Top 5 meest gelezen essays en longreads van 2024

Top 5 meest gelezen essays en longreads van 2024

De vijf best gelezen longreads van de Architect staan dit jaar bol van zaken die van belang zijn om een architectenbureau in deze tijd draaiende te houden. Zo waren veel architecten benieuwd naar strategieën om het hoofd boven water te houden nu de werkvoorraad slinkt. Ook de kritische blik van Hans Teerds op de huidige tendercultuur werd veel gelezen. Even wegdromen konden we bij het beeldessay van Buitenplaats Koningsweg.

#1 Drie strategieë­­n om als architect het hoofd boven water te houden nu de werkvoorraad slinkt

Financiële gezondheid is zelden het onderwerp van gesprek en toch is het belangrijk voor elk architectenbureau. De afgelopen jaren zagen veel bureaus de opdrachten teruglopen, waardoor zij genoodzaakt werden hun werkwijze onder de loep te nemen en nieuwe wegen te verkennen. Vakredacteur Reinoud Schaatsbergen sprak drie bureaus en signaleerde drie strategieën om het hoofd boven water te houden.

Volgens Bart Mispelblom Meyer, architect en partner bij Tangram Architecten, is het belangrijk om te investeren in artificiële intelligentie. Patrick Meijers, architect en medeoprichter van Orange Architects, heeft de portefeuille van zijn bureau verbreed en ziet dat als een belangrijke factor om risico’s te spreiden. Ten slotte wijst Robert Winkel, architect en partner bij Mei architects and planners, op het perspectief als architectenbureaus zelf gaan ontwikkelen.

#2 Architectuur op bestelling. Hoe de tenderprocedure voorbijgaat aan de essentie van architectonisch ontwerpen

‘Tenderen is geschikt voor het kopen van pennen en bureaus, mondkapjes en toiletpapier – maar niet voor architectuur’, schrijft Hans Teerds in zijn essay over de Nederlandse tendercultuur.

Teerds werd dit jaar business developer bij Benthem Crouwel Architects. In die rol loopt hij zelf tegen tenderprocedures, kerncompetenties en selectiecriteria aan. De hermetische procedures staan volgens hem vaak het publieke belang en goed opdrachtgeverschap in de weg. Zo constateert hij aan de hand van recent gebouwde projecten in Amsterdam hoe weinig de tenderbeelden verschillen van het uiteindelijke resultaat.

#3 Buitenplaats Koningsweg: een culturele enclave op de Veluwe vol architectonische vakantiehuisjes

De folly’s op Buitenplaats Koningsweg in Arnhem zijn ontworpen door niet de minste architectenbureaus, zoals Korteknie Stuhlmacher Architecten, Space Encounters, Architectuur Maken en Kraft Architecten. De twaalf vakantiehuisjes staan dan weer verzonken in de grond, dan weer op hoge poten en toch voegen ze zich allemaal op eigen wijze in het landschap.

Landschapsarchitect Harro de Jong noemt het een ‘permanente architectuurtentoonstelling’ aan de rand van de Veluwe. In veel folly’s kan je verblijven, maar ze zijn ook te bezichtigen tijdens een wandeling over het openbare terrein. De ‘collectie’ werd in verschillende seizoenen vastgelegd door architectuurfotograaf Jeroen Musch, wat resulteerde in een prachtig beeldessay.

#4 Huidige MPG zaait verwarring en dwingt architecten tot eigen CO2-rekenmethodes

De bouw moet verduurzamen en snel ook. Binnen vijftien jaar moet de CO2-uitstoot van gebouwen drastisch worden verlaagd en die opgave begint bij architecten. Reinoud Schaatsbergen dook in de aanscherping van de MilieuPrestatieGebouwen (MPG) en noteerde dat CO2-opslag in materialen onvoldoende wordt meegenomen in de berekeningen. Opvallend genoeg komt hout als bouwmateriaal slechter uit de bus dan staal en beton. Dat is niet alleen misleidend, het werkt de transitie tegen.

#5 Waarom bouwen met baksteen nog steeds een goed idee is

De baksteen is een geliefd materiaal voor veel architecten en hét bouwmateriaal van de Nederlandse stad. Toch is de kennis over bouwen met baksteen de afgelopen decennia weggezakt. Modernisten zien meer in staal en beton en de baksteen is op zijn best te gewoontjes. Lang werd de hele baksteen gezien als het best en de toepassing van prefab baksteenelementen en steenstrips als niet waarachtig. Die controverse lijkt voorbij. De redactie zetten de voors en tegens van bouwen met baksteen op een rij.

Floortje Keijzer

Floortje Keijzer

Vakredacteur

Floortje Keijzer is vakredacteur bij de Architect. Ze is architect en architectuurhistoricus en werkte onder meer voor OMA, Studio JVM en als zelfstandig architect in Amsterdam. Binnen de Architect richt ze zich op voorbeeldstellende projecten maar ook op bredere thema's zoals de aanbestedingscultuur en het werkklimaat binnen architectenbureaus.
Ideeën, vragen of opmerkingen? mail naar floortjekeijzer@vmnmedia.nl

Bibliotheek Predikheren in Mechelen, gerealiseerd vanuit de Open Oproep, ontworpen door HildundK en Korteknie Stuhlmacher Architecten. Beeld Stijn Bollaert

Waar blijft de Nederlandse Open Oproep? 'Deze discussie gaat niet om...

Vraag een willekeurige architect naar de Nederlandse aanbestedingscultuur en hij legt hoofdschuddend uit hoe de procedure goede architectuur in de weg zit. Sommigen verwijzen naar België. Dáár snappen ze het, want door de Open Oproep worden architecten gekozen op basis van visie, potentie en expertise in plaats van een afvinklijst. Waarom krijgt dit felbegeerde alternatief geen voet aan de grond in Nederland?

Herman de Kovel (1953-2024)

IM Herman de Kovel (1953-2024): 'Een van de belangrijkste architecten...

Op 5 november overleed de Rotterdamse architect Herman de Kovel op 71-jarige leeftijd aan hartfalen. Met zijn bureau DKV behoort hij tot een van de belangrijkste architecten van zijn generatie. Een 'new wave' van jonge Delftse ingenieurs, die startten in de jaren tachtig, met behalve DKV ook Mecanoo, Frits van Dongen, Kees Christiaanse, Joris Molenaar, Geurst & Schulze, Kingma & Roorda en Joke Vos. Niet toevallig in ruime mate vertegenwoordigd op de uitvaart.

Beeld Shutterstock

Zonder BNA geen architecten-cao: 'Doe je niet mee? Dan rijd je gewoon...

De cao voor architecten ligt aan de basis van een goede bureaupraktijk. Geen architect is het daarmee oneens. Toch dreigde de algemeen verbindende status van de cao begin dit jaar te verdwijnen. Dat had de sector aan zichzelf te wijten, zegt Jan Peter Wingender, doordat veel architecten hun lidmaatschap bij de BNA opzegden. 'Zij realiseerden zich niet dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het bestaan van de cao.'