Brandbrief aan de Tweede Kamer: stop de sloop van SoZa in Den Haag.
Het voormalig Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in Den Haag. Beeld Anna Odulinska

Brandbrief aan de Tweede Kamer: stop de sloop van SoZa in Den Haag.

Niks lijkt de sloop van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nog in de weg te staan. Het kolossale betonnen gebouw van Herman Hertzberger is net 30 jaar oud en moet nu al wijken voor een nieuw plan dat meer verkoopbare vierkante meters oplevert. De markt bepaalt het lot van dit schoolvoorbeeld van Structuralisme dat in plaats van de sloophamer een status als Rijksmonument verdient.

Er klonk geregeld protest uit de vakwereld nadat de Gemeente Den Haag in juni 2023 instemde met de sloop van het voormalige Ministerie Van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in de volksmond SoZa. In de media en op LinkedIn spreken architecten en historici zich geregeld uit voor een zorgvuldige behandeling van het gebouw. Vorige week nog gingen vier erfgoedorganisaties bij de Raad van State in beroep tegen de sloop. Toch dendert de politieke trein door, zonder te luisteren naar alle valide argumenten die de bijzondere architectonische waarde belichten.

Nu de normale checks and balances in het transformatieproces de sloop van dit jong erfgoed niet tegenhouden, is de enige optie die overblijft de sloop juridisch of via de nationale politiek aan te vechten. Vandaar deze brief, gericht aan de Tweede Kamer met de oproep om kamervragen te stellen over de gevolgde procedure en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te vragen het gebouw te beschermen met de status van Rijksmonument.

Post 65-erfgoed

Want we hebben hier te maken met een gebouw dat uniek is. Het gebouw is in 1979 ontworpen door de inmiddels 92-jarige architect Herman Hertzberger en in 1990 opgeleverd. Het is een van de meest prominente voorbeelden van Structuralisme. Ondanks de grote omvang is het met een verbluffende eenvoud opgebouwd uit een serie standaard prefab elementen. Internationaal is het een van de meest gewaardeerde gebouwen uit de post 65-periode. Met andere woorden, vanuit historisch perspectief krijgen we er spijt van als dit gebouw wordt gesloopt.

Beeld Anna Odulinska
Beeld Anna Odulinska

Maar zelfs als het gebouw niet gewaardeerd wordt vanwege zijn erfgoedwaarde, is sloop nog steeds niet verantwoord. Met de doelen van Parijs in het vizier is het ongehoord dat er een betonnen casco met een vloeroppervlak van 56.000 vierkante meter wordt neergehaald. Een enorme hoeveelheid beton die tonnen CO2 heeft uitgestort tijdens de bouw en nog eens tonnen CO2 zal uitstoten bij de sloop. Om nog niet te spreken over de berg afval. Terwijl het casco nog decennialang mee kan.

Zelfs als het gebouw niet gewaardeerd wordt vanwege zijn erfgoedwaarde, is sloop nog steeds niet verantwoord”

‘Het lijkt wel of tegenwoordig ieder gebouw in aanmerking komt om geruimd te worden, ongeacht de leeftijd, bouwkundige toestand of architectonische kwaliteit’, zegt emeritus hoogleraar architectuurgeschiedenis Bernard Colenbrander. ‘Zodra eenmaal de gedachte heeft postgevat dat het gebouw in de weg staat, dan is de kans dat het plat gaat aanzienlijk.’

En zo staat SoZa ook in de weg voor de ambitieuze plannen van ontwikkelaar VORM, die als hoogste bieder het pand en de grond van het Rijksvastgoedbedrijf heeft gekocht voor 23 miljoen euro. Het ligt direct naast het station Laan van NOI en op een steenworp afstand van het centrum. De ideale plek om een mix-use-gebied met veel woningen boven op een mobility hub te bouwen. Ook de gemeente Den Haag is enthousiast, want de stad kampt met een hoge woningnood en plekken voor nieuwe woningen zijn er bijna niet. Complete of gedeeltelijke sloop is daarom al vanaf het begin nadrukkelijk een overweging geweest om het plan betaalbaar te maken. Mede vanwege de eis van de gemeente dat bij transformatie naar woningbouw, 40 procent sociale huur moet zijn.

Moeilijk verkoopbare vierkante meters

Grote Nederlandse architectenbureaus maakten al plannen voor de locatie, zoals UNStudio, Rijnboutt en Team V. Onlangs is het ontwerp van Barcode Architects door de gemeenteraad goedgekeurd. Een mooi plan voor wel 1200 woningen, niks mis mee, ware het niet dat SoZa geheel wordt gesloopt. De andere optie om het gebouw (deels) te behouden was economisch niet haalbaar. Al is het maar omdat in SoZa veel ruimte is gemaakt om elkaar te ontmoeten, allemaal vierkante meters die van grote waarde zijn maar moeilijk verkoopbaar.

