Initiatief "Minidorp in de stad"
Toelichting door De Nijl Architecten - Veel aandacht is uitgegaan naar een comfortabel gebruik en aangename beleving van de omgeving. De architectuur is terughoudend, met een rijk materiaalgebruik en een zorgvuldige detaillering. Een woongebouw én een woongemeenschap, een bijdrage aan de stad. Een groep particulieren nam in 2015 initiatief voor het project "Minidorp in de stad".
De Nijl Architecten heeft de initiatiefnemers geadviseerd bij de grondverwerving en de projectorganisatie. Naast de architectenwerkzaamheden heeft De Nijl Architecten ook de projectleiding gedaan. Het programma komt voort uit een visie op ‘samen oud worden’ en bestaat uit 11 grote appartementen met een aantal gemeenschappelijke voorzieningen: logeerkamer, atelier, gemeenschapsruimte met keuken en daktuin. Vandaar de naam van het project: “Minidorp in de stad”.
Stedenbouwkundige inpassing
De bouwkavel ligt op de noordoosthoek van een bouwblok in de nieuwe wijk Stadswerven. De prachtige ligging aan de drukbevaren rivier is verreweg de belangrijkste kwaliteit van de locatie. Het project neemt naar de hoek in hoogte toe. De scherpe hoek van de bouwkavel is verzacht door het gebouw af te schuinen. Met dit accent wordt bovendien ingespeeld op de toekomstige stedenbouwkundige situatie aan de oostzijde. De rooilijn van het naastgelegen bouwblok ligt terug, zodat de hoek van het gebouw prominent in het zicht staat.
Tegelijkertijd is veel aandacht besteed aan de aansluiting op de lagere stadshuizen. Aan de rivier wordt de bouwhoogte van de stadshuizen ‘overgepakt’ door een kleine hoekverdraaiing in de westgevel vanaf de derde verdieping. In de zijstraat wordt de aansluiting gemaakt met een kleiner bouwdeel (tuinhuis), waarin de gemeenschapsruimte is gesitueerd.
Architectonische inpassing
De bouwkavel wordt volledig benut. Op de begane grond liggen een parkeergarage, bergingen, een hoge entreehal en een deel van de gemeenschappelijke voorzieningen. Langs de rivier is het bouwdeel met de appartementen gesitueerd, met telkens twee woningen per verdieping. Binnen een regelmatige structuur zijn verschillende woninggroottes gemaakt. Elke plattegrond is aangepast aan individuele wensen.
Een belangrijke overweging bij de ontwikkeling van de typologie was de relatie tussen het uitzicht over de rivier aan de noordkant en de optimale oriëntatie van de grote, half inpandige terrassen van 16 m2 aan de zuidkant. De ontsluitingskern is aan de zuidkant gelegd, zodat de ruim 28 m lange gevel aan de noordkant volledig voor woonfuncties kon worden benut. De terrassen liggen pal naast de kern. Je komt elke woning binnen in een royale, lichte hal langs het terras. Een korte brede gang schakelt tussen deze ‘buitenkamer’ en de woonkamer. Uitzicht, binnenkomst met daglicht en ‘buitenkamer’ geven de appartementen karakter.
Te midden van de bonte architectuur van de omgeving was het belangrijk een eenduidig gebouw te maken met een karakteristieke voorgevel aan de rivier. De voorgevel bestaat uit een regelmatig patroon van diepe, taps toelopende penanten, met daartussen hoge puien en plaatselijk ondiepe balkons. De overige gevels zijn vlak gehouden. De positie van de gevelopeningen is telkens afgestemd op de plattegronden, waardoor er kleine verschillen ontstaan die de strenge ordening op een prettige manier nuanceren. Het materiaalgebruik en de detaillering zijn rijk, maar terughoudend. Er is gekozen voor een hoogwaardige, rood genuanceerde baksteen en een traditionele detaillering met geïntegreerde zonwering.
Naar een andere bouwcultuur
Dit CPO-project staat voor een andere bouwcultuur. Het bijzondere woonprogramma wordt niet voorzien binnen het reguliere planaanbod. Ook de compromisloze keuze voor breed wonen langs de rivier met een ‘buitenkamer’ op de zon levert niet de meest kostengunstige planopzet op. Toch zijn het juist deze aspecten die dit gebouw karakter geven en zorgen voor diversiteit in bebouwing en bewoning. De stad heeft daar baat bij. Dit project zou niet tot stand zijn gekomen zonder de bewuste keuze van de gemeente Dordrecht om de grond aan de initiatiefnemers te gunnen. Dat pleit voor een bewuste politiek om naast de ‘normale’ ontwikkelpraktijk ruimte te bieden voor kleinschalige projecten met grote betrokkenheid van bewoners en architecten.
