Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
Sinds dit jaar is sprake van een fragmentatie-uitbraak in Nederland. Afgaande op het Prix de Rome rapport 2014, is vooral Rotterdam hier door getroffen. In vrijwel iedere uiting die aan de Prix de Rome is gewijd, wordt melding gemaakt van dit hoogst besmettelijke virus. Waakzaamheid door de vakgemeenschap is geboden.
Een blob, een penis, een ring, een ei, een bol, een onderbroek: het lijkt in China gedaan te zijn met gebouwen die soms letterlijk dergelijke gedaanten aannemen. Dat is volgens de internationale pers de strekking van het betoog dat de Chinese president Xi Jimping zeer onlangs afstak voor een gehoor van studenten.
De Markthal verdringt niets, om de simpele reden dat voorheen op deze plek geen bewoning of bedrijvigheid was. Tegelijkertijd weerlegt de Markthal Vanstipthout's stelling, dat Rotterdam de laatste jaren slechts zou bouwen voor de leegstand. Dat is hier niet het geval, integendeel. Hergebruik is een vanzelfsprekend onderdeel van iedere stad. Maar los daarvan, wordt de Markthal volop en intensief gebruikt. Iedereen blij dus, zou je zeggen.
Studeer je nu bouwkunde en wil je architect worden, dan zul je vanaf volgend jaar eerst een beroepservaringsperiode (BEP) van twee jaar moeten doorlopen. Pas nadat je twee jaar beroepservaring hebt opgedaan, kun je inschrijven in het architectenregister en mag je de titel van architect voeren. Dat is een gevolg van de nieuwe Wet op de Architectentitel die per 1 januari 2015 van kracht wordt. Vanwege tekortkomingen in deze regeling, bepleiten studenten uit Delft, Eindhoven en Wageningen uitstel. Op hun kritiek wordt welwillend gereageerd, maar enkele pijnlijke vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.
Zijn uitspraak dat het nieuwe stadion van Feyenoord "gegarandeerd een kutgebouw" wordt, deed veel stof opwaaien. Goede architectuurkritiek is echter kritiek die ons verder brengt. Achter de bravoure van architect Erick van Egeraat gaat dan ook een kwestie schuil die niet alleen bij de Kuip, maar ook bij de Markthal in Rotterdam en het Stadskantoor te Utrecht aan de orde is: Welke bijdrage levert het gebouw aan de omgeving waarin het zich nestelt?
Geld is tegenwoordig in vrijwel alles bepalend geworden. Ze dreigt menselijke relaties volledig te overschaduwen. Afgelopen week vierde architectenbureau D/Dock haar tienjarige bestaan met het symposium Crossroads. Een van de stellingen was dat we dit moeten omdraaien en dat we niet geld maar geluk moeten vooropzetten om lange termijn doelstellingen te behalen. We staan op een kruispunt; aanzetten op uiteenlopende vakgebieden maken dat op een aanstekelijke en overtuigende manier duidelijk.
Het stationsplein van Rotterdam was minstens vijftien jaar lang een onoverzichtelijke janboel, in niets vergelijkbaar met het geweldige plein dat nu is gecreëerd voor het vernieuwde CS. Als voetganger had je voortdurend het gevoel aangereden te kunnen worden, al wist je nooit vanuit welke richting. Op een zonnige dag werd ik daar eens bekeurd voor door rood licht lopen, ofschoon in geen velden of wegen een auto was te bekennen en het stoplicht ondraaglijk lang op rood stond. Toen de dienstdoende agent vroeg of ik nog opmerkingen had, antwoordde ik: later misschien.
Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw domineerde industrie en haven het beeld in veel Nederlandse steden. Als ik van mijn huis in Ridderkerk naar Rotterdam fietste, over kasseien straten met rails en onkruid, passeerde ik talloze scheepswerven, met namen als Boele, Pot en Schram. Dichter bij Rotterdam vormden de kranen een woud dat zich in westelijke richting uitstrekte. Al deze bedrijvigheid is langzaam verdwenen naar landen in het midden en verre oosten. Ze komt naar verwachting ook niet meer terug.
De woorden van Zaha Hadid over werkomstandigheden in het Midden Oosten hebben veel stof doen opwaaien. Achter deze discussie lijkt een andere vraag schuil te gaan: kan architectuur onafhankelijk zijn in een omgeving die despotisch, wreed en zelfzuchtig is. De discussie is te beschouwen als een uiting van het groeiende gebrek in geloof in de autonomie van de architectuur.
Architectuurcriticus Martin Filler heeft toegegeven een vreselijke vergissing te hebben begaan in een boekkritiek die hij afgelopen juni in de New York Review of Books heeft gepubliceerd. Zijn spijtbetuiging volgt op de aanklacht die de Engelse architect architect Zaha Hadid indiende bij de rechtbank in New York. Ze verwijt Filler haar reputatie te hebben geschaad en haar valselijk te hebben beschuldigd. Met Fillers knieval lijkt de kous afgedaan. Of toch niet?