Het gebouw is niet alleen historisch belangrijk, maar biedt ook veel kansen voor zijn gebruikers en zijn omgeving”

Hertzberger stelt hier zelf over: ‘Het gebouw is een ruimtelijk kader waarbinnen niet alles programmatisch binnen functies is vastgelegd maar de vrijheid is gelaten voor invulling van nadere bestemmingen, zodat het zich kan aanpassen aan wat er van tijd tot tijd nodig is en daarmee dus aan nieuwe behoeften.’ Iets waar juist nu nood aan is, want deze overmaat aan ruimte maakt dat er ongeplande dingen kunnen gebeuren die de stad en de stedelijk interieurs levendig maken en eenzaamheid tegengaan. Zo is in afwachting van een permanente transitie het gebouw succesvol tijdelijk in gebruik door start-up-bedrijven, studenten en statushouders.

Aan u als kamerlid de vraag om deze casus voor te leggen aan de heer Hugo de Jonge, minister van Binnenlandse Zaken, en de heer Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te vragen dit gebouw met zorg te behandelen en door een status van Rijksmonument te beschermen voor sloop. Het gebouw is niet alleen historisch belangrijk, maar biedt ook veel kansen voor zijn gebruikers en zijn omgeving. Tenminste, als geld niet de hoofdrol speelt.

