ARC19: Belvedere Maastricht - Palmbout Urban Landscapes i.s.m. Gemeente Maastricht

Het project Belvedere behelst de geleidelijke en langdurige transformatie van de "achterkant van Maastricht" tot een nieuwe stedelijke hotspot en (her)ontwikkelingslocatie. Door het ontwarren van een gigantische verkeersknoop is rondom de oude vestingwerken een nieuwe samenhang van groen- en waterstructuren ontstaan. De nieuwe wegenstructuur, het Frontenpark, en het stedelijke casco van het Eiffelgebouw zijn onlangs opgeleverd. Rondom het Bassin komt het Sphinxkwartier tot leven. Geduldige stedenbouw van de zeer lange adem.

Toelichting ontwerper - Belvedere is een groot herstructureringsproject, reikend vanaf de noordwestelijke binnenstad tot aan de periferie bij de Belgische grens. Het gebied biedt door zijn hoogteverschillen weidse uitzichten op de stad en het Maasdal. Er liggen relicten van oude vestingwerken en 19e eeuwse kanalen en sluizen, doorsneden door de snelweg-afritten van de Noorderbrug die daar pardoes in de stad aanlandden. Het gebied werd geplaagd door verkeersopstoppingen en verwaarlozing, maar kende ook weifelende initiatieven tot vernieuwing.

De kiem tot verandering is gelegd in het Masterplan uit 2003. Hierin zijn landschap en infrastructuur zo gereorganiseerd, dat er een stabiel raamwerk voor het langdurige transformatieproces ontstaat: een driedimensionaal ontwerp van de ondergrond. Door de aanlanding van de Noorderbrug te verschuiven, is de knoop van verkeersbrug, afritten, water- en vestingwerken en natuurgebieden ontrafeld. De relicten van de vestingwerken zijn opgenomen in het nieuwe Frontenpark, en verbonden met het heuvelland en het kanalenstelsel.

De aanlanding van de brug is via een vloeiende lijn het gebied binnengetrokken. De parkstroken en de grote verkeersstromen kruisen elkaar onbelemmerd. De nieuwe wegen vormen een typologische familie van openbare ruimtes. De vestingwerken zijn door insnijdingen weer zichtbaar gemaakt in de stad.

De programmatuur van de herontwikkeling is met het sociaal-economisch tij (de crisis!) mee veranderd: van omvangrijke nieuwbouw naar hergebruik van karakteristieke complexen, met de nadruk op culturele functies, en CPO-gestuurde woningbouw. Zo is rondom het Bassin het Sphinxkwartier tot leven gekomen, met horeca, filmhuis, popcentrum, bioscoop, studentenhotel, tentoonstellingsruimtes, post-universitaire broedplaats, etc.

Ook de ontwikkeling van het Sphinxterrein is op gang gekomen. Op basis van het BKP uit 2007 ontstaat er een fijnmazig patchwork van gebouwen, pleinen, hoven en tuinen, met ruimte voor volwassen bomen, binnen een raster van oost-west georiënteerde straten en stegen. Er ontstaat een typisch Maastrichts beeld van muren, waarachter een glimp van bomen en gebouwen zichtbaar is.