ARC20: ZOHO Rotterdam - ECHO urban design, ORANGE Architects, MORE Architecture, Studio NAUTA en MoederscheimMoonen Architects

ZOHO Rotterdam; de transformatie van een laag bedrijventerrein met een sterke creatieve identiteit - tussen het centrum en de 19e-eeuwse stadsbuurten in - in een gemengde buurt om aan het verdichtingsvraagstuk van de stad te voldoen. De complexiteit van deze transformatie zit in het behouden van de bestaande creativiteit en de plek vinden om meerdere ambities te herbergen. Daarnaast moet het plan geschikt zijn voor lange termijn ontwikkeling.

Toelichting door de ontwerpers - Het Zomerhofkwartier ligt ingeklemd tussen het centrum en de Agniesebuurt in Rotterdam. In het afgelopen decennium hebben creatieve bewoners en ondernemers dit gebied met bedrijfsgebouwen getransformeerd tot een levendig werkgebied. De gemeente Rotterdam formuleerde in de tender de ambitie om het gebied te verdichten tot een gemengde stadsbuurt, mét behoud van de creatieve identiteit.

Makers

Het plan bouwt door op wat er al is: een sterke gemeenschap van creatieve ondernemers. Door het plan te baseren op de bestaande kavelgroottes, kunnen de verschillende planonderdelen gefaseerd ontwikkeld en gebouwd worden. Met deze opzet kunnen de huidige creatieve ondernemers worden gehuisvest in betaalbare werkplekken zowel tijdens en na de planontwikkeling.

Nieuwe lagen

Het plan voegt nieuwe lagen aan het bestaande Zomerhofkwartier toe om aansluiting te zoeken met de omliggende buurten en woonruimte te creëren voor bestaande en nieuwe bewoners. Daarmee creëert het plan woonruimte voor een gemengde groep– met nadruk op sociaal en middenhuur.

Inclusiviteit

In het plan worden drie leefomgevingen gestapeld: op de bestaande industriële ‘makerslaag’, wordt een opgetild veenlandschap gelegd, met daarop weer een stadslaag. Het plan stapelt hiermee niet alleen verschillende leefwerelden, maar verweeft deze ook door middel van bijzondere ruimtes – waaronder een publieke sporthal, een huiskamer voor de wijk, mobiliteitshub en gemeenschappelijke plekken in het veenlandschap. Het leidt tot een breed spectrum van publieke en collectieve plekken waarmee de sociale inclusiviteit in de buurt wordt geborgd.

Klimaatadaptief

Het opgetilde dakpark is hiervan de meest zichtbare component. Dit verhoogde veenlandschap is naast een groene oase een unieke klimaatadaptieve innovatie: een ‘spons’ met een ondergronds reservoir voor zware regenval, en een irrigatiesysteem voor extreme droogte in de zomer.

Participatief

Het ontwerp voor ZOHO is een dynamisch plan, waarin de hoofdstructuren, de programmatische en ruimtelijke kaders en de beeldkwaliteit zijn vastgelegd. Daarmee worden bewuste keuzes gemaakt voor de klimaatadaptatie, mobiliteit, energie en circulariteit, terwijl de exacte invulling nog deels open blijft. Het gebied krijgt zo samen met haar gebruikers invulling en betekenis, waarmee eigenaarschap en sociale veerkracht wordt gecreëerd en een nieuwe Rotterdamse volksbuurt ontstaat: Welkom in ZOHO!