Hoogachtend,

Floortje Keijzer, redacteur de Architect, architect en architectuurhistoricus
Ninke Happel, architect/partner Happel Cornelisse Verhoeven architecten
Bernard Colenbrander, emeritus hoogleraar architectuurgeschiedenis TU Eindhoven
David Gianotten, OMA Managing Partner
Rem Koolhaas, OMA Founding Partner
Francis Strauven, emeritus hoogleraar architectuurgeschiedenis Universiteit Gent
Christian Rapp, architect/partner Rapp+Rapp en stadsbouwmeester Antwerpen
Freek Schmidt, hoogleraar architectuurgeschiedenis VU Amsterdam
Jan Jongert, architect/partner Superuse
Aura Luz Melis, architect/partner Inside Outside
Anita Blom, expert post 65 erfgoed vml. medewerker RCE
Sjim van Beijsterveldt, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Thomas Bedaux, architect/partner Bedaux de Brouwer Architecten
Gus Tielens, architect/partner Korth Tielens architecten
Mike Korth, architect/partner Korth Tielens architecten
Jolijn Valk, architect/partner Urban Echoes
Marlies Rohmer, architect Marlies Rohmer Architecture & Urbanism
Mels Crouwel, founder BenthemCrouwel Architects
Annemijn van Gurp, assistent architect Bedaux de Brouwer Architecten
Kenny Vink, masterstudent Academie van Bouwkunst Tilburg
Monique Kogels, management assistente Bedaux de Brouwer Architecten
Thom Hoevenaar, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Peter Keijsers, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Daniël van Alphen, masterstudent Academie van Bouwkunst Tilburg
Frans Bedaux, senior projectmanager
Iris Burgers, universitair docent architectuurgeschiedenis VU Amsterdam
Dirk Baalman, architectuurhistoricus
Paul Diederen, architect/partner diederendirrix 
Anna Odulinska, architect en fotograaf
Benjamin Robichon, architect/partner WRK Architecten
Joanne Kridiotis, architect, MINT Architecten
Remco Reijke, Stedebouwkundige Islant atelier voor stedebouw
Frits van der Ree, leerkracht internationaal onderwijs in Brunei Darussalam
Siert Helder, architect en welstandsarchitect bij gemeente Groningen
Walter Kloos, locatiescouts voor Film & TV
Ken Dupont, architect en zaakvoerder DAM architecten
Mikel van Gelderen, architect/partner Zeinstra van Gelderen Architecten
Angelina Hopf, architect en klimaatactivist
Harm Scholtens, docent Willem de Kooning Academy
Kees de Haan, architect J.O.N.G.architecten
Michel Beek, architect, architectenbureau Beek
Marnix van der Scheer, architect MX13
Teo Krijgsman, fotograaf
Matthijs de Boer, stedenbouwkundige en architect
Jop Voorn, architect SVP Architectuur en Stedenbouw
Marjolein van Eig, architect/partner BureauVanEig
Rick ten Doeschate, architect/partner Civic Architects
Marit Geluk, filmmaker
Reinmar von Meding, algemeen directeur KAW
Tom Kuipers, partner diederendirrix 
Marita Bijlsma, architect/partner Atelier Front
Thomas Buijs, architect/partner Atelier Front
Jan van Domselaar, Projectmanager Van Wijnen
Lody Trap, architect/partner lody trap architecten
Louis Ardon, Tekenburo JOHLOP
Jan Willem Vader, adviseur stedelijke ontwikkeling
Frank Strolenberg, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Art Kallen, architect
Catja Edens, architectuurhistoricus/docent TU Delft en RAvB
Arjan Post, Masterstudent Academie van Bouwkunst Amsterdam
Ing Lim, film locatiescout
Sam Vork,  projectleider/ architectenbureau AHH
Bartolomeo Beccaria, architecture student
Joep Krabbers, senior beleidsadviseur ruimtelijke kwaliteit
Vibeke Gieskes, docent Academie van Bouwkunst Amsterdam
Johannes Bongers, Boolean Works Founder
Erik Geerts, architect ArchitectuurSTUDIO SKA
Kor Hania, Erfgoeddeskundige duurzaamheid gemeente Nijmegen
Theo van Wageningen, directeur Dijkhuis Ingenieurs
Ewout Vernhout, Architect directeur Ferm Architecten
Douwe Boonstra, architect KAW
Jona ten Napel, masterstudent Academie van Bouwkunst Arnhem 
Anne Marie de Boer, AMdB architect
Jonathan Tang, pr en communicatie WRK Architecten
Erik van Tussenbroek, architect Mulder Van Tussenbroek architectenbureau
Joop ten Velden, lid van SOS Den Haag en werkgroep Dooievaar
Eddo Carels, architect en bouwhistoricus
İdil Gökgöz, master student Academie van Bouwkunst Amsterdam
Tom Bergevoet, architect/partner Temp.architecture
Lex Donia, DesignConsultant en oud voorzitter BNO
Albert Herder, architect/partner Studioninedots
Stijn Bollaert, architectuurfotograaf
Martijn van Beek, universitair docent architectuurgeschiedenis UU
Victor Mani, architect/professor architectuur MSA
