Paul de Ruiter is met zijn bureau koploper in het ontwerpen van duurzame gebouwen en ze blijven vernieuwen. Al meer dan dertig jaar. 'Mensen zeggen wel eens dat wij er vroeg bij waren maar ik denk dan, wat zijn jullie laat. Want alle thema's die nu spelen, waren dertig jaar geleden ook bekend.'
Bernard Hulsman schreef in NRC een mooi verhaal over De Rotterdam, een reusachtig gebouw in Rotterdam met ruimte om te wonen, te werken en te ontspannen. Het gebouw was dan ook bedoeld als een 'verticale stad'. Hulsman constateert dat dat mislukt is, in plaats daarvan blijkt het een 'gated community'.
Architecten kunnen een sleutelpositie innemen in het realiseren van duurzame leefomgevingen. Als voortrekkers stapelen ze per situatie uiteenlopende duurzame maatregelen op elkaar. Voor grote opdrachtgevers vaak op basis van een erkend certificaat, maar ze ontwikkelen ook hun eigen rekentools ter voorbereiding op de CO2-taks of gebruiken hun eigen boerenverstand. In magazine #2 2024 van de Architect gaat de redactie op zoek naar excellente voorbeelden en inspirerende samenwerkingen. En zoekt ze een weg in de wirwar van alle rekenmethodes.
Hoe ontwerp je een werkelijk duurzaam gebouw? Een simpele vraag, maar met een complex antwoord. Als oplossing kiezen veel idealistische architecten ervoor om zich te focussen. Bijvoorbeeld op het gebruik van zoveel mogelijk biobased of afgedankte materialen, energiebesparing, demonteerbaarheid of CO2-reductie. Allemaal legitieme uitgangspunten die verdere ontwikkeling verdienen.
In een door beton en baksteen gedomineerd stadsbeeld komt bouwen in hout nog maar schoorvoetend van de grond. Toch is hout het aangewezen bouwmateriaal om op korte termijn de CO2-uitstoot van de bouwsector aanzienlijk te reduceren. Zeker in de woningbouw, waar momenteel alle schijnwerpers op staan. Drie voorbeelden van woningbouw met hout.
Yuppen (young urban professionals) en dinky's (double income, no kids (yet)) kunnen terecht in woontorens die in grote steden oppoppen. Maar wat als ze kids krijgen? Dan hebben ze behoefte aan een woning die niet alleen groot genoeg is, maar ook in een 'kindvriendelijke' woonomgeving staat. En het liefst is er een tussenzone, een overgang tussen woning en omgeving, die het constante heen en weer gaan van kinderen tussen binnen en buiten mogelijk maakt.
Een Nederlandse gezinswoning is een maatpak. Zodra een ander huishouden dan het oorspronkelijk bedachte kerngezin haar bewoont, gaat het knellen. Nu het kerngezin niet langer de grootste doelgroep van de woonopgave is, vraag ik mijn studenten van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst om het pak te verstellen, zodat het ook passend is voor andersoortige huishoudens. Waar moet elastiek tussen en hoeveel extra voering is er nodig om de juiste fysieke, maar ook mentale, pasvorm te krijgen?
Onder Nederlandse architecten heerst een goedbedoelde efficiencydrang om de ideale flexibele plattegrond te ontwerpen. Een superplattegrond die alle onvoorspelbare toekomsten naadloos kan absorberen. Wat als we die denkwijze omdraaien? Door vrijheid te creëren voor het onbekende? Door karakteristieke plekken zonder voorgeschreven regels te ontwerpen, die daardoor ruimte bieden aan het onverwachte en het noodzakelijke? Kan dat?
