ARC24: Verblijf Onder de Radar, Arnhem - Sander van Schaik Architect

Het verblijf Onder de radar is een buitenverblijf op Buitenplaats Koningsweg, een voormalig kazerneterrein aan de rand van de Veluwe dat langzaam wordt getransformeerd in een culturele enclave. De eigenaren, een stel met drie kinderen, wensten een plek waar ze het drukke stadsleven tijdelijk kunnen verruilen voor de rust van de natuur. Tegelijkertijd biedt de opgave de kans om het verborgen militaire verleden van de Buitenplaats weer zichtbaar te maken.

Toelichting en beeld Sander van Schaik Architect

Na de oorlog werden op het terrein nog een aantal gebouwen gerealiseerd, waaronder een gebouw voor de radio-radarschool. Vlak bij deze radartoren staat nu het verblijf Onder de radar. Met zijn zwarte gefacetteerde verschijning refereert het verblijfaan de F117 Nighthawk, het iconische straalvliegtuig dat met behulp van stealthtechnologie onzichtbaar kon blijven voor de radar. Zo maakt het verblijf op een kunstzinnige manier het militaire verleden van de Buitenplaats weer zichtbaar.

Er wonen veel vleermuizen op de buitenplaats. Daarom zijn er vleermuiskasten opgenomen in de gevel van het verblijf. Om te zorgen dat deze ook gebruikt worden hebben we een ecoloog geconsulteerd over de beste inpassing. Ze zijn hoog in de gevel aan de zijde van de boom terechtgekomen, waar de minste verstoring plaatsvindt.

Het verblijf heeft een draagstructuur van stalen spanten, met daaromheen een houtskeletkap die is bekleed met EPDM. Aan de binnenzijde zijn zwarte stalen profielen niet weggewerkt, maar nadrukkelijk zichtbaar. Samen met de kunststof roosters geven zij het interieur een industrieel karakter. Alsof je je in een machine ben.

Het gebouw maakt gebruik van low-tech oplossingen om een aangenaam binnenklimaat te creëren. Door zijn zwarte gevel warmt het gebouw onder invloed van de zon snel op. Slim gepositioneerde openingen in gevel en vloeren garanderen een vrije luchtstroom van onder naar boven door het gebouw. Het schoorsteeneffect dat hierdoor optreedt, zorgt in de zomer voor een efficiënte afvoer van overtollige warmte langs de bovenzijde en een aanvoer van frisse lucht aan de onderzijde van het gebouw.

Het verblijf neemt op bescheiden manier plaats in bos. Het verblijf staat met zijn rug naar de naastgelegen oude eik gekeerd. Op die manier is er minimale verstoring van het leven in en rond de boom, zowel qua activiteit als qua licht. Met zijn lichte constructie, fundering op schroefpalen en opgetilde roostervlonders blijft het gebouw zoveel mogelijk los van de bosbodem. Het wekt de indruk zojuist geland te zijn en zo weer op te kunnen stijgen.

De zwarte gevel is opgetild, waardoor er op maaiveldniveau rondom zicht is op de omgeving. Het donkere interieur richt de blik sterk op de omgeving. Boven zijn de slaapplaatsen. Hier ben je volledig 'binnen', als in een scheepsinterieur. Het dak wordt gevormd door een groot raam dat spectaculair zicht biedt op de sterrenhemel.