Frank Nederveen, architect NDRVN architectuur
Bart Zantman, Zantman Architecten
Jan Willem ter Steege, architect/partner Popma ter Steege Architecten
Floris van der Burght, architect
Brigitte van Bakel, architect
Vincent Versluijs, bouwkundig ingenieur WDJA
Leon Thier, architect Studio Leon Thier
Jeroen van Mechelen, architect Studio JVM en docent AvB Amsterdam
André Jekel, architect
Bert Staal, architect buro Staal/Christensen
Jenny Josqui, bestuurslid Stichting Architexca
Lucine Blankert, architectenbureau ir L Blankert
Liesbeth Janson, directeur Centrum Groepswonen
Bram van der Meij, interieurarchitect BRAMarchitecten
Wouter de Gaaij, architect De Gaaij Architectuur
Gijs Baks, architect/partner Space Encounters
Aad Krom, architect
Finbarr McComb
Victor Schölvinck, architect Cell Studio
Marie-Thérèse van Thoor, universitair hoofddocent architectuurgeschiedenis en erfgoed TU Delft
Winfred Haase, stedenbouwkundige
Ton Vervoort, aanjager Herbestemmen Monumenten provincie Zuid-Holland
Bart van Hoek, architectuurfotograaf
Thijs Asselbergs architect/emeritus hoogleraar TU Delft
Arend Jan Dooijes, interieurontwerper
Paulien Bremmer, architect
Jouke van der Werf
Marco Notten, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Denis Oudendijk, architect Refunc
Erik Blits, architect
Mark Kanters, architect INBO
Robert-Jan de Kort
Ronald Nijboer, schrijver en onderzoeker
Diederik Troost, Data Scientist Decarbonisatie
Harm Freymuth, architect oud-medewerker AHH
Barry van Waveren, architect RE-A
Janneke Bierman, architect/directeur Bierman Henket
Klaudia Lachcik, architect Rijnboutt
Maarten de Vletter, stedenbouwkundig ontwerper
Pierre Jennen, architect/partner Ssse | OvO associates architects
Martine Duyvis, architect/founder Studio Abacaxi
Ellen van Kessel, architectuurhistoricus 
Leen Borst, architect Snitker/Borst Architecten
Jan van den Berg, architect
Tonny Claassen, kunsthistoricus
Niek Heideman
Wido Quist, sectieleider Heritage & Architecture TU Delft
Thais Zuchetti, architect Mint architecten
Denisa Mashhadi, architect/ technisch ontwerper
Jos van der Linde, architect Zecc Architecten
Leon van Ooijen, architect Leonvanooijen architectuur
Luuk Kramer, fotograaf
Flip van Meurs, architect
Thom Cornelissen, stedenbouwkundige Buro Lubbers
Cassandra Wilkins, architectuurhistoricus Crimson Historians & Urbanists
Robert Lourijsen, architect
Mechthild Stuhlmacher, architect/partner Korteknie en Stuhlmacher architecten
Teske van Royen, architect/partner Artesk van Royen Architecten
Hein Coumou, stedenbouwkundige
Wessel Roos, architect DOOR architecten
Freek Speksnijder, architect en docent TU delft
Michelle Provoost, architectuurhistoricus Crimson Historians & Urbanists
Elsbeth van Hijlckama Vlieg, planoloog en geograaf
Tom Veeger, architect Atelier Tom Veeger
Kees de Wit, architect
Merijn de Jong, architect
Wessel de Jonge, founder WDJA, hoogleraar Heritage & Design TU Delft
Sander Nelissen, architect WDJA
Tjeerd Beemsterboer, architect/partner Arons en Gelauff architecten
Dirk Jan Postel, architect Kraaijvanger Architects
Fenna Oorthuys, architect
Paul De Ley, architect
Ard Hoksbergen, architect Studio Ard Hoksbergen
Jacobien Hofstede, architect
Bene Colenbrander, Consultant Energietransitie AFRY
Willem Heyligers, partner Heyligers architects
Daniel Bremmer, architect
Caroline de Lint, typografisch boekontwerper
Mathijs Boersma, architectonisch ontwerper
Elias Drost, expert CO2, AFRY
Guido van Haalen, kostendeskundige Volker Wessels Bouw
Koen Crabbendam, architect CASA architecten
Laura Favata, architect/partner De unie architecten
Pim Arts, architectuurhistoricus en conservator Cobra Museum
Vera van de Seyp, ontwerper
Kamiel Klaasse, architect/partner NL Architects
Jan Bochmann, architect/directeur Jan Bochmann Architecten
Kirsten Hannema, architectuurcriticus en journalist
Auguste van Oppen, architect/partner Beta
Frank van Unen, Coördinator Welstand gemeente Deventer
Sabrina Luthjens, art director/grafisch ontwerper
Carl Greveling, architect
Arjen Kok, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Jan Daggenvoorde, architect
Annelies de Lint, vrijwilliger gezondheidszorg
Jaqueline Storm, Hbo-docent 
Gijsbert Dijker, grafisch ontwerper
Frank Feder, architect
Rinse Tjeerdsma, architect Atelier Raest
Jacques Peters, organisatieadviseur
Marcel Lok, architect/partner ML_A
Remko Moos, bouwkundig ingenieur
