Harm Tilman (1954, Rotterdam) is auteur, docent, moderator en zelfstandig redacteur op het gebied van architectuur en stedenbouw. Tot 2021 was Harm hoofdredacteur van het de Architect. Daarvoor werkte hij o.a. als coördinator en docent stedenbouwkunde aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam.
Tot diep in de jaren tachtig vormden de paalwoningen van Piet Blom het beeld van Rotterdam dat tot in Japan bestond. Dat veranderde met de bouw van de stadsbrug die het centrum verbond met Zuid. Na veel debat koos de Rotterdamse gemeenteraad voor de veel duurdere Zwaan, een ontwerp van de toen nog jonge architect Ben van Berkel, ten koste van de 'gewone' tuibrug van de toenmalige stadsarchitect.
De conjunctuur waarin de architectuur als gevolg van de crisis is komen te verkeren, noopt architecten hun plek in de totstandkoming van de gebouwde omgeving opnieuw te bepalen. Een oproep!
Afgelopen weekeinde waren de sociale media in rep in roer. Volgens dagblad de Telegraaf van afgelopen zaterdag is de Nederlandse architect verbannen naar de keukentafel. De architectuur moet het zelf doen, maar ondersteuning in de vorm van de juiste randvoorwaarden zou enorm kunnen helpen. Vooralsnog houdt de overheid zich afzijdig.
Afgelopen week meldde de Volkskrant dat de pensioenfondsen steeds meer bereid zijn te investeren in bouwprojecten. Vanaf volgend jaar worden de eerste grote deals verwacht op de gebieden van windenergie, scholen, zorg, infrastructuur en woningbouw. Dat is goed nieuws voor architecten, maar vraagt ook het nodige.
Is het zinvol een prestigieus en duur project als het Haagse Spuiforum te realiseren dat alleen vernieuwing brengt op één plek en dat de rest van het stedelijke leven lijkt te ontkennen? Is het niet veel zinvoller beide bestaande zalen opnieuw te gebruiken? Hoe het ook zij, eenvoud en relevantie lijken belangrijkere indicatoren voor architectonische kwaliteit dan zichtbaarheid en consumentisme.
Bottom up is de afgelopen periode een sleutelwoord in tal van architectonische en stedebouwkundige discussies geworden. Vraaggericht ontwikkelen is zo'n ander wachtwoord dat je moet kennen om mee te kunnen doen in debatten en discussies.
Veel ontwerpers maken dingen die mensen niet nodig hebben. Ontwerpen moet juist gaan over het verbeteren van de wereld. Dat was de stellige overtuiging van Ed Annink, vormgever en medeoprichter van Ontwerpwerk. Annink overleed dinsdag in Amsterdam op 55-jarige leeftijd. Hopelijk blijft er ruimte voor zijn opvatting dat design geen doel op zich is, maar kan bijdragen aan het leven.
Architect Herman Hertzberger, onlangs tachtig jaar geworden en verkozen tot beste architect van Nederland, riep vorige week in Delft op tot revolutie in de architectuur. Goede oude tijden herleven zo. Maar zou het niet veel effectiever zijn als de overheid voor architecten de btw verlaagt naar het zes procent tarief in plaats van mee te laten lopen in de verhoging van 19 naar 21 procent?
Op de onlangs gepubliceerde Actieagenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp is nauwelijks gereageerd. Dat is niet verwonderlijk. De Agenda is een sterk staaltje sturend koersen op beleid. Ontwerpers worden opgeroepen het zelf te doen, maar tegelijkertijd is hun ruimte flink ingeperkt. Met de Actieagenda lijkt de publieke rol van architectuur op effectieve wijze weg te zijn georganiseerd.
Het meest opmerkelijke moment tijdens het NAi-debat was de interventie van Henk Ovink. Volgens hem is de Actieagenda geen architectuurnota, maar vertegenwoordigt ze een bescheiden ambitie het ontwerp te borgen in allerlei ruimtelijke processen. Hij liet er, als architect van deze agenda, geen twijfel over bestaan dat in de huidige politieke werkelijkheid dit de enige manier is om te voorkomen dat ook het ontwerp zal worden wegbezuinigd.
