koppen. De metselwerkpenanten en reliëf in het metselwerk van gevels en tuinmuren verrijken het beeld. De nieuwe woningen voegen zich naadloos in het stempelpatroon van de bestaande buurten en geven tegelijk op eigentijdse wijze vorm aan de nieuwe groene ruggengraat van de wijk.
Een park voor de hele buurt
Uitgangspunt bij het parkontwerp was te borgen dat Park Tromptuinen een functie krijgt voor de hele buurt en niet slechts voor de nieuwe woningen aan weerszijden van het park. Er is daarom veel aandacht besteed aan de doorwaadbaarheid en de aansluiting op de bestaande wijkstructuur.
Een doorgaande fiets-/wandelroute is het centrale element in het park en verbindt het wijkcentrum met het Wielwijkpark. Dit centrale pad dient als kralensnoer voor speel- en ontmoetingsplekken. Loodrecht op deze as wordt gezorgd voor goede aansluitingen op de buurten aan weerszijden van de parkzone. Een tweede centraal element is water. Water en hemelwaterafvoer worden zoveel mogelijk zichtbaar gemaakt.
Materialisering
Voor de materialisering van Tromptuinen is aansluiting gezocht bij de omgeving. Het lichte asfaltpad vanuit het Wielwijkpark is doorgetrokken. Voetpaden voor de nieuwbouwwoningen en in het verlengde vanuit de woonwijk sluiten aan bij de hier gebruikte betontegels. Dit zorgt voor een goede verankering van de omliggende woningen met het park. Speelplekken hebben een natuurlijke valondergrond, zoals schoorsnippers.
Via grijze betonen trapelementen is op twee plekken het water bereikbaar en ervaarbaar gemaakt. Aan de noord- en zuidkant van het centraal gelegen plein dienen deze trappen ook als zitelement aan het water.
De keerconstructie ter hoogte van de waterpartij bij het centrale plein is gemaakt met geogrid. De geogridconstructie wordt bekleed met gestapelde Bioblocks en afgedekt met een Cortenstalen deksloof. Begroeid met varens zijn de Bioblocks nog goed zichtbaar en verhogen met dit natuurlijke beeld het contrast met de trappartijen aan het water.
Afwatering
De hemelwaterafvoer maakt onderdeel uit van het grotere systeem van Wielwijk. Water blijft zo lang mogelijk zichtbaar: het wordt opgevangen, vervolgens gebufferd, zo mogelijk geïnfiltreerd en dan afgevoerd in zuidelijke richting naar de vijver van het Wielwijkpark.
Hemelwater vanaf de daken van de nieuwe woningen wordt ondergronds verzameld. Aan de ene kant wordt het hemelwater via een opborrelkolk weer naar maaiveldhoogte gebracht en via molgoten oppervlakkig naar de centrale waterpartij geleid. Aan de tegenoverliggende zijde wordt het hemelwater via een ondergronds verzamelriool naar een Cortenstalen spuwer geleid en komt zo in de waterpartij terecht. De molgoten zijn gemaakt van hergebruikt Zweeds graniet uit de bestaande wijk. Ze structureren het plein en leiden zo de verschillende verkeerstromen van fietsers en voetgangers.
Groen en spelen en ontmoeten
De bestaande waardevolle bomen aan de noordwestkant zijn op één na gehandhaafd. De nieuwe bomen sluiten qua soort aan op het bomenassortiment van het Wielwijkpark. Onder de bomen is gras met een aantal bloemenvelden met voorjaarsbloeiers, zoals narcissen of krokussen aangelegd.
Op basis van het kralensnoermodel van het Wielwijkpark ontstaat langs het fietspad een reeks van bijzondere plekken. Het plein ter hoogte van de Piet Heynstraat is de centrale ontmoetingsplek met grote zitbanken. Via trappartijen aan de noord- en zuidkant is het waterniveau bereik- en beleefbaar.
Op twee plekken langs het fietspad zijn speelplekken gerealiseerd. Naast deze openbare voorzieningen fungeren de veranda’s en serres van de woningen ook als informele ontmoetingsplekken tussen buurtbewoners onderling en bewoners en voorbijgangers.