Sacha Doesberg, taxateur toegepaste kunst
Matthijs Noordover, architectonisch ontwerper Studiospacious
Martine Monster, verkoop medewerker
Edwin Hendriks, accountmanager Kooy baksteencentrum
Floris Cornelisse, architect/partner Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Jelle Sturkenboom, buurtontwikkelaar bij DubbeLL
Kiki van Gurp
Ron Keesom, architect en projectleider
John Gundlach, fotograaf
Margreet Temme, restauratie-architect
Fedde Huistra, architect/partner Área Arquitectura
Maarten van der Hulst, architect
Iris van Velzen, architect Theo Kupers Architecten
Yamal Daems, architect
Ewoud Blok, architect
Christine de Ruijter, stedenbouwkundig architect awg architecten
Daan Roggeveen, architect/partner More Architecture
Mark Pimlott, kunstenaar, ontwerper, schrijver, assistent professor TU Delft
Joeri Bellaard, architect
Catherine Koekoek, curator Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam
Enno Zuidema, stedenbouwkundige en regiobouwmeester Groningen 
Marcel van der Lubbe, architect/partner ANA architecten
Lieve Vukanic, architect, stedenbouwkundige, WOLF ontwerp.onderzoek.advies
Mirjam IJsseling, architect en ontwerpdocent TU Delft
Olivier Lodder, architect Benthem Crouwel Architects
Michel Melenhorst, architect en professor contextueel ontwerpen TH-OWL
Ton Idsinga, architectuurcriticus en vrml. Hoofd Bouwkunst Ministerie WVC/OCW
Hans Cuppen, projectleider dat architecten
Bob Geldermans, Assistant Professor Universiteit Antwerpen
Cecilia Studniarek, onderzoeker moleculaire biologie, Universiteit van Oxford
Roel van de Meent, architect Moke Architecten
Joke Kop, werkgroep SoZaWe en bewoner Bezuidenhout
Elbert Arens, architect/stedenbouwkundige PosadMaxwan
Alieke Koopman, voormalig ambtenaar van SZW
Jeannette Doll, wonend recht tegenover SoZaWe
Lore Nizet, architectuurhistoricus
Jan Nauta, architect/directeur Studio Nauta
Mark Minkjan, architectuurcriticus/partner Loom
Eli Dorsman, architect, KAAN architecten
Roos Pulskens, architect
Nino van Dijk, bouwkundige en masterstudent architectuur TU Delft
Jan Peter Wingender, architect/partner Office Winhov
Bart Hartgers, architectural designer Studio For New Realities
Peter Masselink, architect
Joep van Egmond
Nathan Kramer, masterstudent management TU Delft
Christiaan Cooiman
Joost van Bergen, architect
Kirsten Schipper, architectuurhistoricus
Eric Paardekooper Overman, architect Fuse architectuur
Ton Smulders, architect
Tiemen Anema, architect
Sulejman Gusic, Architect
Eric Zinger, stedenbouwkundige
Reitse de Vries, architectuur- en bouwhistoricus
Marc ibelings, architect Ibelings van Tiburg architecten
Joep Koenders, partner/architect KRAFT architecten
Jasper Rabenort, architectonisch ontwerper te KCAP
Dick van Gameren, decaan Faculteit Bouwkunde, TU Delft
Dick van Aalten, architect
Mieke Vink, architect, docent en onderzoeker TU Delft
Jesse van Hassel, masterstudent Academie van Bouwkunst Tilburg
Joris Luchinger, architect en docent aan de TU Delft
Maurice Tjon a Tham, architect Korteknie Stuhlmacher Architecten
Mascha Onderwater, landschapsarchitect Bovengronds
Jaap Bosch, architect architectenbureau cepezed
Arne Lijbers, partner/architect Mecanoo
Job Floris, architect/partner MONADNOCK
Niels Olivier, architect
Willem van Leeuwen, Facility Services Manager FMO
Jasper Sterrenburg, masterstudent TU Delft
Bas Kegge, architect
Nima Morkoc, directeur HA-HA Design & Development
Johan Boele, masterstudent architectuur TU Delft 
Lucas Antonissen, architect
Juul Reusen, dvdp architectuur en stedenbouw
Peter Baas, architect architectenbureau Taanbaas
Olv Klijn, partner en oprichter FABRICations
Sander van Voorn
Anton Zoetmulder, Zoetmulder architecture interior urbanism design
Markus Köhler, architectuurstudent TU Delft
Boy Hoffs, architect MoederscheimMoonen
Annemarie Buren
Madeleen Dijkman, industrieel product ontwerper
Martin Paasman, stedenbouwkundig adviseur
Eric Frijters, partner en oprichter FABRICations
Peter Hersbach, architect Hersbach en Könst Architecten
Erica Chladová, architect/co-founder LMNL office
Wessel Kruidenier, architect
Uri Gilad, architect/partner Office Winhov
Jannelien van Ingen, architect
John Eussen, brutalist
Louwrens Botha, promovendus stedenbouw TU/e
Annette Barelds, architect KAW
Joost Roefs, architect De twee snoeken
Sandy Prikanowski, student stedenbouwkunde TU Delft
Kato Klein Gunnewiek, (bep)architect
Thomas Bögl, architect/partner LIAG architecten en bouwadviseurs
