Nominatie ARC24 Stedenbouw: Kerckebosch, Zeist - wUrck architectuur stedenbouw landschap BV

Kerckebosch Zeist is een herstructureringsopgave waarbij in een bosrijk gebied de volledige transformatie heeft plaatsgevonden. Circa 800 flatwoningen zijn deels vervangen door een gemengd stedelijk programma. (Wonen, scholen, zorg, voorzieningencentrum en renovatie winkelcentrum) Het is een (natuur)inclusieve woonwijk waar in een bestaand bos is gesloopt en gebouwd en de natuurwaarde is gestegen. Stedenbouw en landschapsarchitectuur vormden de basis voor de integrale architectonische uitwerking.

Toelichting wUrck architectuur stedenbouw landschap BV | Beeld Jan de Vries

Eerst is het groen aangelegd. De voorzieningen en de woningbouw, gestart in crisistijd, zijn organisch meegegroeid met de aanleg van de buitenruimte en op basis van de actuele vraag. De sociale component vormde een belangrijke basis en de bestaande bewoners werden nauw betrokken bij de planvorming. Het overgrote deel van de bestaande bewoners hebben een nieuwe woning gekregen in de wijk en de wijk is versterkt met een nieuw programma. De openbare ruimte en het groen geven een bijzondere woonkwaliteit.

wUrck heeft de stedenbouwkundige en inrichtingsplannen gemaakt in opdracht van de Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) en heeft de ontwikkelaars en architecten begeleid bij de uitwerking van de clusters. Het kwaliteitsteam borgde de architectonische kwaliteit. Ecologen, civieltechnici, verkeerskundigen en beheerders zijn nauw betrokken bij de planvorming. De grond is deels overgegaan naar het Utrechts Landschap en samen met hen, bestaande en toekomstige bewoners zijn de plannen uitgewerkt.

Beeld Jan de Vries
Beeld Jan de Vries

Kerckebosch is een zeer duurzaam plan met name door de gerealiseerde ecologische kwaliteit. De woningen hebben een minimale footprint en de natuur loopt door tot de gevel. Oorspronkelijk was Kerckebosch een wijk met monotoon dicht bos van Amerikaanse eik en den, nu is het een biodivers bos met meer openheid en heide, meer plant- en diersoorten. De energieslurpende galerijflats zijn vervangen door energiezuinige woningen, de schapen van het Utrechts landschap zijn de beheerders.

Kerckebosch krijgt soms de kritiek dat de oorspronkelijke bewoners moesten wijken voor dure villa's en appartementen. Echter, het aantal sociale woningen is 60 procent. Alle oorspronkelijke bewoners hadden de kans te blijven en wooncarrière te maken. Een sociaal appartementengebouw is in uitstraling niet te onderscheiden van dure koop en staan naast elkaar. Ooit ver onderaan, nu de de hoogste tevredenheidsscore in regio Utrecht. Mensen leven samen in en met de natuur en beheren deze ook deels zelf.

Beeld Jan de Vries
Beeld Jan de Vries

De wijk was zo goed als afgeschreven in alle opzichten, nu ligt er een mooie nieuwe wijk in alle opzichten. Nieuwe scholen, voorzieningen, wegen en een gemengd programma. Geen standaard wijkje, maar een bijzonder natuurinclusieve wijk met een sterke samenhang, maar ook een zeer gevarieerde architectonische uitwerking. Samenhang in maaiveld, diversiteit in programma en architectuur, maar tegelijkertijd ook minutieus op elkaar afgestemd.

Met bouwen in een bos wordt zelden de natuur versterkt. In Kerckebosch is echter de natuur versterkt door te bouwen. Echt natuurinclusief en klimaatadaptief, en niet door een paar grasdakjes en wat vogelhuisjes, maar juist door een nieuw habitat te ontwikkelen. De daken liggen vol met PV, de wijk ligt naast het station, de bus gaat centraal door de wijk, maar waar blijf je thuis en wandel en fiets je zo de natuur in… In Kerckebosch ben je thuis en toch op vakantie!

De Wijkontwikkelingsmaatschappij (50 procent corporatie Woongoed Zeist, 50 procent gemeente Zeist) ging voor kwaliteit. De wijk is ontworpen en ontwikkeld door één team, van begin tot het eind. De landschapsarchitect en stedenbouwkundige van wUrck kregen veel vrijheid en verantwoording en zijn van de start tot de eindoplevering betrokken. Uniek was de uitstekende samenwerking tussen architecten, ontwikkelaars, kwaliteitsteam en het ontwerpbureau.

  • 09158_kkb_20180622_IP-S3-HIJ-01_Inrichtingsplan_A0-200-wijz-C_niet-def

    Download
  • 20221116-Bijlage-Ruimtelijke-essentiekaart-def_aangepast

    Download
  • 09158_kkb_IP_20211221_Inrichtingsprincipes-versie-9_-dec21-1

    Download
  • Kerckebosch-Zeist

    Download