ZENNESTRAAL, Brussel - BOB361 architects

De site in het centrum van Brussel was een dens binnengebied volgebouwd met bouwvallige loodsen. De opgave bestond uit de herontwikkeling van het perceel tot een kleuter- en lagere school in combinatie met 15 appartementen. De uitdagingen van de ontwerpopdracht waren talrijk: het inplanten van dit omvangrijk programma op een beperkte oppervlakte, het verenigen van verschillende functies op de site, het openwerken van het zeer dense binnengebied en het bieden van een meerwaarde voor de buurt.

(Beoogde) aanpak

Om te passen in het bestaande weefsel werden 2 maaivelden gecreëerd: het ‘lage maaiveld’ is de speelplaats van de lagere school; het ‘hoge maaiveld’ is de leefwereld van de kinderen van de kleuterschool. Op die manier krijgt elke doelgroep een duidelijk onderscheiden territorium en ontstaan interessante relaties tussen beide. Bovendien blijft de hoogte van de bouwvolumes zo beperkt: we zorgen voor een compacte en akoestisch introverte site.

Samenwerking met andere disciplines

Om de verschillende bouwkundige aspecten van dit project te ontwikkelen werd samengewerkt met Ney & Partners (stabiliteit), RCR Studiebureau (technieken), en Daidalos Peutz (EPB, akoestiek en duurzaamheid). Verder werd samengewerkt met 2de hands handelaars voor het recupereren van bouwmaterialen afkomstig uit de afbraak van de loodsen en met OpenSource voor het gebruiken van het bemalingswater door BrusselNet (voor water geven planten en kuisen openbaar domein).

Duurzaamheid

Het bijna-energieneutraal project richt zich op duurzaamheid door het toepassen van zonnepanelen, robuuste materialen, circulaire economie en flexibiliteit. Bij de aannemersselectie werd hergebruik met een korte toeleveringsketen beloond. Zo kregen o.a. tegels, houten vloeren, bakstenen en buitenschrijnwerk een tweede leven. De structuur van het gebouw is flexibel en een groot deel van de lokalen is rechtstreeks toegankelijk vanuit de buitenruimte waardoor ze afzonderlijk kunnen verhuurd worden.

Materiaal en techniek

Er is ingezet op maximale flexibiliteit naar de toekomst door bv. aandacht voor verdiepingshoogte, grote overspanningen, ritmering van raamopeningen en het voorzien van meerdere toegangen voor naschools gebruik. De materiaalkeuze is afgestemd om een lange levensduur en lage materiaalimpact maximaal te verenigen. Voor gevels en buitenschrijnwerk werd Accoya toegepast, een duurzame houtsoort geproduceerd en met een lage CO2-voetafdruk, die actief bijdraagt aan een circulaire, biobased economie.

Maatschappelijke impact

Onze ambitie is niet alleen het harmonieus verenigen van de woon- en schoolfunctie, maar ook het zorgen voor een positieve maatschappelijke impact: het gelijkvloers is zo transparant mogelijk gehouden en de de lokalen worden beschikbaar gesteld voor buurtactiviteiten. Op die manier kan de buurt zich de school eigen maken en draagt het bij tot het gemeenschapsgevoel. Een gemeenschappelijk terras voor de woningen zorgt niet alleen groen maar stimuleert ook sociale contacten tussen de bewoners.

Fysieke impact

De site heeft een metamorfose ondergaan van een afgesloten, quasi volledig verhard en volgebouwd perceel met bouwvallige loodsen naar een speels binnengebied met compacte bouwvolumes en gevarieerde open ruimtes met niveauverschillen, doorgangen en groen: graszones, plantenbakken, bomen en klimplanten tegen de tuinmuren, … Niet alleen de school maar ook de buurt kan zo genieten van het speels en luchtig binnengebied (groen, doorzichten vanuit de straat, zichten vanuit omliggende gebouwen).

Duurzaam comfort

In een notendop draait het ontwerp om de gebruikersbeleving: speelse verbindingen tussen binnen- en buitenruimtes, optimaal licht, aangename akoestiek en maximale flexibiliteit. Het project heeft minimale impact op de buurt, met akoestische gevels en tuinmuren, en een beperkte hoogte door dubbel maaiveld. Duurzaamheid is centraal met bijna energieneutrale prestaties en duurzaam hout. Ook het dubbel gebruik van ruimtes is belangrijk, met een indeling die aanpasbaar is voor derden.

PDF bestanden