Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
Afgelopen week bezocht ik in Hamburg een bijeenkomst over onconventionele duurzaamheid, leidde ik op Ecobouw discussies over duurzaamheid en bezocht ik de door architectencollectief Rotor georganiseerde Triënnale in Oslo. Dit Belgische collectief richt zich op de materiële stromen in de bouw en de toeleverende industrie. Ik vroeg hen naar in hoeverre duurzaamheid een onderwerp van de architectuur zelf is.
Wat doe je als je architectuur studeert en de mensen die een of twee jaar eerder zijn begonnen en nu zo'n beetje afstuderen kunnen geen werk vinden? Deze vraag werd me afgelopen week voorgelegd door twee studenten bouwkunde van de TU Delft.
Morgen wordt in Birmingham de nieuwe bibliotheek geopend, een grote gebeurtenis in deze stad. Dat zie je in de Engelse kranten, waarin het ontwerp van Mecanoo en vooral het interieur ervan uitgebreid en lovend zijn besproken. Ook aan de Nederlandse kranten gaat het gebouw niet onopgemerkt voorbij. Afgelopen zaterdag besprak Bernard Hulsman het lovend in NRC en morgen volgt de bespreking van Kirsten Hannema in de Volkskrant.
Afgelopen week ontving ik veel reacties op mijn blog over de ervaringen die ik opdeed in het ziekenhuis, toen mijn vriendin daarin werd opgenomen. Veel mensen informeerden hoe het met mijn vriendin gaat, een aantal voegde daar nog iets aan toe. Zo mailde een vriend me zijn verslag van zijn opname via de spoedeisende hulp in een ziekenhuis uit het zuiden van het land. Hoewel dit een paar jaar geleden plaats vond, is het heel herkenbaar en beschrijft het iets dat in zijn absurditeit blijkbaar van alle tijden is.
Duurzaamheid begint verankerd te raken in de architectuur. Lange tijd was ze vooral een marketinginstrument en kon ze van alles betekenen, van in milieu opzicht uitermate verantwoord tot iets buitengewoon cool. Deze hausse begint langzaam te luwen en maakt plaats voor een praktijk waarvan duurzaamheid een intrinsiek onderdeel is. De consequenties voor de architectuur zijn niet gering.
Ook al ben ik een week terug in Nederland, nog steeds denk ik met genoegen aan de zomerhitte op Sicilië. Het eiland is schitterend met zijn stranden en golven en aan de steden die we bezochten bewaar ik de prachtigste herinneringen. Neem de Dom van Syracuse waar achter de barokke ("moderne") façade uit de achttiende eeuw de constructie van een Dorische tempel schuil gaat die dateert uit de vijfde eeuw v.Chr. en die in het interieur zichtbaar is.
De Zuid-Franse havenstad Marseille timmert flink aan de weg. De stad, lange tijd in verval door de crisis in de haven en zware industrie, is dit jaar Europese Hoofdstad van Cultuur en probeert haar rivalen aan de Middellandse Zee, zoals Barcelona, Genua en Athene, af te troeven met een overtuigend stedelijk programma. Het MuCEM van Rudy Riciotti is een van de uithangborden van deze ambitie. Maar bovenal is het een prachtig gebouw, 'worth the detour', zoals ik deze zomer zelf heb ervaren.
Rotterdam is de stad van grote projecten die tegen de stroom in worden ontwikkeld; zoals De Rotterdam en de Kubus, maar ook die van kantoorgebouwen waar geen bestemming voor is, woongebouwen en stadsvernieuwing. Op dit moment wordt geprobeerd een nieuwe laag aan deze rijke planningstraditie toe te voegen; een laag die zich richt op de gaten in de stad.
Denise Scott Brown is coauteur van het baanbrekende werk Learning From Las Vegas uit 1972. Ze schreef het samen met haar man en partner Robert Venturi en de in 2001 overleden architect Steven Izenour. Voordat Scott Brown met Venturi trouwde (1967), had hij het invloedrijke boek Complexity and Contradiction geschreven en het subversieve Venturi House gerealiseerd, het huis voor zijn moeder. Twee jaar na hun huwelijk startten Venturi en Scott Brown het bureau Venturi, Scott Brown and Associates.
Architectuur is enorm veranderd in de laatste vijf jaar. De architecten die nu de toon zetten, werken veel meer samen met hun opdrachtgever aan projecten en staan op een veel meer ondernemende manier in het vak. Dat botst met de architecten van de vorige generatie die wijzen op de gezamenlijke verantwoordelijkheid nieuwe condities voor het vak te creëren, zoals onlangs bleek op een bijeenkomst in Amersfoort.