Sven Engelsman, student Rotterdam Acedemie van Bouwkunst
Loui Meeuwissen, ruimtelijk ontwerper
Miguel Borst, masterstudent architectuur TU Delft
Mauro Parravicini, architect/partner mauroparravicini architects
Bas Gijselhart, architectuurfotograaf
Like Bijlsma, onderzoeker PBL en directeur SUB office
Agate Kalnpure, architect / landschapsontwerper Karres en Brands
Julius Oud, medewerker SeARCH
Laura de Vries, masterstudent Academie van Bouwkunst Tilburg
Jorn Konijn, directeur Van Eesteren Museum
Sara van den Brand, stedenbouwer RHDHV
Go Bruens, architectuurhistoricus
Boris van der Staak, masterstudent architectuur
Justin Vermeulen, masterstudent architectuur TU Delft
Andrea Fuchs, grafisch ontwerper
Roxanne Kiel, architectonisch ontwerper/founder Studio Davero
Simone Kamp
Thomas Wensing, architect
Arno van Roosmalen, adviseur kunst in het publieke domein
Martine Huijsmans, architect
Ana Pereira Roders, Professor in Heritage and Values, Unesco chair on Heritage
Hannah Beljaars-Frederiks, architect Buro Hannah en Hoofddocent Bouwkunde Hogeschool Rotterdam
Tycho Saariste, architect
Lucia van der Horst, architectuurhistoricus en erfgoedadviseur
Dirk van den Heuvel, Associate Professor of Architecture TU Delft
Loes Thijssen, architect/partner NOAHH
Gian Burgers, architect
Nick Tettero
Simone Pol, architect
Madeleine Mans, associate partner JVST
Jaakko van ‘t Spijker, partner/architect JVST
Rob Damen, architect
Sander van Schaik, architect/partner Personal Architecture
Dickens van der Werff, beeldend kunstenaar en architect
Hasan Özgören, bewoner Diagoonwoning Delft
Huub van Loenen, junior ontwerper
Rik Egberts, architect ARE
Barbara Luns, directeur AIR – Architectuur Instituut Rotterdam
Sanne Knoll, architect
Mayke Haaksman, architectuurhistoricus
Sophie Stravens, presentator/moderator
Natasja Hogen, bouw- en architectuurhistoricus
Sanne Velthuizen, Van Schagen architecten en masterstudent RavB
Rico Heykant, architect/partner Station-D Architects
Paul Swagerman, grafisch ontwerper
Marie-Jeanne Sas, architect/eigenaar opZoom architecten
Robert von der Nahmer, architect, bewoner Diagoonwoning Delft
Eric Huijten, architect – directeur GGH Architecten
Thomas van Dun, componist
Cindy Vissering, redacteur Tektoniek
Mei-Lan Tjoa, architect NL Architects
Hettie Peterse, beleidsadviseur cultuurhistorie Gemeente Nijmegen
Paul Lappia, stedelijk coördinator Hygiënisch Woningtoezicht gemeente Amsterdam
Marijn Schenk, architect/partner NEXT architects en lid commissie omgevingskwaliteit Gemeente Utrecht
Douwe Strating, architect Studio Douwe
Max Beerkens, architect, architecten|en|en
Martijn Blom, Hollands Licht
Raf van Oosterhout, masterstudent architectuur TU Delft
Roy van den Brand, architect 
Tim Peeters, architect en oprichter Falsework
Violette Schönberger, architect/stedenbouwkundige en oprichter Falsework
Stan de Bie, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Dirk Osinga, architect Studiosinga
Veerle Alkemade, architect/stedenbouwkundig ontwerper
Sofie van Brunschot, architect en oprichter Gebouwen door Vrouwen
Eric Vreedenburgh, architect Archipel ontwerpers
Frank Botman, architect, META architectuurbureau en docent RAvB
Annechien van Blom, violist en pedagoog
Isis van der Vleuten, masterstudent Academie van Bouwkunst Tilburg
Tatjana Trzin, architect TRZIN office for architecture, urbanism and landscape
Kees Haafkens, architect en lid werkgroep Post65 Heemschut
Judith Pellicaan, student Academie van Bouwkunst Rotterdam
Sanne van Manen, architect en Platform Woonopgave
Hans Ophuis, landschapsarchitect NXTlandscapes
Matty Gaikhorst, bibliothecaris Academie van Bouwkunst Amsterdam
Iza Musch, bachelor studente TU Delft
Lorenzo Gonfalone, bachelor student TU Delft
Maarten Raaijmakers, architect en erfgoedadviseur
Joyce Vink, adviseur
Tim Reekers, architect
Marjolijn Vrolijk, master student architectuur Academie van Bouwkunst Rotterdam
Lennart Wagenaar, student TU Delft
Inez Tan, architect Office Winhov
Birgitte de Jong, projectleider DAT architecten
Flip Bakker, socioloog-WUR en volkshuisvester
Ann Maes, curator en editor in stedenbouw, architectuur endesign
Leon Sebregts, architect en architectuurhistoricus
Jan Olde Loohuis, ontwerper Studio ollo en student Academie van Bouwkunst Amsterdam
Maurice Moerland, architectuurhistoricus
Joop ten Velden, architect
Bastiaan de Mos, architectuur fotograaf
