Centrum voor Levenswetenschappen in Groningen door Rudy Uytenhaak

Door Peter Michiel Schaap - De Rijksuniversiteit Groningen bouwt. Op het Zernike terrein, de campus van Groningen die al jaren geen echte campus wil worden, verrijzen tal van nieuwe gebouwen. Sommige zijn goed, sommige opvallend. Wat ze bindt is het stedenbouwkundig plan van West 8 dat 'de technocratische buitenpost van de Rijksuniversiteit transformeert tot een arcadische campus met sterke heldere gebouwen in een lommerrijke setting'. Op weg naar dit ideaal bedroeg de oogst dit jaar een tentamenhal door Onix, een uitbreiding van de EBR bibliotheek door pvanb architecten en het Centrum voor Levenswetenschappen van Rudy Uytenhaak Architectenbureau. Laatstgenoemde is de omvangrijkste van het stel.

Over de totstandkoming van Uytenhaaks Centrum voor Levenswetenschappen zijn vele verhalen te vertellen. Voor het ontstaan van deze verhalen was tijd genoeg, want het pas opgeleverde centrum is het resultaat van een gewonnen prijsvraag uit 2003. Hoewel het gebouw tussentijds een aantal programmamutaties heeft ondergaan is Rudy Uytenhaak Architectenbureau erin geslaagd het ontwerp fier overeind te houden. Zelfs het relatief moeilijke totstandkomingsproces, het complexe programma en de veelheid aan techniek en installaties doen daar niet aan af. Het gebouw blijft ondanks de ‘procesbeslommeringen’ toch vooral zijn eigen verhaal vertellen. En dat is helder, krachtig en bovenal spannend.

De laboratoria en de kantoren zijn in twee zones tegenover elkaar gesitueerd. Daartussen bevindt zich een derde zone met een
secundair programma en diverse vides met dwarsverbindingen - Beeld Marcel van der Burg

Het Centrum voor Levenswetenschappen zit vol mooie doorkijkjes en onverwachte zichtlijnen. Daarbij is de stoere, in het zicht gelaten (bouw)techniek zowel van binnen als van buiten goed te zien. Geheel in de sfeer van de opleiding en verlost van systeemplafonds duiken de aderen van het gebouw overal op: buizen, leidingen, luchtkokers, sprinklerinstallaties. De spanning zit zelfs in de sanitaire voorziening op de benedenverdieping, waar de heren en de dames de wasbakken delen, slechts gescheiden door een deels open wand.

Het gebouw is dankzij de veelvuldig toegepaste vides licht en transparant. Maar bovenal stáát het niet, het balanceert. De ontwerpers beschrijven het zelf als een “lichaam dat zich uit de grond opricht”. Dit idee is versterkt door de materialisatie. Het karakter van het gebouw wordt bepaald door de groene kunsthars platen die als schubben op het lichaam zijn aangebracht, en de enorme, met gras en mos-sedum belegde hellingdaken.

Luchtfoto

In, om en onder dit groengele lichaam zitten vele functies: een opleidingsinstituut, dierenfaciliteiten, een ondergrondse fietsenstalling, practicumruimtes, kantoren en (specialistische) laboratoria. De verschillende ‘onderzoekssferen’ zijn heel bewust gepositioneerd. Zo zijn de dieren net als hun onderzoekers in de noordpoot geplaatst, ‘veilig afgezonderd van de stad’, en zijn de planten in de van technologie vergeven kassen georiënteerd op de zon. De laboratoria van de celonderzoekers zitten in de bovenbouw die op poten staat. Daaronder bevindt zich de glazen ontvangsthal met studievoorzieningen. Dit is de centrale plek waar binnen en buiten elkaar ontmoeten en de navigatie door het gebouw begint. Ondanks alle spanning achter de gevel, het spel met kleur en licht en de stoere techniek – waar je af en toe overigens je hoofd flink aan kunt stoten, maar dat zij de architect vergeven – zit de allergrootste kwaliteit van Uytenhaaks Centrum voor Levenswetenschappen in de stedenbouwkundige en landschappelijke setting. Samen met de Bernoulliborg, de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen die een paar jaar eerder is opgeleverd door De Zwarte Hond, ontstaat in de Oostrand van Zernike een prettig en aantrekkelijk verblijfsgebied. Met dank aan Rudy Uytenhaak Architectenbureau en de goede samenwerking met West 8 begint het campusideaal hier eindelijk vorm te krijgen. Dat maakt het Centrum voor Levenswetenschappen ‘opvallend goed’.

Lees ook: Centrum voor Levenswetenschappen door Rudy Uytenhaak