ARC24: Robuuste Woningen, Gent België - AE-architecten

Robuuste Woningen is als housing first project een pioniersproject in Gent. Het omhelst het bouwen van elf prikkelarme woningen (waarvan er twee integraal toegankelijk zijn) met beheerdersunit als duurzame huisvesting voor langdurige daklozen. Het project diende conflict vermijdend uitgewerkt te worden en volop in te zetten op privacy en sociale controle. Ook diende de materialiteit tegen een stootvast te zijn en akoestisch isolerend te werken.

Toelichting AE-architecten | Beeld Robuuste Woningen / Stijn Bollaert

Omwille van de grote sociale diepte, is begijnhoftypologie het vertrekpunt van de Robuuste Woningen, hierdoor ontstaan een reeks grenzen tussen de publieke en private ruimte. Zonder in te boeten aan privacy, sociale controle, akoestiek en het conflict vermijdend karakter, hebben we de footprint van de woningen zo compact mogelijk gemaakt. Hierdoor waren we in staat om een extra laag van collectieve ruimte en zo ook de mogelijkheid om te ontmoeten en te tuinieren toe te voegen aan het programma.

Bij aanvang van het project waren we ons ervan bewust te ontwerpen voor een zeer kwetsbare groep mensen. Als startpunt hanteerden we een gelaagde maar pragmatische aanpak met de nadruk op kwaliteiten en respect. Het werd een dynamisch proces met een diverse groep actoren vanuit het veld en procesmatige aanpak waarbij de kunstenaar Rudy Luijters ook ons conceptuele klankbord was.

Beeld Robuuste Woningen / Stijn Bollaert
Beeld Robuuste Woningen / Stijn Bollaert

De materialen zijn voornamelijk geselecteerd op stootvastheid en akoestische eigenschappen. Hiervoor kwamen voornamelijk materialen op basis van massa in aanmerking (betonblokken en kalkzandsteen). Toch hebben we getracht om met details aan dak en schrijnwerk hier een fris- en lichtheid aan toe te voegen. De zichtbare technische installaties worden tot het minimum beperkt om mogelijke beschadiging tot een minimum te beperken.

De robuuste woningen zijn economische woningen waar eerst en vooral is ingezet op sociale duurzaamheid voor een kwetsbare groep mensen. Het zijn compacte BEN-woningen met een kleine footprint, waar het regenwater wordt opgevangen (voor toiletten en tuin) en vervolgens via een WADI in de bodem infiltreert. De verwarming voor alle woningen wordt gemeenschappelijk opgewekt via een warmtepomp en warm water wordt via individuele warmtepompboilers opgewekt.

Beeld Robuuste Woningen / Stijn Bollaert
Beeld Robuuste Woningen / Stijn Bollaert

Het project ligt aan de rand van de stad, maar is toch goed ontsloten door openbaar vervoer en fietspaden. Dit is essentieel. Er is compact gebouwd aan de zuidzijde als beëindiging van het bebouwde lint van de straat. Zo ontstaat een tuin die ontmoetingen mogelijk maakt en die aansluit op de aanpalende volkstuinen waardoor er een openheid ontstaat. Door de inplanting kunnen we licht via de achterzijde capteren en vervolgens een open zicht genereren richting de volkstuinen (prikkelarm en seizoenen).

Het adres en de duidelijke afbakening van elke afzonderlijke woning in het gebouw is door hun geschiedenis als dakloze, zeer belangrijk voor de bewoners. Ook Social Depth is volgens ons essentieel is voor het welslagen van dit project. Hiermee bedoelen we een reeks van (onzichtbare) grenzen tussen het Publieke en Private. Waardoor de bewoners hun nood aan privacy of sociaal contact op de site kunnen aangeven.