De openbare ruimte is de laatste vijftig jaar sterk verarmd. Gemeentes halen banken weg omdat ze afwillen van het onderhoud, of verwijderen prullenbakken om ze niet meer te hoeven legen. Banken trekken hangjongeren en ouderen aan, een reden om ze niet meer te plaatsen. Nynke Rixt Jukema wil met haar werk juist deze tendens ombuigen. Leidraad daarbij is voor haar steeds de vraag welke inrichtingselementen de openbare ruimte nodig heeft.
Friese bushalte
Ze onderkent het belang van goed ontworpen elementen in de openbare ruimte waar je lekker kunt zitten en wachten. Zo realiseerde ze vorig voor de Provincie Friesland een zogenoemde Friese bushalte. Op het platteland sta je vaak in de open ruimte en moet je wind of koude trotseren. Haar bushalte is georiënteerd op de overheersende windrichtingen en heeft niet alleen een bank aan de binnen-, maar ook aan de buitenzijde, zodat je uit de wind en in de zon kunt zitten.
Behoefte aan zitplaatsen in de openbare ruimte
Juist in deze tijd wordt zichtbaar dat in de openbare ruimte een grote behoefte is aan zitmogelijkheden. Nu je elkaar niet meer in grote getale thuis of in publieke gelegenheden kunt opzoeken, hebben mensen behoefte aan plekken waar je elkaar in kleine groepen kunt vinden. Ook bejaarden in zorgcomplexen willen graag hun kinderen zien. Juist in deze groep ontbreekt vaak de mogelijkheid om dit digitaal te doen.
Onwennigheid
Jukema fietst tegenwoordig elke dag naar haar kantoor. Het viel haar op, zeker in het begin, dat maar weinig mensen zich op straat een houding weten te geven. Met elkaar een praatje maken voelt onwennig. Als je het al doet, ben je meer bezig met die anderhalve meter afstand aanhouden dan met elkaar spreken over de dingen waar je het eigenlijk over wilt hebben.
Leugenbanken
Om deze onwennigheid weg te nemen, ontwierp Jukema een ‘bank voor de nieuwe werkelijkheid’. Deze is zo ontworpen dat als je gaat zitten, fysieke afstand geen rol meer speelt. De vorm van de bank is geïnspireerd op de Friese leugenbanken die je van oudsher terugvindt in havensteden als Hindelopen en Stavoren. Op deze banken wisselden voorbijgangers en zeelieden met elkaar nieuwtjes en roddels uit. Ze hebben een gebogen vorm wat de onderlinge saamhorigheid versterkt.
Sociaal gebaar
Jukema’s bank heeft een cirkelvorm. Ze koos deze omdat je meer contact met elkaar kunt hebben, terwijl afstand tegelijkertijd minder van belang wordt. De verplichte afstand wordt van een belemmering een sociaal gebaar. Op de bank kunnen zeven mensen plaats nemen, anderhalve meter uit elkaar. De hoge rugleuning geeft de gebruikers het idee meer bij elkaar te horen. Ook als je opstaat blijft de 1,5 meter afstand intact.
Duurzame materialen
De bank is zo ontworpen dat ze op een mooie manier oud kan worden. Ze is geheel opgebouwd uit vier mm dik plaatstaal. De houten zitvlonders en de 110 mm hoge rugleuning zijn van Biligna of Acoya hout. Bijkomend voordeel van deze duurzame materialen is dat ze hufterproof zijn. De bank is bovendien zo gemaakt, dat ze op een simpele manier kan worden “teruggebouwd”.
Symboliek van zeven
Nynke Rixt Jukema laat op de bank zeven mensen plaats nemen. Dit komt voort uit het idee dat de meeste besturen zijn samengesteld uit 3,5 of 7 personen. Uiteindelijk koos ze voor zeven plaatsen, omdat dit getal symbool staat voor voltooiing, regenboog en geluk. Maar het geeft ook aan wat je als mens kunt bevatten en onthouden.
Symbool van deze tijd
De bank is een symbool voor deze tijd, maar kan als het aan Nynke Rixt Jukema direct worden gebouwd. De werktekeningen en de begroting liggen al klaar. Ook zonder de verwijzing naar de aanleiding - de verspreiding van het virus- kan het een verrijking zijn van de omgeving en een uitnodiging tot sociaal contact.
Ontwerp Nynke Rixt Jukema, Herenveen Bouwer Smart Constructions, Herenveen
