Toelichting OZ
Het is een lange weg geweest in aanloop naar het nieuwe CMC. Het vorige ziekenhuis draaide al 164 jaar mee en was sterk verouderd. De wens om een nieuw ziekenhuis op het niveau van internationale standaarden te realiseren komt vanuit de Curaçaose regering. De regering heeft Uitvoeringsorganisatie Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen (USONA) opdracht gegeven om een operationeel ziekenhuis voor hen te ontwikkelen.
De opdracht bestond uit de gebouwrealisatie, inrichting en het personeel op te leiden met als doel een state of-the-art ziekenhuis. OZ en EGM werkten samen een conceptvoorstel voor de massa-opbouw van het ziekenhuis uit. De stedenbouwkundige opgave – waar ook de inpassing op een Werelderfgoed-locatie van UNESCO bij hoorde – lag bij OZ. Voor OZ is het CMC het eerste ziekenhuis dat het bureau realiseerde.
Omvang
Een project van dergelijke omvang was nog niet eerder op Curaçao gerealiseerd. Daarnaast betekende dit nieuwe ziekenhuis voor het personeel en andere gebruikers een enorme verandering. In de zin van een verhuizing en nieuwe werk- en herstelomgeving. Dat stuitte soms op weerstand. Dat het ontwerp goed is ontvangen, is te danken geweest aan de visie en overtuigingskracht van de ontwerpers.
Het ontwerp stelt namelijk de patiënt, het personeel en de bezoeker centraal. Het is vanaf het begin van het ontwerp voor het ontwerpteam duidelijk geweest dat het ziekenhuis een ziekenhuis ‘di nos’ moest worden. Belangrijke mijlpaal in dat proces was het overtuigen van UNESCO om het ziekenhuis in te passen op de Werelderfgoedlocatie.
Het ziekenhuis is ingepast langs de rafelranden van Willemstad, waar in de omgeving geen enkel gebouw van een vergelijkbare schaal aanwezig is. OZ adviseerde over dit bijzondere inpassingsproces.
State-of-the-art
Het nieuwe CMC beschikt over state-of-the-art operatiekamers en apparatuur. Daarmee wil de regering de gezondheidszorg op het eiland naar een hoger niveau tillen. In de uitvraag is het doel gesteld van een ziekenhuis dat voldoet aan internationale standaarden en dat is ook gerealiseerd.
De basis hiervoor ligt in het programma van eisen samengesteld door een expertteam. De bouw voldoet aan de Nederlandse NEN-norm. De duurzame aspecten van het CMC zijn erkend met het LEED Gold-certificaat. Om een zuivere meetlat neer te leggen voor de medische standaard, is de doelstelling om eind 2023 met Joint Commission International erkend te zijn.
Een ziekenhuis ‘di nos’
Het ziekenhuis past bij het eiland Curaçao. Het is een ziekenhuis dat inspeelt op de geschiedenis, de cultuur, het klimaat, de natuurlijke omstandigheden en de bevolking van Curaçao. Een ziekenhuis ‘di nos’ (van ons), ofwel een ziekenhuis dat voor iedereen moet zijn, met een herkenbare omgeving die rust geeft en bijdraagt aan genezing.
In de ontwerpfase waren er diverse ambities. Eén daarvan was het creëren van duurzame oplossingen die zorgen voor een betere healing environment voor de inwoners van Curaçao. Zo’n ontwerp bevordert het welzijn van patiënt en staf, maar verlaagt bijvoorbeeld ook stress en vermindert medische fouten.
Het ziekenhuis heeft een dubbele kamstructuur, met aan de ene zijde de verpleegafdelingen en kantoren met uitzicht op water en groen. En aan de andere zijde de drie vleugels met hotfloor en poli’s. De bouwdelen liggen rondom een centrale patio, als een klein dorp rondom een centraal plein. Het ziekenhuis is geen massief gebouw, maar heeft door vorm, kleurgebruik en transparantie een menselijke maat en een vriendelijke uitstraling wat belangrijk is in de Curaçaose cultuur.
Dialyseafdeling teruggebracht naar de menselijke maat
Een van de innovatieve behandelplekken is de aanwezige decompressietank. Een stuk gevel bij de locatie van de tank is demontabel ontworpen, wat een verhuizing of reparatie aan de tank mogelijk maakt. In de eerste plaats is deze bedoeld voor duikers met decompressieziekte.
In het CMC zal deze tank ook worden ingezet voor een snellere wondgenezing. Op Curaçao komt overgewicht relatief veel voor. Dat kan weer leiden tot diabetes en vervolgens nierfalen. In het ontstaan hiervan speelt een erfelijke component een rol. De dialyseafdeling van het CMC is daarom wel twee keer zo groot als de gemiddelde afdeling in Nederland.
Hitteplan
Er is gezorgd voor voldoende daglicht, maar niet meer dan twee uur directe zoninval. Op de oost- en westgevel is dat moeilijk door de lage zon. De gevel is een hoog isolerend bouwdeel geworden. Voor bijna alle ramen zijn aluminium lamellen geplaatst, terwijl binnenactiviteiten slim over de hele plattegrond zijn georganiseerd op basis van koeleisen. Toch biedt het ontwerp van OZ een hoge lichtinval, dat bijdraagt aan een prettige werkomgeving en ook aan het herstel van de patiënten.
Verder is ook met groen gewerkt ter voorkoming van hittestress. Door de implementatie van het healing garden-concept heeft iedereen zicht op groen: in het CMC zelf, op de daken, in de hal of in de omringende tuin waar ook water wordt opgevangen. Verder wordt er ook condenswater opgevangen en gebruikt voor de planten.
Bij de nieuwe, bovengrondse parkeergarage en op het ziekenhuisdak zou zich door de absorptie van zonlicht het ongewenste ‘heat island’’-effect kunnen voordoen. Daarom is gekozen voor de duurzame oplossing van een parkeergarage bedekt door daktuinen en het ziekenhuisdak van reflecterende witte dakbedekking.
In de toekomst wordt het CMC ook aangesloten op deep sea water cooling. Alle voorbereidingen hiervoor zijn reeds meegenomen in het ontwerp.
Lees ook:
