ARC24: Het Bosbad, Eindhoven - GAAGA

De opgave behelst de realisatie van 20 woningen in de parkachtige woonwijk Bosrijk in Eindhoven. Het landschap is de drager in de ontwikkeling van de wijk. Woningen dienen geclusterd te worden in ensembles en als beelden in een beeldentuin te worden vormgegeven. Ieder architectonisch ensemble heeft een eigen identiteit en dient te reageren op de specifieke ligging in het landschap. Ambities op het gebied van duur­zaamheid zijn hoog en er is ruimte voor bijzondere woonvormen en innovatie.

Toelichting Het Bosbad | Beeld Melchior Overdevest

In het ontwerp is gestreefd naar verweving van gebouwvorm, landschap, bouwsysteem en manier van wonen. De vorm van het gebouw is gebaseerd op het open bouwblok; twee parallelle stroken met daartussen een groene zone. De keuze voor dit bebouwingstype is ingegeven door de wens om het landschap door het gebouw heen te laten lopen (groene passage), een collectieve buitenruimte te maken, de woningen een optimale relatie met buiten te geven en een modulaire structuur met open plattegrond te creëren.

Samenwerking is altijd belangrijk, maar een aantal samenwerkingen springen eruit: 1) landschappelijk ontwerp van omgeving en groene passage samen met Maakspace 2) voor toepassing van dragende houten kolommen was goede samenwerking tussen aannemer, adviseurs en overheid essentieel 3) de open en demontabele draagconstructie betekende een andere visie op constructie en vergde afstemming tussen adviseurs 4) afstemming timmerfabriek / houtleverancier om hergebruikt hout in de gevel mogelijk te maken.

Beeld Max Hart Nibbrig en Melchior Overdevest
Beeld Max Hart Nibbrig en Melchior Overdevest

Kenmerkend aan de uitstraling van het gebouw is toepassing van hergebruikt hout in de gevel, waarbij verweerde zijden (donker en soms met oude watervegetatie er nog op) naast ‘maagdelijk’ schone zaagsneden zijn toegepast. Deze schoonheid van veroudering en toevalligheid hebben we bewust ingezet in het ontwerp. De boomstammen in de gevel verwijzen naar boomstructuren en maken dat het gebouw opgaat in de lommerrijke omgeving. Het doorbreekt ook de strakke lijnen van de betonnen balkons.

Duurzaamheid heeft een prominente rol in het Bosbad; aardgasloos, circulair en klimaatrobuust. Het gebouw is energieneutraal en grotendeels losneembaar (vergroting potentieel hergebruik en recyclebaarheid). Om zuinig om te gaan met materialen lag de nadruk in ontwerp op materiaalefficiënt en lichtgewicht bouwen. In de gevel is hergebruikt hout toegepast. Alle constructie elementen bevinden zich in de gevelzone, resulterend in open flexibel indeelbare ruimten. Installaties zijn nergens ingestort.

Beeld Max Hart Nibbrig en Melchior Overdevest
Beeld Max Hart Nibbrig en Melchior Overdevest

Vergroten van biodiversiteit, klimaatadaptatie en landschappelijke integratie zijn pijlers in het ontwerp. In het midden van het gebouw bevindt zich een groene passage die toegang geeft naar de woningen. Het wandelpad sluit aan op wandelroutes in de omgeving en is toegankelijk voor iedereen. In de passage bevindt zich ook een grote wateropvang (water van dak en balkons) met overstroomvoorziening naar een wadi. In en rondom het gebouw is een variëteit aan planten en zijn extra bomen gerealiseerd.

Bijzonderheden in het ontwerp zijn: 1) de landschappelijke integratie 2) de schoonheid van veroudering en verwering door toepassing van hergebruikt hout 3) toepassing van dragende boomstammen geeft intimiteit, verweving met het landschap maar maakt het ook mogelijk om diepe, losneembare balkons te realiseren 4) in het ontwerp zijn verschillende ontwerpprincipes van circulariteit, flexibiliteit, aanpasbaarheid en toekomstbestendigheid (open building concept) verder onderzocht en doorontwikkeld.