Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
Komende week begint in Venetië de veertiende Architectuurbiënnale, met op donderdag en vrijdag de previews en op zaterdag de officiële opening. Deze biënnale is groter en ambitieuzer dan alle vorige edities. We reizen dan ook af met hooggespannen verwachtingen, zoals bij iedere Biënnale trouwens. Curator van de komende editie is Rem Koolhaas. Hij heeft aan de manifestatie de titel 'Fundamentals' meegegeven. Een voorbeschouwing.
In het verleden richtte de architectuur zich op bijzondere gebouwen. Nu zal minstens negentig procent van alle afgestudeerde architecten het grootste deel van hun tijd besteden aan het ontwerp van de alledaagse gebouwde omgeving. Deze laatste kun je niet aan zijn lot overlaten, de metamorfose ervan vormt je belangrijkste ontwerptaak. Dat was de kern van de boodschap van John Habraken tijdens de Nacht van de Filosofie die ik afgelopen week in een afgeladen Kadmium Kunstencentrum te Delft mocht modereren.
Op uitnodiging van Gira was ik afgelopen weekeinde, samen met juryleden en genomineerden van de ARC13 Architectuurprijs, op bezoek in Radevormwald en Düsseldorf. In de laatste stad bezochten we het stadsproject Medienhafen. Dit is een in vergelijking met steden als Hamburg of Frankfurt betrekkelijk klein, binnenstedelijk havengebied dat is getransformeerd tot een kantoorgebied.
Afgelopen zaterdag was het architectenbal. Het werd voor de vierde maal gehouden in de Beurs van Berlage te Amsterdam. Francine Houben, de winnende architect van de vorige editie, reikte de Amsterdamse Architectuur Prijs 2014 uit aan de opdrachtgever en architect van het Rijksmuseum. Een van de genomineerde architecten verzuchtte geen moment ook maar het idee gehad te hebben de Architectuur Prijs te kunnen winnen
Het ontwerpen van gebouwen is onschuldig, maar het bouwen van gebouwen bepaald niet. De 'building boom' in landen als Brazilië en Qatar, gekoppeld aan de snelle uitbreiding van de infrastructuur, gaat gepaard met de nodige ongelukken op de bouwplaats. Ook architecten worden op deze sociale malheur aangesproken. Toen Zaha Hadid zei niets met de arbeiders op haar bouwplaatsen van doen te hebben en het ook niet als de taak van een architect te zien om hier op te letten, werd menige wenkbrauw gefronst.
Afgelopen februari werd in de Wenen de hoogste toren van Oostenrijk geopend. Deze toren, een tamelijk primitief ontwerp van Dominique Perrault, meet 250 meter en wisselt met een hoogte van 171 meter de Millennium-Tower af die lange tijd het hoogste kantoorgebouw van Oostenrijk was. Deze toren stond in Wenen afgelopen jaren aan het begin van een heuse hoogbouw boom. Rond de spoorstations als Hauptbahnhof zijn stedelijke projecten ontwikkeld die de skyline van de Donaustad grondig hebben veranderd.
In Utrecht nadert Tivoli Vredenburg zijn voltooiing. Het was voor Willem en mij reden om af te reizen naar Amsterdam. Daar spraken we met Herman Hertzberger - still going strong" - over de ontwerpgeschiedenis van dit gebouw, over nut en nadeel van verticale gebouwen en over zijn rol in de totstandkoming van dit opmerkelijke verticale gebouw. Dit verhaal is straks te lezen in de Architect. Hoe denkt Herman over de huidige staat van architectuur?
Afgaande op het Architectuurjaarboek dat binnenkort verschijnt, was afgelopen jaar wederom een topjaar in de Nederlandse architectuur. Maar schijn bedriegt. Met name in de sfeer van de condities waarmee de architectuur valt of staat, valt het nodige te verbeteren. Ook in dat opzicht hebben ze ons in een land als Denemarken al lang ingehaald.
In het buitengebied van Almelo staan her en der wezensvreemde notarishuizen en rietgedekte landhuizen. Als je niet beter wist, zou je denken dat in Nederland de Amerikanisering definitief heeft toegeslagen. Beide vormen van welstandsvrij bouwen kom je inmiddels overal in Nederland tegen. Door de financiële crisis lijkt deze ontwikkeling te haperen, al weet niemand voor hoe lang. Is het straks over drie jaar weer 'business as usual', of vormt de crisis een disruptie, zoals dat tegenwoordig modieus heet?
Afgelopen week was ongetwijfeld de week van Patrik Schumacher, directeur van Zaha Hadid architecten. In een ongemeen felle boutade op Facebook haalde hij eerst uit naar de politieke correctheid die volgens hem de architectuur verziekt. Vervolgens riep hij een halt toe aan iedere vermenging van kunst en architectuur. "Architecten zijn belast met de vorm van de gebouwde omgeving, niet de inhoud ervan."