Botine Koopmans, adviseur erfgoed
Clara Froger, beeldend kunstenaar, ontwerper en onderzoeker
Johans Kreek, gepensioneerd restauratiearchitect
Astrid van Es, online redacteur
Aldo Vos, architect/directeur BroekBakema
Geert Haagh, ondernemer Den Haag 
Simone Langeveld
Job van Stralen, architect
Job Papineau Salm, duurzaamheidsadviseur
Hendrik Jan Groeneweg, architect 
Ralph Goutier, architect
Bertus de Kock, architect Abrahamse De Kock Architecten 
Hans Stoutjesdijk, architect
Jan de Vries, projectleider Post 65 Friesland Heemschut
Judith ten Kate, architect/partner studio SAAM
Linde Petit dit de la Roche, architect, WDJA
Maximilian Loeschke, masterstudent architectuur TU Delft
Tom Nguyen, masterstudent architectuur TU Delft
Zoē Holiday, masterstudent architectuur TU Delft
Luna van Arendonk, masterstudent architectuur TU Delft
Arie van der Meijden, architect
Joris Gesink, architect
Carole Sturkenboom, adviseur/ontwerper openbare ruimte
Ayla Stomp, architect JADE architecten
Alcuin Olthof, schatbewaker
Andries Laane, architect Villanova architecten
Dorothée Koper, erfgoeddeskundige
Joris van Haaften, stedenbouwkundig adviseur gemeente Utrecht
Havy Nguyen, architectuur student Hogeschool van Amsterdam
Camiel Berns, architect/directeur Berns architectuur
Tom Vermeer, architect Dp6 architectuurstudio 
Carine van Hussen, masterstudent architectuur TU Delft
Svetlana Vasileva, ontwerper UN Studio en masterstudent AvB Tilburg
Harm Derk Schreuder, urbanist/ adviseur gemeente Noordenveld
Daniella Patsalos, Architectural Designer
Ruurd Kuijlenburg, ontwerper en docent TU Delft
PJ Roggeband, gebiedsbiograaf
Richelle de Jong, architect/partner DP6 architectuurstudio
Tim Willems-Kruize, stedenbouwkundige BNSP
Antony Laurijsen, projectleider KAANarchitecten
Ron Jacobs
Tim de Boer, Haagse Stadspartij
Eke Wondaal, architect Rijnboutt
Inge van Spall, PR en communicatie-adviseur Geurst & Schulze Architecten
Ariane Lelieveld
Henk Rodrigues, Finance Manager
George Taran, architect
Marie Prunault, architect
Jacqueline de Jong, bewoner Diagoonwoning Delft
Niek Heideman, architect
Isabella Mortensen, assistent-ontwerper Van Hoogevest architecten
Simone Huijbregts, architectuur
Allard de Goeij, architect Braaksma & Roos Architectenbureau
Michelle Gulickx, publicist architectuur en contentstrateeg
Jan Couwenberg, architect
Frank de koning, architect en secretaris omgevingscommissie Gemeente Tilburg
Anja Beyer, architect B1 architectuur
Luc Garé, architect
Ruby van den Munckhof, architect Affaire d'Architecture
Sander de Knegt stedenbouwkundige en illustrator bij SCHETSontwerp
Thon Karelse, architect
Clenda Boonman, architect DP6 architectuurstudio
Fenny Ramp, projectleider Post 65 Erfgoed Gemeente Rotterdam
Constanze Knüpling, architect Atelier Pro
Annemarie de Weijer, communicatie & PR architectenbureau ZJA
Zedi van Oostrom, masterstudent Architectuur TU Delft
Rosie Kanbier, masterstudent architectuur TU Delft
Belle van den Berg - Mendes, bouwkundig medewerker Vis architecten
Cecilia Hendrikx, ontwerper
Casper Anthonissen, master-student stedenbouw TU/e
Iruma Rodríguez, stedenbouwkundige Gemeente Amsterdam
Petra Brouwer, universitair docent architectuurgeschiedenis UvA
Maarten Verdonschot, architect/vennoot awg architecten
Izak Salomons
David Steijger, student Rotterdamse Academie van Bouwkunst en ontwerper VLOT architecten
Ilse de Jong, stedenbouwkundige
Martijn Feenstra, architect en Platform Woonopgave
Simon Visser
Stijn Swolfs, architect Koen van Velsen architecten
Kees van der Riet
Frits Palmboom, stedenbouwkundige
Frank van der Most
Vladimir Stissi, voorzitter Cuypersgenootschap en hoogleraar UvA
Ria Smit, architect
Marie-José Hoefnagel, secretaris st. Jos. Bedaux Architect
Gerrit Kuen, architect
Giulia Azaria, stedenbouwkundige en architect 
Elisa Brunelli, openbare ruimte ontwerper
Georgia Xypolia, stedenbouwkundige en architect
Lowre Jurilj, stedenbouwkundige
Alessandro Rosa, landschap architect/partner Selvatico office
Edoardo Seconi, architect
Mark Snitker, architect
Christiaan van Oordt, oud-voorzitter Heemschut Zuid-Holland
Sofie van Gulik, architect Bedaux de Brouwer Architecten
Philip Breedveld, architect Werkplaats Architecten
Ronald Knappers, stadsbouwmeester Zoetermeer en architect/partner Studio VVKH
Micha de Haas, architect en stadsbouwmeester Amersfoort
Charlotte van Emstede, zelfstandig onderzoeker gebouwd erfgoed
Sandra Schluchter, stedenbouwkundig onderzoeker
