Toelichting KAW/Bas Goedvolk - Beeld Stijn Spoelstra
Er is een grote verandering gaande in het zorglandschap. De zorgvraag blijft door vergrijzing toenemen en mensen wonen het liefst zo lang mogelijk thuis. Hoe we wonen met zorg verandert hierdoor ook. Er is meer behoefte aan zelfstandige zorgproof-woningen en woonvormen waar intramurale zorg geboden kan worden.
De Zuiderschans in Den Bosch stond lang leeg. Het nieuwe ‘Wij zijn Zuiderschans’ brengt betaalbaar wonen en zorg terug in de wijk. 83 sociale huurappartementen voor 65-plussers en vier groepswoningen met in totaal 44 studio’s vormen een nieuw thuis voor mensen met en zonder verschillende hulp- en/of zorgvragen, nu en in de toekomst.
Inspelen op verandering
Senioren kunnen zelfstandig wonen in ‘Wij zijn Zuiderschans’, met zorg letterlijk naast de voordeur. Op het centrale plein is ruimte voor ontmoeting met familie, vrienden, buurtbewoners en vrijwilligers. In de speciaal ingerichte groepswoningen met 44 studio’s wonen mensen met dementie. Dit deel verhuurt de corporatie aan de zorginstelling voor zeker twintig jaar. Het zorgcluster is zo ontworpen dat de woningen na de afgesproken verhuurperiode ook weer kunnen dienen als reguliere sociale huurwoningen.
Het gebouw is zo opgezet dat toekomstige veranderingen in de zorg makkelijk zijn door te voeren. Doordat bijvoorbeeld weinig installaties in wanden en vloeren zijn geïntegreerd. Naast aanpasbaarheid was inpasbaarheid een groot vraagstuk. Hoe krijg je het gewenste programma ingepast binnen deze locatie in de bestaande wijk? De driehoekige kavel was een uitdaging, maar het bleek mogelijk om een gelaagd gebouw te maken, wat qua maat aansluit op de omliggende bebouwing en waarbij parkeren grotendeels op eigen terrein wordt opgelost.
Verbinding staat centraal
Zayaz en Van Neynsel zijn de initiatiefnemers van een vernieuwend zorgconcept dat ze samen met Butterfly Effect verder hebben ontwikkeld. In acht appartementen wonen ‘buurtverbinders’. Dit zijn gewone bewoners, van jong tot oud, die zich twee dagdelen in de week inzetten voor hun buren. Het gaat om contact en zorgen voor elkaar: of dit nu georganiseerd of toevallig is. Dit doen de ‘verbinders’ onder andere door workshops, wandelingen of het kerstdiner te organiseren, maar soms is het ook gewoon een kwestie van een luisterend oor bieden. De buurtverbinders worden ondersteund door een community coach. De druk op zorgpersoneel vermindert hierdoor en tegelijkertijd is er zo meer aandacht voor de bewoners en de gemeenschap.
‘Wij zijn Zuiderschans’ is volledig ingericht op het maken van contact en verbinding. Dit geldt ook voor mensen met dementie. Hun voordeuren komen uit in de algemene, beschermde omgeving met allerlei sociaal-culturele voorzieningen. Op het centrale plein is steeds weer wat nieuws te beleven. Zuiderschans is een gezellig thuis. Een echte community van en voor 65- plussers. Een plek in de wijk waar samen geleefd wordt.
Visie op ontwerp en zorg
De visiepresentatie voor het ontwerp sloot goed aan bij de wensen van Zayaz en Van Neynsel. Maar ook op KAW’s visie op zorg. KAW creëerde verschillende belevingswerelden voor verschillende bewonersgroepen. Zo kunnen mensen in de tuin genieten van groen en tuinieren of in het hof een beschut plekje opzoeken. Op het overdekte plein vind je voorzieningen. Het is een klein stukje stad geworden. Verder combineert ook dit zorgontwerp van KAW weer vrijheid en veiligheid.
Wij zijn Zuiderschans is een duurzaam en verantwoord stukje stad geworden. Zayaz, eigenaar van het gebouw,-stelde duidelijke doelen aan de hand van The Naturel Step principes. In samenwerking concretiseerde en realiseerde KAW die ambities. Dit resulteerde onder andere in een gebouw dat grotendeels droog en demontabel gebouwd is.
Een ander speerpunt voor KAW was het ontwerp van een passend gebouw op deze plek. De locatie staat aan een belangrijke, drukke weg en is een zichtlocatie. De omgeving wordt gevuld met gebouwen in de prachtige Bossche School architectuur. Een fraai uitzicht om voor te ontwerpen.
Fris en rijk
Gemeente, omwonenden en opdrachtgevers zijn tevreden. Ze geven bijvoorbeeld aan blij te zijn met de keuze van materiaal en detaillering die het ontwerp fris en rijk maakt. Een mooie gelaagdheid zorgt voor meerdere beelden op het gebouw. Vanaf elke hoek en afstand past het in de omgeving en voegt het iets toe. Met een knipoog naar de jaren zeventig architectuur wist KAW een hedendaags gebouw te ontwerpen.
De buurt denkt mee en is welkom
KAW creëerde verschillende ruimtes voor binnen en buiten. De buitenkant is stedelijk, terwijl binnen beschutte, vriendelijke plekken zijn. Door een open dialoog met de buurt en actief in gesprek te gaan tijdens het ontwerpproces kwamen wensen naar voren. Het gebouw mocht niet hoger worden dan het vorige, de hoeveelheid bomen moesten bewaard blijven en de buurt wilde ze graag zo min mogelijk last van de nieuwe verlichting die aangebracht gaat worden. Praktische wensen waar KAW iets mee kan. Het bijzondere van dit project is dat de buurt altijd welkom is. Een ontmoetingsplek zorgt dat omwonenden elkaar hier blijven ontmoeten.
