Kunnen architecten hun vak nog wel uitoefenen?
Beeld: Luchtfoto van de Mendes Da Costalaan te Nieuwegein, met daarachter de woningen aan de Rietveldlaan. Beeld J.G.P. van Kesteren / Het Utrechts Archief

Kunnen architecten hun vak nog wel uitoefenen?

De redactie is afgelopen maanden meerdere keren gemaild door enigszins geïrriteerde architecten vanwege artikelen over door hun ontworpen woongebouwen in Amsterdam. De betreffende auteur had een of meerdere kritiekpuntjes gehad op het gerealiseerde ontwerp, vaak over de woonkwaliteit. Waarop de architecten verontwaardigd reageerden dat ze alles eruit hadden gehaald wat erin zat, of zelfs meer.

Hierop vroegen we ons af: kunnen architecten hun vak nog wel uitoefenen als het gaat om woningbouw in de verdichte stad? Of worden de marges waarbinnen ze werken steeds kleiner − of zelfs te klein − om nog woonkwaliteit te kunnen leveren?

Voor een antwoord op deze vraag sprak freelancejournalist Afke Laarakker met Flora Nycolaas, stedenbouwkundige en hoofdontwerper bij de gemeente Amsterdam, naar aanleiding van het onderzoek Bouwen aan de Complete Stad van de Rekenkamer Amsterdam. Nycolaas stelt dat architecten maar een beperkte invloed hebben op de randvoorwaarden van de architectuur. Woningbouwdoelen, beperkte ruimte en hoge prijzen monden voorlopig verder uit in hoge dichtheden en kleine woningen.

We missen op nationaal niveau heel veel kennis en instituties die je nodig hebt om een stad te bouwen”
— Michelle Provoost

Andere oplossing om de druk op de binnenstedelijke woningbouw te verlagen, is in het weiland bouwen. En zo pleitte D66-leider Rob Jetten op het partijcongres voor de bouw van 10 nieuwe steden. ‘Dat klinkt als het panacee tegen woningnood, maar is het niet’, aldus new-townexpert Michelle Provoost. ‘We missen op nationaal niveau heel veel kennis en instituties die je nodig hebt om een stad te bouwen.’

Daarbij zijn 10 nieuwe steden ‘níet de oplossing als we onze klimaatdoelen serieus nemen’, stelt LEVS architecten op LinkedIn. Het bureau deed samen met Metabolic en Copper8 onderzoek naar de CO2-impact van verschillende typen nieuwbouwlocaties. Binnenstedelijk verdichten – of eventueel aan stadsranden – blijkt verreweg het duurzaamst.

Gewenst of niet, architecten moeten antwoorden vinden op de vraag: hoe geven we deze woongebouwen zo goed mogelijk vorm binnen de beschikbare budgetten en de gestelde kaders? Wat mij betreft komen ze eerder aan tafel: voordat de financiële berekeningen af zijn, de bouwenveloppen uitgetekend en de bestemmingsplannen vastgesteld.

Groet, Merel

Merel Pit

Merel Pit

Hoofdredacteur de Architect

Merel Pit (1981) is sinds januari 2021 hoofdredacteur van de Architect. Daarmee is ze terug op haar ‘oude nest’ waar ze in 2008 als vakredacteur haar carrière in de architectuurjournalistiek begon. Heb je input voor sterke verhalen? Mail haar op merelpit@vmnmedia.nl.