Twin Towers in Wenen door Massimiliano Fuksas

Door Harm Tilman - In de zuidelijke periferie van Wenen realiseerde Massimiliano Fuksas twee kantorentorens met een opmerkelijke gevelbekleding. De onderbouw hiervan wordt gevormd door een sokkel met grote ruimtelijk kwaliteit. Tezamen vormen de torens een baken in het stadslandschap en definiëren ze de grens tussen stad en ommeland. Tegelijk belichamen ze een nieuwe stedenbouwkundige koers, doordat de periode van dogmatische conservering is afgesloten en Wenen een nieuw tijdperk van transformatie is ingegaan.

In Europese steden zijn torens een langzaam geaccepteerd fenomeen. Koploper Frankfurt afficheert zich met recht als hoogbouwstad. In Wenen daarentegen ligt de nadruk op de bescherming van de historische stad. Torens mogen dan een geaccepteerd verschijnsel zijn, maar belanden door de afweging tussen ontwikkelingsdruk en historische continuïteit in de periferie van de stad. Op de Wienerberg, in het uiterste zuiden van de stad, is een complex woontorens van Coop Himmelblau, Delugan/Meissl en Albert Wimmer in ontwikkeling. Niet ver daar vandaan staan de Twin Towers van Massimiliano Fuksas die ook het stedenbouwkundige plan voor het totale gebied heeft gemaakt.
In dit gebied was in vroegere tijden de baksteenindustrie gevestigd. Sporen hiervan zijn nog steeds te vinden. Door het gebied loopt de oude weg naar Triëst (Oostenrijks vroegere havenstad), die niet ver daarvandaan aansluit op de snelweg naar Graz. Het gebied wordt opnieuw ontwikkeld met kantoor- en recreatieve functies. De Twin Towers liggen tussen kantoorgebouwen uit de jaren zeventig en tachtig. Met zijn trapeziavorm speelt de footprint van het gebouw optimaal op deze situatie in. Tegelijkertijd markeert het gebouw de overgang van centrum naar periferie en herdefinieert het daarmee de stedelijke betekenis van het gebied als geheel.

(L) Begane grond
(R) Kantoorverdieping

De Twin Towers onderscheiden zich door hun gemengd gebruik, een concentratie van diverse en complementaire functies. Boven de verdiept gelegen parkeerlagen ligt een sokkel van twee verdiepingen waarin bioscopen, restaurants, winkels en voorzieningen voor de twee kantoortorens zijn opgenomen. Opvallend is dat hier niet een afgesloten ruimte tot stand is gekomen, maar dat de commerciële ruimtes via diagonalen voortdurend in contact staan met de omliggende wijk. Ramen in het dak bieden ook uitzicht op de twee torens die boven op de sokkel staan.

Het gebouw is bijzonder transparant - Beeld Angelo Kaunat

De compositie is gebaseerd op de modulering van de torens en de manipulatie van de glazen gevels. De torens zijn vormgeven als twee onafhankelijk van elkaar ontwikkelde, slanke glazen volumes. De beglazing in de kantoren loopt van plafond tot vloer. Alle noodzakelijke energiesystemen zijn in vloer en plafond opgenomen. De ene toren is met 37 verdiepingen elf meter hoger dan de andere die 34 verdiepingen telt. De torens zijn bovendien onder een hoek van 59 graden ten opzichte van elkaar geplaatst. Ze zijn met elkaar verbonden door vijf bruggen en in totaal 19 verdiepingen. Deze bruggen hebben geen constructieve functie, maar kunnen wel de bewegingen van de torens opvangen. Door deze oplossing zijn de doorzichten tussen de torens intact gebleven. Vanuit de omgeving kunnen de torens afwisselend los van elkaar en als een volume worden waargenomen. Afhankelijk van de lichtinval verschijnen de gebouwen bovendien afwisselend als gebouwde objecten dan wel als skeletten met transparante gevels.