Marc Perin, constructeur Rijksvastgoedbedrijf
Alexandra Sonnemans, architect
Jurjen de Gans, architect bij SVP Architectuur en Stedenbouw
Jane Bouwmeester, student architectuur HvA
Berend van der Heijden, student architectuur HvA
Rik Adriaans, architect/partner Bouwkunst architecten 
Jeroen Groot, Amsterdam Communicatiemanager
Afra Knaap, masterstudent architectuur TU Delft
Mira Huussen, algemeen directeur FRAME
Marthe van Gils, onderzoeker TU Delft en Veldacademie
Mirjam Steins, beleidsadviseur omgevingskwaliteit gemeente Tilburg
Wouter de Haas, architect lab03 architecten
Anneke de Gouw, voorzitter Heemschut Zuid-Holland
Joost Joosse, architect Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
Jeroen Baijens, architect DP6 architectuurstudio
Anita Regout, lid werkgroep SoZaWe en bewoner Bezuidenhout
Sjors Onneweer, stedenbouwkundige Gemeente Purmerend
Guido Schot, architect ANA architecten
Hanne Verwoert, vrijwilliger Nederlands Fotomuseum
Chris Huisman, ontwerper
Remko Remijnse, architect
Marc de Roover, architect
Dieter de Waal, student TU Delft
Peter Heringa, akoestisch adviseur
Liza van Alphen, stedenbouwkundige
Andries Micke, architect
Leo Dubbelaar, secretaris Cuypersgenootschap
Noralie Kortbeek, architect Braaksma & Roos architectenbureau
Muamer Tabakovic, architect/stedenbouwkundige Wubben.Chan en docent TU Delft
Sam Koppenaal, architectuurhistorica en lid commissie Zuid-Holland Heemschut
Silas Windrich, architect
Nico van Bockhooven, architect en coördinator beroepservaring Academie van Bouwkunst Amsterdam
Margot Hols, sociaal architect Gemeente Utrecht
Tithia Adema, beleidsmedewerker Gemeente Tilburg
Max Tuinman, atedenbouwkundige
Joris Molenaar, architect/directeur Molenaar & Co. Architecten
Gerben Jansen, architect Molenaar & Co. Architecten
George de Ceuninck van Capelle- Ebbeling
Joosje van Geest, architectuurhistoricus
Hanneke Kijne, landschapsarchitect/eigenaar MORE landscape
Hugo van Velzen, Maat binnen bureau Contrei
Luïsa Jacobse, architect KettingHuls
Steven Bekkers, architect ontwerper BERNS architectuur
Maddy Houtgast-Martens, oud-docent toeristische kunstgeschiedenis
Gawein Verbiest, architect
Sandra Guarda, gebiedsadviseur cultuurhistorie gemeente Amsterdam
Bart van den Ouden, architect Cardo Architecten
Erik Schotte, Partner LIAG architecten en bouwadviseurs
Paul Schoenmakers, bouwkundige en erfgoedvrijwilliger
Renske van der Stoep, architect/eigenaar Roffaa architecture
Ties Kweekel, architect MORE Architecture
Klaas Kingma, architect
Geert Mol, architect NOAHH architecten
Frank Heerkens, ontwerper, meubelmaker
Maarten Statius Muller, Design ambassadeur, Statius PR
Stijn Heesbeen, architect KAW
Fieke de Groot, architectuurhistorica en stedenbouwkundig tekenaar 
Stijn Giesbers, architect
Pelle Kuipers, masterstudent architectuur TU Delft
Guus Zeillemaker, architect Phi-Architectuur
Helena Stevens, student Bouwkunde
Rebaz Ali, architect
Fenna Haakma Wagenaar, hoofdontwerper Gemeente Amsterdam
Nikolai Piatov, masterstudent Adademie van Bouwkunst Tilburg
Wytske Bakker, architect Achterbosch architecten
Noor Mens, architectuurhistoricus
Taco Kuiper, voorzitter Schatbewakers Zoetermeer
Michel van Achterberg, medeoprichter stichting KunstVerbind
Jan-Richard Kikkert, architect
Ronald Aker, architectuurhistoricus/vrijwilliger Van Eesterenmuseum
Lida Ganotaki, architecture student TU Delft
Rian Knop, interieurarchitect
Patrick Fransen, founding partner/architect NOAHH
Cor Wagenaar, hoogleraar architectuurgeschiedenis Rijksuniversiteit Groningen
Bas Bruining, creative Director Accenture
Fleur Verhoeff, architect
Sven Spierings, architect
Fred Veerman, architect/partner UV Architecten
Cornelis Bloemendaal, bouwkundig projectmanager
Hans Philips
Clara Froger, beeldend kunstenaar, ontwerper en onderzoeker
Sanne van Haasteren, architect
Pieter Beer, architect Verenigde Architecten
Adriaan Jurriëns, architect Verenigde Architecten

Floortje Keijzer

Floortje Keijzer

Vakredacteur

Floortje Keijzer is vakredacteur bij de Architect. Ze is architect en architectuurhistoricus en werkte onder meer voor OMA, Studio JVM en als zelfstandig architect in Amsterdam. Binnen de Architect richt ze zich op voorbeeldstellende projecten maar ook op bredere thema's zoals de aanbestedingscultuur en het werkklimaat binnen architectenbureaus.
Ideeën, vragen of opmerkingen? mail naar floortjekeijzer@vmnmedia.nl